2024 Gelir Vergisi

Ticaretle uğraşan herkesi ilgilendiren en önemli konulardan biri gelir vergisidir. Her işletme sahibi için büyük bir önem taşıyan gelir vergisi, hesaplama aşamasında toplam tutara göre farklı oranlarla belirlenir. Gelir vergisi, şirketler veya kuruluşlar için finansal uyum açısından kritik öneme sahiptir. İşletmelerin yasalara uygun olarak ticari hayatlarını sürdürmeleri için gereken gelir vergisi ödemeleri, uzun vadeli başarılı bir iş hayatı oluşması açısından temel adımlar arasında yer alır.

Gelir vergisi konusunda bilinçli olmak ise şirketlerin finansal sağlığını korumalarına ve geleceğe dönük planlamaların daha doğru şekilde yapılmasına yardımcı olur. Ayrıca yıllık gelir vergisi nedir konusuna, bireylerin veya kurumların bir yıl içinde elde ettikleri toplam gelir üzerinden hesaplanan ve devlete ödenen vergi türü diyebiliriz. Peki, vergi geliri ne demek? 2024 gelir vergisi dilimleri ne kadar? 2024 gelir vergisi dilimlerini ve vergilendirmenin nasıl hesaplanacağını merak ediyorsanız detayları aşağıda bulabilirsiniz.

Vergi Geliri Ne Demek?

Ticari faaliyetlerden elde edilen kazançlar, iş gücü karşılığı alınan maaşlar ve sahip olunan mülklerden elde edilen gelirlerden kesilen tutarlar vergi gelirleri kapsamına girer. Vergi gelirleri, ülkenin ekonomik açıdan dengede kalması ve kamu hizmetlerinin devamlılığı açısından büyük bir role sahiptir. Ülkelerin temel gelir kaynaklarından birisi olan vergiler genellikle gelir vergisi uygulaması aracılığıyla toplanır.

İşletmelerin net kazançları üzerinden alınan gelir vergisi, ticari faaliyetlerin türüne ve miktarına göre tespit edilir. Doğrudan elde edilen satış kazançlarından kesilen ve devlete ödenen miktarlar ise gelir vergisi olarak tanımlanır. Ayrıca vergi gelirleri hem ülkenin hem bireylerin ekonomik anlamda faydalı bir süreç yürütmeleri için son derece önemlidir.

Gelirin Unsurları Nelerdir?

Düzenli olarak belirli kaynaklardan elde edilen para veya kazançlar, gelirin unsurlarını oluşturur. Yasal açıdan kayıtlı olan ve kazanç sahibi kişi ya da kurumlar gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Devlet bütçesinde beyana dayalı gelir vergilerinin yüksek bir paya sahip olması ise gelir unsurlarından elde edilen kazancın kamu hizmetleri için ne kadar önemli olduğunu belirtir. Gelirin unsurlarına göre tespit edilen vergi tutarları hesaplamaları mali açıdan disipline sahip olunması ile kolayca yapılabilir. Gelir Vergisi Kanunu’nda özetlenen gelirin unsurları şu şekilde sıralanır:

• Ticari kazanç gelirleri
• Zirai kazanç gelirleri
• Alınan işçi ücretleri
• Serbest meslekten elde edilen kazançlar
• Gayrimenkullere ilişkin sermaye iratları
• Menkul değer sermaye iratları
• Diğer kazançlar ve iratlar

Gelir Vergisi Mükellefleri Kimlerdir, Kimler Gelir Vergisi Öder?

Gelir vergisi mükellefleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Bu noktada gelir vergisi mükellefi nedir sorusuna Türkiye’de ikamet eden ve gelir kazancı bulunan kişiler olarak cevap vermek mümkündür. Kanunda belirtilen 4. maddeye göre Türkiye’de gelir vergisi mükellefi sayılan ve yükümlülüğü bulunan kişiler arasında Türkiye sınırları içinde ikamet edenler, resmî dairelere ya da kuruluşlara bağlı olanlar, Türkiye merkezli işletmelere bağlı bulunan ancak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları ve bir takvim yılı içinde Türkiye’de 6 aydan fazla ikamet eden bireyler yer alır. Bunun yanı sıra yurt dışında yaşasa da Türkiye’de gelir elde eden kişi veya kurumlar da gelir vergisi uygulamasına tabidir.

