Maaştan Yapılan Kesintiler Nelerdir? Nasıl Hesaplanır?

İş hayatında çalışanların öncelikli hedeflerinden biri gelir elde etmek ve yaşamını devam ettirecek maddi kaynağa ulaşmaktır. Yasalar çerçevesinde iş veren ile uzlaşılan tutarlar her ay maaş olarak çalışanların hesaplarına yatırılır. Türkiye'de yürürlükteki yasal mevzuatlar gereği, kazançlar üzerinden gelir vergisi başta olmak üzere birkaç farklı kalemde kesintiler yapılır. Kesintilerin bazıları çalışanın payından bazıları ise işveren tarafından karşılanır.

İçeriğin devamında brüt maaş ile net maaş arasındaki farklılıkları, güncel kesinti oranlarını bulabilir; detaylar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Brüt Maaş ve Net Maaş Nedir?

Maaş ödemeleri, işveren ve çalışan arasındaki iş sözleşmesine göre brüt ya da net olarak yapılır. Brüt maaş, gelir vergisi, diğer vergiler, sigorta primleri, işsizlik primi ve kesintiler dahil olarak üzerinde anlaşılan aylık ödenen maaş tutarıdır. Net maaş ise vergi ödemeleri, sigorta primleri ve diğer kesintiler hariç çalışana ödenen maaştır. En basit ifadeyle net maaş çalışanın hesabına yatan aylık tutarı ifade eder. Maaştan yapılan yasal kesintiler şöyle sıralanabilir;

• Gelir vergisi
• Sosyal güvenlik (SGK) prim ödemeleri
• İşsizlik ödeneği kesintisi
• Damga vergisi kesintisi

Maaş Bordrosu Nasıl Okunur?

Çalışanlara; işveren tarafından yapılan maaş ödemeleri ve maaş kapsamındaki vergi, sigorta primleri gibi kesintiler, ek ödemeler bordro adı verilen belge ile kayıt altına alınır. Bordro düzenlenmesi iş kanunu esasları gereği işveren sorumluluğundadır ve zorunludur. Çoğu zaman karmaşık olarak nitelendirilen ve gelir belgesi olarak da adlandırılan maaş bordrosu nasıl bakılır, gelin detaylara birlikte bakalım.

Gelir Vergisi Kesintisi Ne Kadar?

Ücretli çalışanların elde ettikleri gelirler; kademeli olarak uygulanan gelir vergisi tarifesi kapsamında %15, %20, %27, %35 ve %40 olarak uygulanır. Vergi dilimleri kümülatif olarak her yıl elde edilen gelir tutarına göre artar. Maaş kesintileri hesaplama işlemlerinde kullanılan ve 2024 yılı için geçerli olan gelir vergisi dilimleri şöyledir:

110 bin TL'ye kadar %15

230 bin TL’ye kadar 110 bin TL'lik kısmı için 16 bin 500 TL, üzeri için %20

580 bin TL’ye kadar 230 bin TL’lik kısmı için 40 bin 500 TL, üzeri için %27

3 milyon TL'ye kadar 580 bin TL’lik kısmı için 135 bin TL, üzeri için %35

3 milyon TL’yi aşan gelirlerlin 3 milyon TL’lik kısım için 982 bin TL, üzerindeki tutarlar için ise %40

Maaştan yapılan vergi kesintileri arasından en yüksek orana sahip olan gelir vergisi kesintisi, brüt maaştan SGK primleri ve işsizlik ödeneği kesintisi yapıldıktan sonraki tutara uygulanır.

Maaşlarda SGK Kesintileri Nasıl Hesaplanır?

Brüt maaştan yapılan kesinti oranları arasında SGK primleri de yer alır. Brüt maaş üzerinden hesaplanan SGK primleri, işçi ve işveren payı olarak iki kalemde alınır. Buna göre brüt maaş üzerinden yapılan bir kesinti kalemi olarak %14’lük SGK işçi payı düşülür. Brüt maaş üzerinden %20,5’lik SGK işveren payı da yansıtılır ancak bu tutar brüt maaş üzerinden net maaş belirlenirken dikkate alınmaz. SGK işveren payı, maaşın işverene maliyetinin belirlenmesinde hesaba katılır.

Eleman.net Maaş Hesaplama Robotu ile maaşınızı netten brüte, brütten nete maaş hesaplama işlemlerinizi kolayca yapabilirsiniz. Maaşınızdan yapılan kesintileri görebilir, yıllık ve aylık bazda ödediğiniz vergileri ve yasal kesintileri takip edebilirsiniz.

İşsizlik Ödeneği Kesintisi Ne Kadar?

Maaştan yapılan kesinti oranlarından biri de işsizlik ödeneği payıdır. Brüt maaş tutarı üzerinden %1 kesinti yapılır. İşsizlik ödeneği için işveren payı %2 olarak uygulanır ve maliyetini işveren karşıladığından brüt maaş üzerinden net maaş hesabına dahil edilmez.

Brüt Maaş Damga Vergisi Kesintisi Oranı Ne Kadar?

Brüt maaş üzerinden SGK primleri, işsizlik ödeneği kesintisi ve gelir vergisi kesintileri yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden damga vergisi alınır. Damga vergisi oranı binde 7,59 (0,00759) olarak uygulanır.

Maaş Kesintilerine Nereden Bakılır?

Detaylı olarak açıkladığımız maaştan yapılan kesinti oranları şirketinizin insan kaynakları departmanı tarafından hazırlanan maaş bordrolarında detaylı olarak açıklanır. Her bir kalemi ayrı ayrı olarak maaş bordrosunda bulabilirsiniz. Maaş bordrosunda, ücretli izin, avans gibi maaştan yapılan özel kesintileri de görebilirsiniz.