Evlilik Sözleşmesi Nedir, Nasıl Yapılır?

Evlilik sözleşmesi, özellikle yabancı filmlerde sıkça gördüğümüz bir uygulama gibi görünse de,Türk Hukuku'nda birebir aynı şekilde uygulanamamaktadır. Ancak Türk Medeni Kanunu çerçevesinde mal rejimi sözleşmesi yaparak evlenecek çiftler, evlilikleri süresince edinilecek malların paylaşımı konusunda önceden anlaşmaya varabilirler.

Evlilik sözleşmesi nedir, nasıl yapılır, hangi şartlara bağlıdır gibi merak edilen soruların cevapları eleman.net İş Rehberi’nde.

Türk Hukukunda Evlilik Sözleşmesi Yapılabilir mi?

Türk Hukuku’nda taraflar, evlilik öncesinde ya da sonrasında sadece maddi konulara ilişkin sözleşmeler yapabilirler. Ancak kişisel ilişkilerle ilgili, örneğin;

• Evlendikten sonra kaç çocuk yapılacağı,
• Çocuk yapmama durumunda boşanma,
• Aldatma durumunda nafaka ve mal paylaşım haklarının kaldırılması gibi kişisel meseleler hakkında sözleşme yapamazlar. Bu tür anlaşmalar kesin hükümsüzdür ve hukuki geçerliliği yoktur.

Evlilik Sözleşmesi (Mal Rejimi Sözleşmesi) Nedir?

Evlilik sözleşmesi, evlilik sırasında veya sonrasında edinilecek malların yönetimi ve paylaşımını düzenleyen bir protokoldür. Mal rejimi sözleşmesi olarak da bilinir. Türk Medeni Kanunu'na göre evlilik sözleşmesi, tarafların evlilik birliği süresince edinilen mallar üzerindeki haklarını ve boşanma durumunda bu malların nasıl paylaşılacağını belirler.

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile birlikte, Türkiye’de yasal mal rejimi "edinilmiş mallara katılma rejimi" olmuştur. 2002 öncesinde ise "mal ayrılığı" rejimi geçerliydi. Bu değişiklikle birlikte artık evlilikte edinilen mallar boşanma halinde eşler arasında paylaşılmaktadır.

Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Evlilik sözleşmesi yapmak isteyen tarafların aşağıdaki adımları izlemeleri gerekir:

• Sözleşme, mutlaka noter huzurunda yapılmalıdır.
• Taraflar, evlenmeden önce, evlenirken veya evlendikten sonra sözleşme yapabilirler.
• Noter işlemi iki şekilde gerçekleştirilir: düzenleme şeklinde doğrudan noter tarafından hazırlanır ya da taraflarca hazırlanan sözleşme noterde onaylatılır.
• Mal rejimi sözleşmesi ayrıca evlendirme memurları veya Türk Konsoloslukları aracılığıyla da yapılabilir.
• Tarafların sözleşmede hangi mal rejimini seçtiklerini açıkça belirtmeleri gereklidir.

Bu da ilginizi çekebilir: Evlilik Tazminatı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Seçilebilecek Mal Rejimleri

Türk Medeni Kanunu'na göre taraflar aşağıdaki dört mal rejiminden birini seçebilir:

• Mal ortaklığı rejimi
• Mal ayrılığı rejimi
• Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi
• Edinilmiş mallara katılma rejimi

Eşler bir seçim yapmazlarsa, kanunen "edinilmiş mallara katılma rejimi" otomatik olarak uygulanır.

Evlilik Sözleşmesi Ne İşe Yarar?

Evlilik sözleşmesi, boşanma durumunda mal paylaşımı konusunda çıkabilecek ihtilafları önceden düzenleyerek tarafların haklarını korur. Mahkeme, geçerli bir evlilik sözleşmesi bulunduğunda, doğrudan bu sözleşmedeki hükümlere göre karar verir. Bu sayede uzun süren ve yıpratıcı mal paylaşımı davalarının önüne geçilmiş olur.

Ancak unutulmamalıdır ki, evlilik sözleşmesi yapıldığı tarihten itibaren ileriye dönük olarak hüküm ifade eder. Yani sözleşme, yapıldığı tarihten önceki malvarlıklarını kapsamaz.

Evlilik Sözleşmesi Şartları Nelerdir?

Evlilik sözleşmesinin hukuken geçerli olabilmesi için bazı şartların sağlanması gereklidir:

Noter onayı: Sözleşmenin noter huzurunda düzenlenmesi veya onaylanması şarttır.

Kanuna uygun mal rejimi seçimi: Taraflar, yalnızca kanunda sayılan mal rejimlerinden birini seçebilirler.

Tarafların ortak iradesi: Sözleşme, tarafların özgür iradesiyle yapılmalıdır.

Bizzat imzalama zorunluluğu: Sözleşmeyi tarafların bizzat imzalaması gerekir.

Ayırt etme gücü: Tarafların sözleşmenin sonuçlarını anlayabilecek zihinsel yeterliliğe sahip olmaları gerekir.

Yasal temsilci onayı: Sınırlı ehliyetsiz kişilerin yasal temsilcilerinin onayı gereklidir.

Ayrıca, nişanlılık döneminde yapılan evlilik sözleşmeleri, evliliğin gerçekleşmesi şartına bağlıdır. Yani, sözleşme ancak evlilik tamamlandığında geçerli olur.

Bu da ilginizi çekebilir: Evlilikte Eşler Arasında Para Yönetimi

Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılır?

Türk Medeni Kanunu'na göre evlilik sözleşmesi:

• Evlilikten önce,
• Nikah töreni sırasında,
• Evlendikten sonra

herhangi bir zamanda yapılabilir. Taraflar dilerlerse ilerleyen süreçlerde mal rejimlerini değiştirme hakkına da sahiptir.

