Memurlukta Güvenlik Soruşturması Nedir, Kimler Geçemez?

Devlet memuru olmak isteyen adayların en çok merak ettiği konulardan biri de güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sürecidir. KPSS sınavından başarılı olan her aday, doğrudan memuriyete başlayamaz; çünkü bazı kritik adımlar daha vardır. İşte bu aşamalardan biri de güvenlik soruşturmasıdır. Peki güvenlik soruşturması nedir? Kimler bu süreci geçemez? Hangi durumlar memuriyete engel olur? Tüm detaylar yazımızda…

Güvenlik Soruşturması Nedir?

Güvenlik soruşturması; devletin, kamu kurum ve kuruluşlarına alınacak kişilerin devlete sadakati, ahlaki yeterliliği, suç bağlantısı olup olmadığını değerlendirmek üzere yürüttüğü bir araştırmadır.
Bu süreç, adayın:

• Adli sicil durumu,
• Hakkındaki dava ve soruşturmalar,
• Terör örgütleriyle iltisakı veya irtibatı,
• Ahlaki durumu ve yaşam tarzı (devlete zarar oluşturacak nitelikte olup olmadığı),
• Yakın çevresi (anne, baba, kardeş gibi birinci derece yakınlar)
  gibi faktörleri kapsar.

Dayanağı: Bu uygulama, 7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na ve ilgili yönetmeliklere dayanır.

Arşiv Araştırması ile Güvenlik Soruşturması Arasındaki Fark Nedir?

Arşiv Araştırması: Adli sicil kaydı, memuriyet yasağı gibi sabit bilgi taraması yapılır. Tüm memuriyet adaylarına uygulanır.

Güvenlik Soruşturması: Daha derin ve kapsamlıdır. Özellikle kritik kurumlarda (Emniyet, MİT, Adalet Bakanlığı, savunma sanayi vb.) çalışacak adaylar için zorunludur.

Kimler Güvenlik Soruşturmasını Geçemez?

Aşağıdaki durumlar, güvenlik soruşturmasında olumsuzluk doğurabilir ve memuriyete engel oluşturabilir:

1. Terör Örgütleriyle İrtibat veya İltisak

• FETÖ, PKK, DHKP-C, DEAŞ gibi yasa dışı örgütlerle bağlantı (eski bile olsa) ciddi bir engeldir.
• HTS kayıtları, sosyal medya paylaşımları, çevresiyle olan ilişkiler değerlendirilir.

2. Sabıka Kaydı ve Devam Eden Davalar

• Özellikle yüz kızartıcı suçlar (hırsızlık, dolandırıcılık, cinsel suçlar, uyuşturucu) ya da devlet aleyhine işlenen suçlar (örgüt üyeliği, casusluk vb.) memuriyete engel olabilir.
• Kesinleşmiş mahkumiyet kararı varsa, çoğu durumda başvuru reddedilir.

3. Ahlaki Yetersizlik ve Kamu Ahlakına Aykırı Davranışlar

• Fuhuş, insan kaçakçılığı gibi suçlarla adı anılanlar veya bu suçlardan işlem görmüş kişiler.
• Kumar, uyuşturucu kullanımı gibi alışkanlıkları olanlar.

4. Devlet Sırrı ile Çalışılacak Kurumlarda Uygun Görülmeyenler

• MİT, Emniyet Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı gibi kurumlar; kişinin sadece geçmişine değil, aile çevresine, yaşam tarzına, mali yapısına da bakar.
• Aile üyelerinin yasa dışı faaliyetlere karışmış olması da risk oluşturabilir.

Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?

Ortalama 1 ila 3 ay sürmekle birlikte, yoğunluğa ve adayın durumuna göre bu süre 6 aya kadar uzayabilir.

Güvenlik Soruşturması Reddedilirse Ne Olur?

• Adaya yazılı bildirim yapılır.
• Aday, idari yargıya başvurarak itiraz hakkını kullanabilir.
• Mahkeme olumlu karar verirse atama yapılabilir.

Güvenlik soruşturması; sadece geçmişte işlenen bir suç değil, kişinin devletin güvenini sarsacak herhangi bir bağlantısının olup olmadığını değerlendirir. Bu nedenle memuriyet hayali kuran herkesin sadece KPSS değil, sosyal ve adli geçmiş açısından da titiz olması gerekir.

Güvenlik soruşturması reddedilen biri tekrar başvurabilir mi?

Evet, ilgili dava veya durum ortadan kalkarsa yeniden başvuru yapılabilir.

Yakının sabıkası varsa memurluğa engel mi?

Duruma göre değişir. Direkt engel değildir, ancak bazı kurumlar bu bilgileri değerlendirir.

Sosyal medya paylaşımları etkili mi?

Evet. Terör örgütlerini öven, devleti aşağılayan, nefret söylemi içeren paylaşımlar olumsuz etki yapabilir.