Muhasebe ve Finans Terimleri

Finansal dünyada kullanılan terimler, iş hayatının temel yapı taşlarını oluşturur. Bu terimler, özellikle işletme sahiplerinin, finans uzmanlarının ve girişimcilerin doğru kararlar alabilmesi için kritik öneme sahiptir. Hem günlük işlemleri yönetirken hem de uzun vadeli stratejiler oluştururken, finansal terimlerin doğru anlaşılması gerekmektedir. İşte, finansal ve muhasebe süreçlerinde sıkça karşılaşılan temel terimler ve anlamları;

Aktif (Asset)

Bir işletmenin sahip olduğu tüm değerli varlıklar, bunlar nakit, taşınmazlar, envanter, alacaklar ve maddi olmayan varlıklar olabilir. Aktifler, genellikle bilanço üzerinde yer alır ve iki ana kategoriye ayrılır: dönen varlıklar ve duran varlıklar.

Brüt Kar Marjı (Gross Profit Margin) nedir?

Brüt karın, satış gelirlerine oranı olarak hesaplanan bu gösterge, bir işletmenin üretim maliyetlerinin ne kadar etkili olduğunu gösterir. Yüksek bir brüt kar marjı, şirketin daha verimli bir şekilde maliyetlerini kontrol ettiğini işaret eder.

Büyüme Hızı (Growth Rate)

Bir şirketin gelirleri, kârı veya varlıkları gibi mali göstergelerinin belirli bir dönemdeki değişim oranıdır. Büyüme hızı, şirketin gelecekteki potansiyelini ve sektörle kıyaslandığında performansını gösterir.

Cari Oran (Current Ratio) nedir?

Bir işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneğini gösteren bir likidite oranıdır. Cari oran, dönen varlıkların dönen yükümlülüklere oranı olarak hesaplanır ve genellikle 'in üzerinde olması beklenir.

Çift Kayıt Sistemi (Double-Entry System) nedir?

Muhasebenin temel prensiplerinden biri olan çift kayıt, her mali işlem için hem bir alacak (credit) hem de bir borç (debit) kaydının yapılması gerektiğini ifade eder. Bu sistem, finansal raporların doğru ve güvenilir olmasını sağlar.

Dönem Karı (Period Profit) ne demek?

Bir şirketin belirli bir muhasebe dönemi boyunca elde ettiği kârı ifade eder. Bu, gelirlerden giderlerin çıkarılmasıyla hesaplanır ve kârın net olduğu anlamına gelir.

Dönemsel Düzeltmeler (Accrual Adjustments)

Muhasebede, belirli bir döneme ait gelir ve giderlerin kaydedilmesinin yanı sıra, henüz gerçekleşmemiş fakat önceden tahakkuk etmiş işlemler için yapılan düzeltmelerdir. Bu, dönem sonu raporlamada gelir ve giderlerin doğru bir şekilde yansıtılmasını sağlar.

Earnings Before Interest and Taxes (EBIT)

Faiz ve vergi öncesi kâr olarak bilinen EBIT, bir şirketin temel faaliyetlerinden elde ettiği kârı ölçen bir finansal göstergedir. Faiz giderleri ve vergi etkisinden arındırılmış bir kâr ölçüsüdür.

Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization (EBITDA)

EBITDA, bir şirketin operasyonel kârlılığını gösteren ve genellikle işletme performansını değerlendirmek için kullanılan bir metriktir. Depresyon ve amortisman gibi muhasebe işlemlerinden arındırılmış kârı ifade eder.

Bu da ilginizi çekebilir: Rayiç Bedel Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Finansal Kaldıraç (Financial Leverage) nedir?

Bir işletmenin borç kullanarak elde ettiği gelir oranını gösterir. Yüksek finansal kaldıraç, borçların işletmeye getirdiği kârın daha yüksek olabileceğini, ancak riskin de arttığını ifade eder.

Finansal Analiz (Financial Analysis) nedir?

Bir şirketin mali tabloları üzerinden yapılan incelemelerle, şirketin kârlılığı, likiditesi, verimliliği ve borç ödeme kapasitesinin değerlendirilmesidir. Finansal analiz, yatırımcılar ve yöneticiler için kritik bir araçtır.