Gelir vergisi muhtasar nedir konusu ise kişilerin veya işletmelerin bir yıllık takvim dönemi içinde elde ettikleri gelire yönelik hazırladıkları ve toplu olarak beyan ettikleri vergi türüdür. Yukarıda saydığımız mükellef türleri, muhtasar vergilerini yasal ödeme tarihleri içinde ödemekle yükümlüdür. Ayrıca muhtasar vergiler, kamu hizmetleri için öz kaynak niteliği taşıdığından vergilendirme süreçlerinin titizlikle takip edilmesi, ülkenin daha hızlı kalkınmasına yardımcı olabilir.

2024 Gelir Vergisi Dilimleri Ne Kadardır?

2014 gelir vergisi hesaplama işlemleri için kişi veya kurumların gelir miktarlarına göre belirlenen resmî oranlar dikkate alınır. Gelir vergisi oranları, ödeme miktarlarının tespiti ve beyan prosedürlerinin doğru bir şekilde uygulanması için gereklidir. Bir dönem boyunca biriken gelir vergisi matrahını kolayca hesaplamak isteyen işletme sahiplerinin gelir vergisi oranı türleri hakkında bilgi sahibi olması ekstra kolaylık sağlar. Gelir vergisi dilimleri 2024 yılı için net kazanç miktarlarına göre:

• 110.000 ₺’ye kadar elde edilen net kazançlar için %15,
• 230.000 ₺’nin 110.000 ₺’si için 16.500 ₺, fazlasına yönelik %20,
• 570.000 ₺’nin 230.00 ₺’si için 40.500 ₺, fazlasına yönelik %27,
• 3.000.000 ₺’nin 580.000 ₺’si için 135.000 ₺, fazlasına yönelik %35
• 3.000.000 ₺’den fazla kazanç oluşan durumlarda, 3.000.000 ₺’si için 982.000 ₺ ve kalan miktara yönelik %40 oranında vergilendirme yapılır.

Gelir vergisi kesintisi nedir sorusunun yanıtını arayanlar için örnek vermek gerekirse 2024 takvim yılı içinde A işletmesinin 50.000 ₺ ve B işletmesinin 200.000 ₺ net kazanç elde ettiğini varsayalım. Bu durumda A işletmesi %15, B işletmesi ise %20’lik vergi dilimi içinde yer alır. Hesaplama yapacak olursak;

• A işletmesinin ödemesi gereken toplam gelir vergisi miktarı = 50.000 ₺ x %15 = 6.500 ₺ olur.
• B işletmesinin ödemesi gereken gelir vergisi miktarı = 110.000 ₺ için 110.000 ₺ x %15’ten 16.500 ₺, kalan miktara yönelik 90.000 ₺ x %20’den 18.000 ₺ olmak üzere toplam gelir vergisi tutarı, 16.500 ₺ + 18.000 ₺ = 34.500 ₺ olarak hesaplanır.

Gelir vergisi matrahı hesaplamasında kullanılan yasal vergi dilimleri yıllara göre farklı şekilde belirtilir. Devlet tarafından açıklanan ve yürürlüğe giren vergi dilimi hesaplama oranları gelir vergisi tespitinde temel bir referans noktası olarak görülür. Gelir vergisi stopajı nedir diyenlerin hesaplamayı doğru bir şekilde yapmak için vergi unsurlarının temel detaylarını ve dilimlerini bilmesi gerekir.

Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi hesaplamasında ilgili yıla ait yasal olarak açıklanan kesinti oranları kullanılır. 2024 gelir vergisi kesintileri, kümülatif veya muhtasar gelir vergisi türlerinde benzer şekilde uygulanır. Kişi veya kurumların elde ettikleri net kazanç, gelir vergisi hesaplama aşamasında baz alınan en temel unsurdur. Kazanç miktarına göre tespit edilen gelir vergisi hesaplaması sonucunda ortaya çıkan rakamın ilgili yıl sonunda verilen süreyi aşmadan ödemek gerekir. Gelir vergisi hesaplaması için örnekler şu şekildedir;

