İşe İade Davası Nedir? İşe İade Davası Hangi Şartlarda Açılır?

İşe iade davası nedir ve hangi şartlarda açılır? Haksız işten çıkarılan çalışanların haklarını korumak için başvurabilecekleri yasal süreç hakkında bilgi edinin.

İşe İade Nedir?

İşe iade, işçinin iş sözleşmesinin geçerli bir neden olmadan feshedilmesi durumunda, işçinin eski işine geri dönme talebinde bulunmasıdır. İşe iade hakkı, işçinin işten çıkarılmasının hukuka aykırı olduğu durumlarda, işverenin işçiyi yeniden işe almak zorunda olduğu bir uygulamadır.

İşe İade Davası Nedir?

İşe iade davası, işçinin işine geçerli bir neden olmaksızın son verildiği durumlarda, işine geri dönme talebini içeren bir davadır. Ancak, işten çıkarılan her işçi bu davayı açma hakkına sahip değildir. İşe iade davası açabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartların başında, işçinin geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarılmış olması gelir.

İşçinin İşe İade Koşulları Nelerdir?

• İşçinin İş Kanunu veya Basın İş Kanunu kapsamındaki bir işyerinde çalışıyor olması gerekir.
• İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalıdır.
• İşçinin işe iade davası açabilmesi için, çalıştığı kurumda en az 6 ay kıdeminin olması gerekir.
• İşçinin iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekmektedir.
• İş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmiş olması şarttır.
• İşçi, işveren vekili veya yardımcısı olmamalıdır.
• Dava açılmadan önce arabuluculuk yolunun tüketilmiş olması gerekir.

Fesih İçin Gerekli Haller Nedir?

• İşçinin yaşlılığı, sık sık hastalanması, emeklilik yaşına ulaşması, mesleki yetersizliği.
• İşçinin verilen işe uygun olmaması, aynı mevkideki diğer çalışanlara göre niteliksizlik.
• Örnek: Yargıtay 9. HD., 14.01.2015 tarihli kararında, 71 rapor alan ürün müdürünün işten çıkarılmasını geçerli neden olarak değerlendirmiştir.
• İşçinin diğer çalışanlara karşı rahatsız edici tutumları.
• İşçinin işverenin zararına hareket etmesi veya iş akışını olumsuz etkilemesi.
• Örnek: Yargıtay 9. HD., 02.02.2009 tarihli kararında, iş arkadaşlarından sürekli borç isteyen işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesini geçerli neden olarak kabul etmiştir.
• İşletme departmanlarının kapatılması veya yeni organizasyon yapısının hazırlanması gibi nedenler.

Fesih İçin Geçerli Olmayan Haller Nedir?

• Sendikaya üye olmak veya sendikal etkinliklerde bulunmak.
• İşyeri sendika temsilcisi olarak görev yapmak.
• Mevzuat veya sözleşmelerden doğan hakları korumak veya yükümlülükleri yerine getirmek amacıyla işveren aleyhine idari veya hukuki başvurular yapmak veya mevcut davalara katılmak.
• Irk, renk, cinsiyet, medeni durum, ailevi yükümlülükler, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş gibi nedenlerle ayrımcılık yapılması.
• Analık nedeniyle ya da kadın işçilerin çalıştırılması yasak olan sürelerde işe gelmemek.
• Hastalık veya kaza nedeniyle işçinin tedavi edilemeyecek bir sağlık sorunu olması ve bu nedenle işyerinde çalışmasının sakıncalı bulunması durumunda geçici devamsızlık.

İşe İade Davası Açmak İçin Kaç Ay Çalışmak Gerekir?

İşe iade davası açabilmek için işçinin işyerinde en az 6 ay çalışmış olması gerekmektedir. Eğer işçi, bu süreden daha kısa bir süre çalışmışsa, işe iade talebinde bulunma hakkına sahip olamayacaktır.     

İşe İade Davasını Kazandım, Haklarım Nelerdir?