Finansal Rasyolar (Financial Ratios) nedir?

Bir şirketin mali durumu ve performansını analiz etmek için kullanılan oranlardır. Örnekler arasında kâr marjı, borç/özsermaye oranı ve cari oran gibi finansal göstergeler bulunur.

Halka Arz (Public Offering) ne demek?

Bir şirketin hisselerini ilk kez halka sunması işlemine denir. Halka arz, şirketin büyümesi için finansal kaynak sağlamak amacıyla gerçekleştirilir ve borsada işlem görmeye başlar.

Hesaplanan Faiz (Accrued Interest)

Bir borcun, faiz ödemesi yapılmadan önce birikmiş olan faiz miktarını ifade eder. Bu faiz, genellikle bir süre boyunca birikerek ödeme yapılana kadar kaydedilir.

Hisse Başına Kar (Earnings Per Share - EPS)

Bir şirketin kârının, toplam hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanan bu oran, hisse senedi sahiplerinin her bir hisseye karşılık ne kadar kâr elde ettiğini gösterir.

İçsel Değer (Intrinsic Value) ne demek?

Bir varlığın piyasa fiyatı dışında, temel unsurlarına göre hesaplanan gerçek değeridir. Örneğin, bir hisse senedinin içsel değeri, şirketin gelecekteki nakit akışlarına dayanarak tahmin edilebilir.

İzleme (Tracking)

Bir yatırımcının bir yatırımın performansını düzenli olarak izleme ve değerlendirme sürecidir. Bu, yatırımın kârlılığını ve risk düzeyini kontrol etmek için yapılır.

Kârlılık Oranı (Profitability Ratio)

Bir şirketin ne kadar kârlı olduğunu gösteren oranlardır. Net kar marjı ve brüt kar marjı bu kategorideki örneklerdir. Yüksek kârlılık oranı, şirketin etkin ve verimli bir şekilde çalıştığını gösterir.

Bu da ilginizi çekebilir: Şahıs Şirketinde Hangi Kalemler Gider Gösterilebilir?

Kapanış Fiyatı (Closing Price)

Bir hisse senedinin bir ticaret gününün sonunda, yani borsanın kapanışıyla birlikte belirlenen fiyatıdır. Yatırımcılar, bu fiyatı baz alarak yatırım kararları alabilirler.

Likidite (Liquidity) ne demek?

Bir varlığın, nakde dönüştürülme hızını ifade eder. En likit varlık nakittir, çünkü hemen kullanılabilir; ancak en az likit olan varlıklar taşınmaz mallar veya uzun vadeli yatırımlardır.

Likidite Oranı (Liquidity Ratio)

Bir işletmenin kısa vadeli yükümlülüklerini yerine getirme yeteneğini gösteren oranlardır. Cari oran ve asit-test oranı gibi likidite oranları kullanılarak şirketin mali durumu değerlendirilir.

Piyasa Değeri (Market Value)

Bir şirketin hisse senetlerinin toplam değerini ifade eder. Piyasa değeri, hisse fiyatının toplam hisse sayısı ile çarpılmasıyla hesaplanır.

Piyasa Riski (Market Risk)

Bir yatırımın değeri üzerinde piyasa koşullarındaki değişikliklerin yarattığı riski ifade eder. Piyasa riski, ekonomik dalgalanmalara, faiz oranı değişikliklerine ve diğer makroekonomik faktörlere bağlıdır.

Portföy Yönetimi (Portfolio Management)

Yatırımcıların, bir portföydeki farklı varlıkları seçerek ve dengeli bir şekilde yatırımlarını yönetmeleridir. Hedef, yatırımcının riskini en aza indirirken getirisini artırmaktır.

Rekabetçi Avantaj (Competitive Advantage)

Bir işletmenin, rakiplerine göre üstün olduğu alanlardır. Bu avantajlar, maliyet liderliği, yenilikçilik, müşteri hizmetleri gibi unsurlar olabilir ve şirketin piyasa payını artırmasına yardımcı olur.

Sermaye Yapısı (Capital Structure)

Bir şirketin finansmanını sağlamak için kullandığı borç ve özkaynak karışımını ifade eder. Sermaye yapısı, şirketin risk düzeyini ve finansal sağlığını etkileyebilir.