• Vergiye konu geliri 75.823 ₺ olan işletme, 2024 yılı verilerine göre %15’lik dilim içinde yer alır. Buradan hareketle, 75.823 ₺ x %15 = 11.373,45 ₺ tahakkuk eden toplam gelir vergisi miktarı bulunur.
• Vergiye konu gelir miktarı 263.500 ₺ olan kurum, %27’lik vergi dilimi içinde bulunur. İlgili vergi dilimine göre kurum, 230.00 ₺’si için 40.500 ₺ ve fazla olan miktara yönelik hesaplamada 33.500 ₺ x %27 = 9.045 ₺ olmak üzere tahakkuk eden toplam gelir vergisi 40.500 ₺ + 9.045 ₺’den 49.545 ₺ olarak tespit edilir.
• Vergiye konu toplam 2.000.000 ₺ kazanç elde eden şirket ise %35 vergi dilimine göre değerlendirilir. Şirket gelirinin 580.000 ₺’lik kısmına yönelik 135.000 ₺ ve kalan miktar için de 1.420.000 ₺ x %35’den toplam gelir vergisi miktarı, 135.000 ₺ + 497.000 ₺ = 632.000 ₺ olarak gelir vergisi matrahı toplamı belirlenir.

Gelir Vergisi Nereye Ödenir?

Gelir vergisi ödemeleri, kişi veya kurumlar tarafından yasal süreler içinde vergi dairelerine yapılır. Mükellefler, ikamet ettikleri il ya da ilçelerde bulunan vergi dairelerine gelirlerini beyan ederek vergi ödemelerini kolayca tamamlayabilir. Ayrıca gelir vergisi ödemelerini İnteraktif Vergi Dairesi uygulamasını kullanarak online olarak yapmak mümkündür. E-devlet şifresi girilerek kullanılabilen İnteraktif Vergi Dairesi uygulaması, mükelleflerin zamandan ve iş gücünden tasarruf ederek vergi ödemelerini hızlıca yapabilmelerine olanak tanır.

Bunun yanı sıra gelir vergisi ödemeleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yetkilendirilen bankalar aracılığıyla da yapılabilir. Önceden belirlenen ve açıklanan, kamu ya da özel işletme türüne sahip bankalar üzerinden yapılan vergi ödemeleri en kısa sürede ilgili vergi dairesi hesabına aktarılır. Gelir vergisi tevkifatı nedir noktasında ortaya çıkan, bölünmüş veya farklı oranlarda kesilmiş beyanname borçlarını da yine bankalar üzerinden ödemek mümkündür. Ayrıca bankaların mobil uygulamalarının veya internet şubelerinin yanı sıra ATM’leri de 2024 yılı gelir vergisi ödemelerini tamamlamak için kullanılabilir.

Gelir Vergisi Taksitle Ödenebilir mi?

Yıllık takvime göre belirlenen gelir vergisi toplam tutarını taksitler hâlinde ödemek mümkündür. Kümülatif gelir vergisi matrahı veya muhtasar beyannamelerde bildirilen kazançlara yönelik vergilendirme belirli bir plan dahilinde yapılır. Taksitlendirme işlemi, gelir vergisi beyanından sonra ve borç tutarının miktarına dikkat edilerek başlatılabilir. Ayrıca gelir vergisi miktarları için yıl içinde yapılan ödemeler, toplam matrahtan düşülerek yıllık gelir vergisi miktarı belirlenir. Net kazanca göre tespit edilen vergi tutarının taksitlendirme sayıları ise mükellef türüne ve işlemlerine göre değişiklik gösterir. Ancak gelir vergisi ödemeleri genellikle 2 veya 3 taksit şeklinde ödenebilir.

Bunun yanı sıra gelir vergisi borcu bulunan kişi veya kurumlar vergi afları kapsamında belirlenen yasal çerçevelere göre borçlarını düzenli taksitler hâlinde ödeyebilir. Kamu hizmetlerinin aksamaması adına çıkarılan vergi düzenlemeleri ödeme noktasında zorluk çeken işletmeler için ekstra kolaylık sağlar. Gelir vergisinin ilgili takvim yılı içinde belirli miktarlarda ödenmesi ise yıl sonu hesaplanacak toplam tutarın düşüş eğiliminde olmasına yardımcı olur. Bu sayede mükellefler yıllık gelir vergisi ödemelerinde geleceğe dönük esnek çözümler oluşturabilir.

Kümülatif gelir vergisi matrahı nedir konusunda belirtilen vergilendirme sürecinde dikkate alınan temel matrah, vergi borçlarını oluşturan unsurdur. Ödenmeyen gelir vergisi taksitleri için de aylık faiz uygulaması vardır. Bu nedenle gelir vergisi ödemesini geciktirmek daha sonra bütçe açısından zorlu bir süreç oluşmasına neden olabilir.

