Memurlar Siyasi Paylaşım Yapabilir mi?

Günümüzde sosyal medya, bireylerin düşüncelerini özgürce ifade ettiği alanların başında geliyor. Ancak bu özgürlük, devlet memurları söz konusu olduğunda bazı sınırlarla çevrelenmiş durumda. “Devlet memurları sosyal medyada siyasi paylaşım yapabilir mi?” sorusu, bu bağlamda sıkça gündeme geliyor. Zira bir yanda memurların ifade özgürlüğü hakkı, diğer yanda Anayasa ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun getirdiği tarafsızlık yükümlülüğü bulunuyor. Bu yazımızda, yasaları, yargı kararlarını ve uygulamaları dikkate alarak bu konuyu detaylıca ele alıyoruz.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu: Siyasi Tarafsızlık İlkesi

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 7. maddesi açık bir şekilde, memurların siyasi partilere üye olamayacağını, ideolojik ve siyasi beyanlarda bulunamayacağını belirtir. Burada temel amaç, kamu hizmetlerinin tarafsızlık ilkesi çerçevesinde yürütülmesidir. Kanun, sadece görev saatlerini değil, memurun sosyal yaşamındaki davranışlarını da kapsayacak şekilde geniş bir çerçeve sunar.

“Devlet memurları siyasi partilere üye olamaz; hiçbir şekilde siyasi veya ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamaz.”
— 657 sayılı Kanun, Madde 7

Bu maddeye göre, memurun sosyal medya üzerinden siyasi propaganda yapması, bir partiyi açıkça desteklemesi veya karşıt görüşü savunması, disiplin suçu sayılabilir.

Sosyal Medya: Kanunen Açıkça Geçmese de…

Her ne kadar 657 sayılı Kanun’da “sosyal medya” ibaresi geçmese de, sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlar da memurun kamu görevlisi kimliğiyle bağdaşıp bağdaşmadığı yönünden değerlendirilmektedir. Sosyal medya, kamusal bir alan olarak kabul edilmekte; dolayısıyla burada yapılan siyasi içerikli paylaşımlar da disiplin soruşturmasına neden olabilir.

Paylaşım yapan memurun savunması genellikle şu yönde olur: “Bu benim kişisel hesabım.” Ancak kamu görevlileri, görev dışındaki davranışlarında da devletin tarafsız imajını zedeleyemeyecek şekilde hareket etmekle yükümlüdür. “Paylaşımlar kamuya açık olduğunda memurun tarafsızlığı sorgulanabilir hale gelir.”

Bu da ilginizi çekebilir: Memuriyette Yüksek Lisans Tazminatının Etkisi

Yargı Kararları: AYM ve Danıştay Ne Diyor?

Yargı mercileri, özellikle Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Danıştay, bu konuda çeşitli kararlar vermiştir. Bu kararlar, memurların ifade özgürlüğü ile tarafsızlık yükümlülüğü arasında denge kurulması gerektiğini ortaya koyar.

Örnek 1: Danıştay 12. Dairesi (2024)

Facebook üzerinden siyasi içerikli paylaşım yapan bir memurun devlet memurluğundan çıkarılması kararı incelendi. Danıştay, eylemin siyasi içerik taşıdığını kabul etmekle birlikte, işten çıkarmanın ölçüsüz bir ceza olduğuna karar verdi. Sonuç olarak işlem iptal edildi.

Örnek 2: Anayasa Mahkemesi (2022)

Bir öğretmenin sosyal medyada iktidarı eleştiren paylaşımları nedeniyle aldığı disiplin cezası AYM tarafından iptal edildi. Mahkeme, öğretmenin tarafsızlığını zedelemediğini ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini belirterek tazminat ödenmesine hükmetti.

Örnek 3: Terör Propagandası ve İfade Özgürlüğü

Buna karşılık, AYM, terör örgütü propagandası niteliğinde paylaşımlarda bulunan bir memur hakkında verilen cezayı haklı buldu. Mahkeme, devletin güvenliğine açıkça zarar veren içeriklerin ifade özgürlüğü kapsamına girmediğini vurguladı.

Siyasi Paylaşım Kapsamı: Her Etkileşim Aynı mı?

Siyasi içerikli paylaşımlar farklı şekillerde olabilir ve her biri farklı düzeyde disiplin yaptırımı doğurabilir:

• Paylaşım (Gönderi): Kendi siyasi görüşünü açıkça dile getiren paylaşımlar en riskli olanlardır. Örneğin, bir partiye oy istemek, mitinge çağırmak.
• Yorum Yapmak: Başkasının siyasi gönderisine yorum da kamuya açık alanda yapılırsa disiplin cezasına neden olabilir.
• Beğeni (Like): Pasif bir onay gibi görünse de, bazı durumlarda uyarı cezası verilebilir.
• Paylaşma/Retweet: Siyasi mesajın yayılması anlamına gelir; paylaşım yapan kişi o görüşü benimsemiş sayılabilir.
• Açık Propaganda: Partiye oy istemek, slogan paylaşmak gibi faaliyetler en ağır disiplin cezalarını doğurabilir.

Disiplin Cezaları ve Olası Sonuçlar

657 sayılı Kanun’un 125. maddesi uyarınca, siyasi faaliyetler nedeniyle memurlar şu yaptırımlarla karşılaşabilir:

Uyarı: İlk ve hafif düzeydeki ihlallerde verilir.

Kınama: Hatalı davranışın yazılı olarak belirtilmesidir.

Aylıktan Kesme: Daha ciddi veya tekrar eden eylemlerde uygulanır.

Kademe İerleme Durdurma: Terfi süreci askıya alınır.

Devlet Memurluğundan Çıkarma: Sadece çok ağır ihlallerde uygulanır. Sırf siyasi içerikli bir tweet atmak genellikle bu cezayı doğurmaz.

Disiplin cezaları yargı denetimine tabidir. Ölçülülük ilkesi gereği, yapılan eylemle verilen ceza orantılı olmalıdır.

Ne Yapmalı?

Memurlar, sosyal medyada siyasi paylaşım yapma konusunda dikkatli olmalıdır. Evet, her birey gibi memurların da bir görüşü olabilir. Ancak kamu hizmetinin tarafsızlığına zarar vermemek adına bu görüşler:

• Açık propagandaya dönüşmemeli,
• Görevle doğrudan çelişmemeli,
• Kamuya açık biçimde dile getirilmemeli,
• Aşırı, sert ve ayrımcı bir dille ifade edilmemelidir.

Unutulmamalıdır ki, memurlar sadece görev saatlerinde değil, sosyal yaşamlarında da devletin tarafsız yüzünü temsil ederler.

Tavsiyeler:

• Sosyal medya paylaşımlarınızda tarafsız kalmaya özen gösterin.
• Siyasi içerikli paylaşım yapmadan önce “Bu paylaşım görevimle bağdaşır mı?” sorusunu kendinize sorun.
• Beğeni ve yorum gibi eylemlerde de temkinli olun.
• Hukuki sınırları aşacak ifadelerden kaçının.
• Şüphe duyduğunuz durumlarda paylaşım yapmamak en güvenli yoldur.

Memur olmak, sadece bir meslek değil; aynı zamanda kamu hizmetini tarafsız ve saygın bir şekilde yürütme sorumluluğudur. Bu nedenle, sosyal medya gibi herkese açık platformlarda yapılan her paylaşım, memurun tarafsızlığı ve kamu imajı açısından önem taşır.