Anonim Şirkete Kayyum Atanması Nedir?

İş dünyasında sıkça duyulan ama çoğu zaman tam olarak ne anlama geldiği bilinmeyen kavramlardan biri de “kayyum atanması”dır. Özellikle anonim şirketlerde bu tür gelişmelerin ne ifade ettiğini, neden yaşandığını ve sonuçlarının ne olduğunu bilmek, hem yatırımcılar hem de çalışanlar için büyük önem taşır.

Sözlükte “kayyım” olarak geçen bu terim, halk arasında daha çok “kayyum” şeklinde telaffuz edilir. Genellikle şirketlere veya kurumlara el konulduğu anlamında kullanılsa da, aslında kayyumun atanması hem yasal hem de yönetimsel bir düzenleme sürecidir. Peki, özellikle anonim şirketlere neden kayyum atanır, bu ne anlama gelir? İşte tüm detaylar Eleman.net İş Rehberi'nde…

Anonim Şirket Nedir?

Anonim şirket (A.Ş.), sermayesi paylara bölünmüş, ortakların şirkete karşı sorumluluğunun sadece taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı olduğu bir sermaye şirketidir. Türkiye’de en çok tercih edilen şirket türlerinden biridir. Özellikle büyük yatırımlar ve halka arz gibi süreçlerde tercih edilir.

Anonim şirketin özellikleri şu şekildedir;

• En az 1 kurucu ile kurulabilir.
• Ortaklar, şirket borçlarından kişisel olarak sorumlu değildir.
• Hisseler devredilebilir.
• Yönetim kurulu tarafından yönetilir.

Kayyum Nedir?

Kayyum, bir kurumun, şirketin ya da malvarlığının yönetilmesi amacıyla mahkeme kararıyla geçici olarak atanan kişidir. Kayyum, atanmış olduğu yapıyı korumak, yürütmek ve yönetmekle görevlidir. Devlet, kayyum atamasıyla ilgili kararları hukuk çerçevesinde verir ve bu durum genellikle geçici bir müdahale niteliği taşır.

Kayyım görevleri arasında:

• Şirketin varlıklarını korumak,
• Ticari faaliyetleri devam ettirmek,
• Usulsüzlük ya da suç şüphesi varsa bunların incelenmesini sağlamak yer alır.

Anonim Şirkete Kayyum Neden Atanır?

Anonim şirkete kayyum atanmasının birçok sebebi olabilir. En sık karşılaşılan durumlar şunlardır:

1. Yönetim Krizi ve Organ Eksikliği

Şirketin yönetim kurulu üyelerinin görevden ayrılması, vefat etmesi ya da hukuki nedenlerle görev yapamaz hale gelmesi durumunda şirketin yönetimi sekteye uğrar. Bu gibi durumlarda şirketin faaliyetlerinin durmaması için mahkeme geçici olarak kayyum atayabilir.

2. Hukuka Aykırı Faaliyetler ve Usulsüzlükler

Şirketin yasa dışı işler yaptığına dair ciddi iddialar ya da deliller varsa, mahkeme hem şirketi korumak hem de kamu yararını sağlamak adına kayyum atayabilir. Örneğin kara para aklama, terör örgütlerine finans sağlama, sahtecilik gibi durumlarda bu yola başvurulabilir.

3. Hissedarlar Arası İhtilaflar

Ortaklar arasında ciddi anlaşmazlıklar oluşmuşsa ve bu durum şirketin işleyişini durma noktasına getirmişse, kayyum atanarak tarafsız bir yönetim sağlanabilir.

4. Şirketin Malvarlığının Korunması

Şirketin malvarlığı üzerinde hileli işlemler yapıldığı, zimmete para geçirildiği gibi durumlarda da malvarlığını korumak amacıyla kayyum atanabilir.

Kayyum Atama Süreci Nasıl İşler?

1. Mahkemeye Başvuru: Genellikle savcılık, ortaklar ya da alacaklılar başvuru yapar.
2. Delillerin İncelenmesi: Mahkeme delilleri değerlendirir ve gerekli görürse kayyum atanmasına karar verir.
3. Kayyum Atanması: Atanan kişi ya da kişiler şirketin yönetimini geçici olarak devralır.
4. Süreç Takibi: Kayyumun görevi geçicidir ve denetime tabidir. Mahkeme, kayyumun faaliyetlerini düzenli olarak izler.

Kayyum Atanan Şirkette Çalışanlar Ne Olur?

Çalışanlar için kayyum ataması genellikle belirsizlik anlamına gelse de bu durum şirketin faaliyetlerini durdurduğu anlamına gelmez. Aksine, kayyum atamasıyla şirketin düzenli ve yasal zeminde faaliyetlerine devam etmesi hedeflenir. Maaş ödemeleri, çalışma düzeni gibi konular genellikle korunur.

Kayyum Atanan Şirketler Ne Zaman Eski Haline Döner?

Kayyum görevi, kriz süreci geçici olarak atlatılana kadar devam eder. Mahkeme, yönetim krizi çözüldüğünde ya da usulsüzlük iddiaları sonuçlandığında kayyumu görevden alır ve şirketin yönetimi tekrar eski ya da yeni yasal sahiplerine geçer.

Kayyum, Müdahale Değil, Koruma Amacıdır

Anonim şirkete kayyum atanması genellikle bir müdahale gibi algılansa da temel amacı şirketi, ortakları ve kamuoyunu korumaktır. Şirketlerin sağlıklı şekilde faaliyetlerini sürdürebilmesi için kayyum uygulaması bazen kaçınılmaz bir çözüm olur.

Kayyum Atanan Bir Şirketin Hisseleri Devredilebilir mi?

Genellikle mahkeme kısıtlama getirir, devre izin verilmez.

Kayyum Atanması Şirketin İflas Ettiği Anlamına mı Gelir?

Hayır, kayyum atanması sadece yönetimsel ya da hukuki sorunlara geçici çözüm için kullanılır.

Kayyum Atanmış Bir Şirkette Çalışmaya Devam Edebilir miyim?

Evet. Maaşlar ve haklar korunarak çalışmalar sürdürülür.