Gelir Vergisi Kaç Ayda Bir Ödenir?

Gelir vergisi kaç ayda bir ödenir sorusu, ödeme yapılması gereken aylar, kişi veya kurumların kazanç türlerine göre belirlenir şeklinde yanıtlanır. Gelir vergisi beyannamesi nedir hususunda belirtilen vergi kesintilerinin bildirildiği beyannameler, ödeme tarihlerinde dikkate alınması gereken tutarları oluşturur. Basit usulde kazanç sağlayan ticari işletmelerin, ortaya çıkan bu gelir vergisi tutarlarının ilk taksidini ilgili takvim yılı sonrası devam eden şubat ayında, ikinci taksidini ise haziran ayında yapmaları gerekir. Basit usul dışında diğer kazanç türlerine sahip işletmelerin veya kişilerin ise gelir vergilerinin taksitlerini mart ve ağustos aylarında ödeyebilir. Gelir vergisi son ödeme tarihleri mükellef türüne göre her 3-4 ayda bir planlama yapılarak belirtilir. Bunun yanı sıra gelir vergisi yapılandırma işlemlerinde toplam borç tutarı eşit taksitler hâlinde 2 ayda 1 ödenebilir. Ayrıca yapılandırma sonrası işlemlerde bir takvim yılı içinde ikiden fazla taksitin eksik ödenmesi hak edilen yapılandırmanın bozulmasına neden olabilir.

2024 Gelir Vergisi İstisnaları

Gelirin vergiye tabi tutulacak kısmı, gelir vergisi matrahı nedir sorusunun cevabını oluşturur. Gelir vergisi matrahı, belirli giderler veya istisnalar düşüldükten sonra ödenmesi gereken miktarı temsil eder. Mükellefler ise gelir vergisi istisnası nedir konusunda sıkça araştırma yapar. Gelir vergisi istisnası, yasalarda belirtilen hususlara uygun mükelleflerin vergi ödeme yapmayacağını belirten özel halleri ifade eder. Bazı özel durumlarda mükellefler, gelir vergisinden muaf olur. 2024 yılı için belirlenen istisnalar ve tutarları şu şekilde sıralanır:

• Gelir Vergisi Kanunu’nun 82. maddesinde belirtilen arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı 200.000 ₺ olarak belirtilmiştir.
• Tevkifata veya istisnaya konu olmayan menkul ya da gayrimenkullere ilişkin sermaye iratlarını içeren beyannamelerde belge oluşturma sınırı 13.000 ₺’dir.
• 2024 yılı içinde taşınmaz mal satışından elde edilen değer artış kazançlarına ilişkin istisna tutarı, 87.000 ₺’dir.
• Asgari ücrette uygulanan yasal kesintiler sonrası ortaya çıkan net tutar için işçiler gelir vergisi ödemesi yapmaz.
• GVK’nun 21. Maddesinin birinci fıkrasına göre 2024 yılı için kira geliri tutarının 33.000 ₺’si istisna kapsamına girer.
• Oturdukları evlerde mal imal eden veya internet üzerinden satış gerçekleştiren kişiler, 1.100.000 ₺ toplam kazanca kadar gelir vergisinden muaf tutulur.
• Vergi indirimi tutarı için üst sınır Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesinde 6.900.000 ₺ olarak belirtilmiştir.
• İş yeri açma zorunluluğu olmayan veya doğrudan müşterilere hizmet vererek faaliyet gösteren tamirciler, boyacılar gibi zanaatkarlar gelir vergisinden muaf tutulur.
• Tarım işleriyle uğraşan ve hayvan arabası, motor, traktör gibi araçlarla taşımacılık yapan çiftçiler gelir vergisi kapsamına girmez.
• 2024 yılı takviminde çalışanlara iş yerleri tarafından ödenen KDV dahil 187 TL yemek ücreti vergiden muaf tutulur.

Siz de yazımızda yer alan 2024 gelir vergisi uygulamaları ve muaflık durumlarına göre işletmenizin finansal planlamasını doğru bir şekilde yürütebilir, ödeme günleri gelmeyen vergi hesaplamalarını yasal oranları kullanarak kolayca yapabilirsiniz.