Temettü (Dividend)

Bir şirketin, hisse senedi sahiplerine kâr payı olarak dağıttığı paradır. Temettü, şirketin kârını yatırımcılarına paylaştırma yoludur ve genellikle yılda bir veya çeyrek dönemlerde ödenir.

Ticaret Kredisi (Trade Credit)

Bir şirketin, mal ve hizmet sağlayan bir tedarikçiden ödeme yapmadan önce aldığı kredidir. Ticaret kredisi, genellikle tedarikçi tarafından kısa vadeli bir borç olarak sunulur.

Vadeli İşlem (Futures) ne demek?

Bir varlık (örneğin hisse senedi, emtia) üzerinde gelecekteki bir tarihte, belirli bir fiyattan işlem yapmayı taahhüt eden sözleşmelerdir. Vadeli işlemler, yatırımcılara fiyat dalgalanmalarından faydalanma fırsatı sunar.

ARPU (Average Revenue Per User)

ARPU, bir işletmenin kullanıcı başına ortalama gelirini gösteren bir metriktir. Abonelik tabanlı işletmelerde, her bir kullanıcının ne kadar gelir sağladığını anlamaya yardımcı olur. Yüksek ARPU, her müşteri başına daha fazla gelir elde edildiğini, düşük ARPU ise daha büyük bir müşteri kitlesi gerektirdiğini gösterir.

Alacak Hesapları (Accounts Receivable)

Bir işletmenin, mal veya hizmet sağladıktan sonra müşterilerinden alacağı paralardır. Bu, genellikle bir işletmenin nakit akışını izlemek için kritik bir göstergedir.

Amortisman (Amortization) ne demek?

Amortisman, sabit varlıkların (örneğin binalar, makineler) değerinin zamanla aşınma veya kullanım nedeniyle azalmasını muhasebeleştirme işlemidir. Bu, uzun vadeli varlıkların değer kaybını yıllara yayarak giderleştirmek için kullanılır.

Banka Mutabakatı (Bank Reconciliation)

Banka mutabakatı, bir işletmenin finansal kayıtları ile bankasındaki hesap hareketlerini karşılaştırarak tutarsızlıkları bulmayı amaçlayan bir muhasebe sürecidir. Bu süreç, işletmenin parasının doğru şekilde izlenmesini sağlar.

Bilanço (Balance Sheet) ne demek?

Bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihteki mali durumunu gösteren temel bir finansal tablodur. Varlıklar, borçlar ve öz sermayenin detaylarını içerir ve işletmenin finansal sağlığını değerlendirmeye yardımcı olur.

Borç (Debit)

Çift girişli muhasebe sisteminde, borç bir yevmiye defterinin sol tarafındaki işlemleri ifade eder. Bu genellikle bir gideri veya varlığı temsil eder ve genellikle bir maliyeti yansıtır.

Bootstrapping

Bir girişimin kendi öz kaynaklarıyla büyümesi ve finansal destek almak yerine tamamen işletmenin kendi gelirleriyle finanse edilmesidir.

Bordro (Payroll)

Bordro, bir işletmenin çalışanlarına yaptığı ödeme işlemleriyle ilgilidir. Çalışanların maaşlarının hesaplanması ve ödenmesi sürecini kapsar.

Brüt Kâr (Gross Profit)

Bir işletmenin satış gelirlerinden, mal veya hizmet üretim maliyetlerini düşüldükten sonra kalan kârıdır. Brüt kâr, şirketin doğrudan üretim maliyetleri dışında ne kadar kâr elde ettiğini gösterir.

Brüt Kâr Marjı (Gross Margin)

Brüt kâr marjı, brüt kârın net satışlara oranıdır ve işletmenin maliyet yapısını değerlendirmek için kullanılır. Yüksek bir brüt kâr marjı, maliyetlerin düşük olduğunu ve kârın yüksek olduğunu gösterir.

Çeşitlendirme (Diversification)

Çeşitlendirme, yatırımların farklı alanlara yayılmasıdır. Bu strateji, riskleri azaltmak ve belirli bir sektördeki dalgalanmalara karşı korunmak amacıyla kullanılır.