İşe iade davasının sonucuna bağlı olarak elde edilen tazminat tutarı değişmektedir. Davayı kazanırsanız, işveren sizi işe almak zorundadır. İş sözleşmesinin geçersiz bir neden nedeniyle feshedildiği hükme bağlanırsa, işveren bir ay içinde işe size geri döndürmekle yükümlü olacaktır.

İşe İade Tazminatı Ne Kadar?

Kanun maddesine göre, işçi işe iade davası açtıktan sonra, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmazsa, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücret tutarında tazminat ödemek zorunda kalır. Bu tazminat, işe başlatmama durumunda işçiye ödenecek olan tazminat olarak belirlenmiştir.

Örnek olarak asgari ücreti bir çalışanı verebiliriz. Maaşı 17.000,02 TL olan, aylık sosyal yardım tutarının da 3.200,00 TL olan bir çalışanın işe iade davası sonucu altı aylık ücret tutarı kazandığını varsayarsak;

Altı aylık işe başlatmama tazminatının 6 ay x 17.000,02 TL = 102.000,12 TL olur. Dört aylık ücret ve diğer haklarının da 4 ay x (17.000,02 + 3.200,00) 20.200,02 TL = 80.800,08 TL olur.

İşe İade Tazminatı Net mi yoksa Brüt brüt olarak mı Hesaplanır?

Boşta geçen süre tazminatı, işçiye ödenen aylık ücretle birlikte yan ücretlerin (yemek, yol, ikramiye vb.) de eklenmesiyle net ücret üzerinden hesaplanır. Buna karşın, işe başlatmama tazminatı, brüt ücret üzerinden hesaplanır.

6 Aydan Az Çalışan İşe İade Davası Açabilir Mi?

İşe iade davası açmak isteyen işçinin, çalıştığı iş yerinde en az altı aylık kıdeminin olması şarttır. Eğer işçi, iş yerinde 6 aydan daha kısa bir süre çalışmışsa, işe iade davası açma hakkına sahip olamaz.

İşe İade Kaç Gün Sürer?

İşe iade davasının süresi net bir şekilde belirlenemez, çünkü bu süre mahkemelerin iş yükü, davanın karmaşıklığı ve sunulan delillerin ispat gücüne bağlı olarak değişir. Ancak uygulamada, işe iade davaları genellikle ortalama 1 ila 1,5 yıl içinde sonuçlanmaktadır.

İşe İade Kazanan İşçi Parasını Ne Zaman Alır?

İş Mahkemesi işçinin işe iadesine karar verdiğinde, işverene belirli sorumluluklar yükler. Eğer işveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi yeniden işe almazsa, işçiye 4 ila 8 aylık brüt ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bu süre, mahkemenin takdirine bağlıdır ancak uygulamada genellikle 4-5 aylık tazminat verilmektedir.

İşçi Mahkemeyi Kaybederse Ne Olur?

İşe iade davasını kaybeden işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından geçerli veya haklı bir nedenle feshedilmiş sayılır. Bu durumda, işçi işe iade davasını kazandığında elde edebileceği en fazla 4 aylık ücret tazminatından mahrum kalacaktır. Ayrıca, işverenin işçiyi yeniden işe başlatma zorunluluğu da ortadan kalkacağından, işçi 4 ila 8 aylık işe başlatmama tazminatına hak kazanamayacaktır.

İşe iade davasının kaybedilmesi, işçinin kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin dava açmasına engel değildir. Ancak bu davaların sonucu, işe iade davasının hangi gerekçeyle kaybedildiğine bağlı olarak değişecektir. Eğer mahkeme, işçinin iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğine hükmederse, işçi ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır. Çünkü ihbar tazminatının şartları arasında, iş sözleşmesinin haklı neden olmaksızın feshedilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Eğer iş sözleşmesinin geçerli bir nedenle feshedildiğine karar verilirse, işçi ihbar tazminatına hak kazanabilecektir.

Eğer işçinin iş sözleşmesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle feshedilmişse, işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. İşe iade davasında, işverenin bu gerekçeyle iş sözleşmesini feshettiği tespit edilirse, işçi kıdem tazminatından da mahrum kalacaktır.