Evlilik Sözleşmesi Boşanma Davasında Geçerli mi?

Türk Hukuku’nda, evlilik sözleşmeleri boşanma davalarında geçerli belgelerdir. Ancak sözleşmenin hukuka uygun şekilde yapılmış olması şarttır. Kanuna aykırı düzenlemeler içeren evlilik sözleşmeleri mahkeme tarafından geçersiz sayılır.

Özellikle unutulmaması gereken bir nokta, evlilik sözleşmesinin yapıldığı tarihten önceki malvarlıklarını kapsamayacağıdır. Sözleşme sadece ileriye dönük etkili olur.

Evlilik Sözleşmesi Hangi Konuları Kapsayabilir?

Evlilik sözleşmesinde düzenlenebilecek başlıca konular şunlardır:

• Evlilik süresince edinilen malların paylaşımı
• Kişisel mal statüsü oluşturulması
• Aile konutu üzerindeki tasarruflar
• Birlik giderlerine katılım oranları
• Değer artışı payı düzenlemeleri
• Mal rejimi değişikliği sonrası yeni hak ve yükümlülükler

Ancak kişisel ilişkilerle ilgili yükümlülükler (çocuk yapma, sadakat şartları gibi) sözleşmede düzenlenemez.

Evlilik Sözleşmesi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Evlilik sözleşmesi hazırlamak, basit bir işlem gibi görünse de oldukça titizlik ve özen ister. İleride herhangi bir hukuki problem yaşamamak için şu noktalara özellikle dikkat edilmelidir:

1. Sözleşmenin Açık ve Anlaşılır Olması

Sözleşmedeki hükümler herkes tarafından kolayca anlaşılabilir şekilde düzenlenmelidir. Belirsiz, yoruma açık ya da çok teknik ifadeler, ileride taraflar arasında farklı yorumlara sebep olabilir. Bu nedenle açık ve net bir dil kullanılması önemlidir.

2. Geleceğe Yönelik Düzenleme Yapılması

Türk Medeni Kanunu'na göre evlilik sözleşmesi yalnızca yapıldığı tarihten itibaren geçerlidir. Geçmişte edinilen mallar üzerinde herhangi bir hüküm doğurmaz. Bu nedenle, özellikle sözleşmede hangi malların sözleşme kapsamına dahil olduğunun net şekilde belirtilmesi gerekir.

3. Tarafların Eşit Haklara Sahip Olması

Sözleşme hazırlanırken her iki tarafın da haklarını ve menfaatlerini eşit şekilde koruyan bir düzenleme yapılmalıdır. Bir tarafın aşırı şekilde diğer tarafın aleyhine hükümlere zorlandığı bir sözleşme, hukuka aykırılık teşkil edebilir ve ileride iptal edilebilir.

4. Mal Rejimi Doğru Seçilmelidir

Eşler hangi mal rejimini seçtiklerini ve bu rejimin sonuçlarını çok iyi bilmelidir. Yanlış bir mal rejimi seçimi, ileride ciddi sorunlara yol açabilir. Gerekirse bu konuda bir avukattan profesyonel destek alınması tavsiye edilir.

5. Noter Onayı Şarttır

Evlilik sözleşmesi mutlaka noter tarafından düzenlenmeli veya noter onayından geçmelidir. Aksi halde, yazılı bir belge bile olsa, noter onayı yoksa hukuken geçersiz sayılır.

6. Evlilik Gerçekleşmezse Sözleşme Geçersiz Olur

Nişanlılık döneminde yapılan evlilik sözleşmeleri, ancak evliliğin gerçekleşmesi durumunda geçerlilik kazanır. Eğer evlilik gerçekleşmezse yapılan sözleşme hükümsüz olur.

Evlilik Sözleşmesi Örneği (Basitleştirilmiş)

Aşağıda, evlilik sözleşmesine basit bir örnek sunuyorum. Elbette gerçek bir evlilik sözleşmesi hazırlanırken mutlaka profesyonel bir destek alınması gerektiğini unutmayın.

TARAF BİLGİLERİ:

• Adı Soyadı: [Adı Soyadı 1]
• T.C. Kimlik No: [TCKN 1]
• Adı Soyadı: [Adı Soyadı 2]
• T.C. Kimlik No: [TCKN 2]

SÖZLEŞME KONUSU:

İşbu sözleşme, Türk Medeni Kanunu hükümleri çerçevesinde taraflar arasında mal rejiminin belirlenmesi amacıyla düzenlenmiştir.

MAL REJİMİ SEÇİMİ:

Taraflar, evlilik birliği süresince "Mal Ayrılığı Rejimi"ni kabul ettiklerini, her eşin kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarına münhasıran sahip olacağını beyan ederler.

YÜRÜRLÜK:

Bu sözleşme, evlilik birliğinin kurulmasıyla birlikte yürürlüğe girer.

DİĞER HÜKÜMLER:

Taraflar, bu sözleşmenin hükümlerinin ileride değiştirilebileceğini ve yeni bir mal rejimi sözleşmesi yapabileceklerini kabul ederler.

İMZALAR:

[Adı Soyadı 1]
(İmza)

[Adı Soyadı 2]
(İmza)

Tarih: [Tarih]
Yer: [Yer]

Not:

Bu sadece basit bir örnektir. Gerçek bir evlilik sözleşmesi hazırlanırken tarafların bireysel mal varlıkları, mevcut borçlar, gelecekte edinilecek mallar, değer artış payları gibi çok daha kapsamlı hükümler mutlaka detaylı şekilde ele alınmalıdır.