Bu da ilginizi çekebilir: İşveren Hangi Durumlarda Maaştan Kesinti Yapabilir?

Defter Değeri (Book Value)

Defter değeri, bir şirketin bilançodaki toplam varlıklarının, toplam borçlarından çıkarılmasıyla bulunan değerdir. Bu değer, şirketin piyasa değerinden farklı olabilir.

Defter Tutma (Bookkeeping)

Bir işletmenin tüm mali işlemlerinin düzenli olarak kaydedilmesidir. Bu süreç, mali raporlama ve denetim için temel oluşturur.

Denetim (Audit)

Denetim, bir şirketin finansal işlemlerinin doğruluğunu ve uyumunu kontrol etmek için yapılan ayrıntılı incelemelerdir. Çoğu zaman bağımsız bir denetçi tarafından yapılır.

Denge Noktası (Break-even Point)

Denge noktası, bir işletmenin gelirlerinin giderlerini karşılamaya başladığı noktayı ifade eder. Bu nokta, işletmenin kâr elde etmeye başlamadan önceki kritik eşiği gösterir.

Dönen Varlıklar (Current Assets)

Dönen varlıklar, bir yıl içinde nakde dönüştürülmesi beklenen varlıklardır. Nakit, alacak hesapları ve envanter gibi unsurlar dönen varlıklar arasında yer alır.

Duran Varlıklar (Fixed Assets)

Duran varlıklar, bir yıldan daha uzun süre işletmeye hizmet eden, genellikle fiziksel varlıklardır. Örneğin, bina, makine ve ekipman bu kategoriye girer.

Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri (GAAP)

GAAP, finansal raporlamada kullanılan standartları belirleyen kurallar bütünüdür. Şirketler, halka açık finansal raporlarını bu kurallara uygun olarak hazırlamak zorundadır.

Genel Muhasebe Defteri (General Ledger)

Bir işletmenin finansal işlemlerinin kaydedildiği ana defterdir. Tüm mali hareketler burada toplanır ve işletmenin mali durumu bu defter üzerinden takip edilir.

Giderler (Expenses)

Giderler, işletmenin gelir elde etme sürecinde yaptığı harcamalardır. Bunlar sabit giderler, değişken giderler ve tahakkuk eden giderler gibi farklı kategorilere ayrılabilir.

FICO Puanı (FICO Score) ne demek?

FICO puanı, bir kişinin veya şirketin kredi geçmişine dayalı olarak kredi riski değerlendirmesi yapan bir kredi puanıdır. Finansal işlemlerde, bu puanlar kredi başvurularının değerlendirilmesinde kullanılır.

İflas (Insolvency)

İflas, bir şirketin borçlarını ödeyemez duruma gelmesi ve mali yükümlülüklerini yerine getirememe durumudur. Bu durum şirketin tasfiye edilmesine yol açabilir.

İlk Halka Arz (Initial Public Offering)

Bir şirketin, hisselerini ilk kez halka arz ederek borsada işlem görmeye başlaması sürecidir. Bu süreç, şirketin büyümesi için önemli bir finansal kaynak yaratabilir.

İpotekli Varlık (Encumbered Asset)

Bir varlık, genellikle bir krediye teminat olarak gösterildiğinde, ipotekli bir varlık haline gelir. Bu tür varlıklar borç geri ödenene kadar kısıtlanmış olabilir.

İşletme Sermayesi (Working Capital)

İşletme sermayesi, bir şirketin günlük operasyonlarını sürdürebilmesi için gerekli olan nakit ve kısa vadeli varlıklardır. İşletme sermayesi, işletmenin finansal sağlığını gösteren önemli bir göstergedir.

Kâr ve Zarar Tablosu (Profit and Loss Statement)

Kâr ve zarar tablosu, bir işletmenin belirli bir dönemdeki gelir ve giderlerini özetler. Bu tablo, şirketin finansal performansını ve kârlılığını değerlendirmede kullanılır.

Kitlesel Fonlama (Crowdfunding)

Kitlesel fonlama, bir iş fikrini finansal olarak desteklemek için geniş bir insan grubundan küçük katkılar toplama yöntemidir. Bu genellikle çevrimiçi platformlar aracılığıyla gerçekleştirilir.

Kredi (Credit)

Kredi, bir işletmenin mal veya hizmet alırken ödeme yapmadan önce aldığı bir borçtur. Çift girişli muhasebe sisteminde kredi, yükümlülükleri artıran bir işlem olarak kaydedilir.

Muhasebe (Accounting)

Muhasebe, bir işletmenin mali işlemlerini kaydetme, sınıflandırma, raporlama ve analiz etme sürecidir. Şirketin finansal durumunu anlamak ve raporlamak için önemlidir.

Nakit Akışı (Cash Flow)

Nakit akışı, bir işletmenin nakit giriş ve çıkışlarını izler. Pozitif nakit akışı, işletmenin finansal olarak sağlıklı olduğunu gösterirken, negatif nakit akışı finansal zorlukları işaret edebilir.

Net Gelir (Net Income)

Net gelir, bir işletmenin gelirlerinden tüm giderlerin çıkarılması sonucu kalan kârı ifade eder. Bu, şirketin kârlılığını değerlendirmede kullanılan temel bir göstergedir.

Net Kâr (Net Profit)

Net kâr, brüt kârdan tüm işletme giderlerinin çıkarılmasıyla elde edilen kârdır. İşletmenin gerçek kârını yansıtan önemli bir finansal göstergedir.

Net Değer (Net Worth)

Net değer, bir kişinin veya kuruluşun toplam varlıklarının, toplam borçlarından çıkarılmasıyla bulunan değerdir.

Net Varlıklar (Net Assets)

Bir şirketin toplam varlıkları ile yükümlülükleri arasındaki farktır ve işletmenin öz sermayesini temsil eder.

Ödenecek Gün Sayısı (Days Payable Outstanding)

Bir şirketin, krediyle satın aldığı mal ve hizmetler için ödeme yapması gereken ortalama süredir. Bu gösterge, şirketin ödeme performansı hakkında bilgi verir.

Özkaynak (Equity)

Özkaynak, bir işletmenin sahiplerine ait olan ve varlıkların borçlardan çıkarılması sonucu kalan değerdir. Bu, bir şirketin mali gücünü ve kârlılığını gösterir.

Risk Sermayesi (Venture Capital)

Risk sermayesi, yüksek büyüme potansiyeli taşıyan girişimlere yapılan yatırımdır. Bu yatırım, genellikle başlangıç aşamasındaki şirketlere yöneliktir.

Satılan Malların Maliyeti (Cost of Goods Sold)

Satılan malların maliyeti, bir malın üretimi veya bir hizmetin sunulması için yapılan doğrudan harcamaları ifade eder. Bu, brüt kârı hesaplamak için kullanılır.

Sermaye (Capital)

Sermaye, bir işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için sahip olduğu mali kaynaktır. Sermaye, nakit, borç veya öz sermaye şeklinde olabilir.

Tahakkuklar ne demek?

Tahakkuklar, para alışverişi gerçekleşmeden önce beklenen işletme gelir ve giderleridir. Bu muhasebe kavramı, gelir ve giderlerin doğru bir şekilde raporlanmasını sağlar.

Tahvil (Bond) ne demek?

Tahvil, bir şirket veya hükümet tarafından çıkarılan ve sabit bir faizle geri ödemeyi vaat eden borçlanma aracıdır.

Varlıklar (Assets)

Varlıklar, bir işletmenin sahip olduğu değerli şeylerdir. Maddi (binalar, makineler) ve maddi olmayan (markalar, patentler) varlıklar olarak ikiye ayrılır.

Yatırım Getirisi (ROI)

Yatırım getirisi, yapılan bir yatırımın kârlılığını ölçen bir oran olup, yatırımın maliyetine göre ne kadar kâr elde edildiğini gösterir.

Yıllık Rapor (Annual Report)

Yıllık rapor, bir şirketin faaliyetlerini ve finansal durumunu bir yıl boyunca değerlendiren ayrıntılı bir belgedir. Bu raporlar, şirketin yatırımcıları için büyük önem taşır.

Yükümlülükler (Liabilities)

Yükümlülükler, bir şirketin borçlarını ve mali yükümlülüklerini ifade eder. Yükümlülükler cari (kısa vadeli) ve uzun vadeli olmak üzere ikiye ayrılır.