Stajyer Çalıştırmak Her İş Yerinde Zorunlu mu?

Stajyerlik, öğrencilerin iş dünyasında pratik deneyim kazanmaları için önemli bir adımdır. Çoğu eğitim kurumunun müfredatında yer alan ve öğrencilerin profesyonel bağlantılar kurmasına imkân tanıyan staj, hem işverenler hem stajyerler için karşılıklı sorumlulukları beraberinde getirir. Ancak bu noktada sıkça sorulan bir soru gündeme gelir: Stajyer çalıştırmak her iş yeri için zorunlu mudur?

Hangi İş Yerleri Stajyer Çalıştırmakla Yükümlüdür?

Stajyer çalıştırma zorunluluğu, tüm iş yerleri için geçerli değildir. Bu zorunluluk, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup yalnızca belirli özelliklere sahip işletmeleri kapsar. Kanuna göre, 10 veya daha fazla personel çalıştıran işletmeler, toplam personel sayısının %5’inden az olmamak kaydıyla mesleki eğitim alan öğrencilere staj imkânı sunmak zorundadır. Bu yükümlülük, işletmelerin eğitim kurumlarıyla iş birliği yapmasını ve öğrencilerin beceri eğitimine katılmalarını desteklemeyi amaçlar.

3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu Kapsamında Staj Zorunluluğu

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, belirli işletmeler için stajyer çalıştırma zorunluluğu getirir. Kanunun “İşletmelerde Mesleki Eğitim” başlıklı bölümünde düzenlenen bu zorunluluk, özellikle 10 veya daha fazla personel çalıştıran işletmeleri kapsamaktadır. Kanunun 18. maddesine göre, bu işletmeler personel sayısının en az %5’i kadar stajyer çalıştırmak zorundadır. Bu zorunluluk, mesleki eğitim okulları ve teknik liseler gibi mesleki ve teknik eğitim alan öğrenciler için geçerlidir.

Örneğin, 20 çalışanı olan bir işletme, en az 1 stajyer çalıştırmalıdır. İşletmenin faaliyette olduğu alan, çalışan sayısı ve faaliyet süresi de bu zorunluluğun belirlenmesinde etkilidir. Bu bağlamda, işletmelerin ilgili kanun gerekliliklerini yerine getirmesi hem öğrenciler için pratik bir öğrenme fırsatı sunar hem de iş hayatına hazırlanmaları için destek sağlar.

İşverenin Stajyer Çalıştırma Konusundaki Sorumlulukları Nelerdir?

İşverenler, stajyer çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirirken hem kanuni hem de etik sorumluluklar taşır. Öncelikle stajyerlerin çalışma şartları, eğitim süreleri ve güvenlik gibi konularda gerekli önlemler alınmalıdır. Stajyer çalıştıran işletmelerin iş güvenliği ve sigorta yükümlülükleri bulunur:

Sigorta: Eğer staj okul tarafından zorunlu tutulmuşsa, stajyerin sigorta işlemleri eğitim kurumu tarafından yapılır. Fakat staj zorunlu değilse ve öğrenci, deneyim kazanmak için gönüllü olarak bir iş yerinde çalışmak istiyorsa, sigorta işlemleri işverenin sorumluluğuna girer. Sigortasız stajyer çalıştırmak yasal olarak mümkün değildir ve aksi durumlarda işveren cezai yükümlülük altına girebilir.

Eğitim ve Gözetim: Stajyerlerin bir eğitim sürecinden geçtikleri unutulmamalıdır. İşveren, stajyerin verimli bir öğrenim süreci geçirmesi için uygun bir rehber veya deneyimli bir çalışan atamalıdır. Stajyerlerin iş yerinde görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olmak işverenin sorumluluğundadır.

Yasal Ücret Ödemesi: Stajyerlerin maaşları, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre belirlenir. Bu kanuna göre, stajyerlere asgari ücretin %30’undan az olmamak kaydıyla maaş ödenmesi zorunludur. Eğer iş yerinde 20’den az çalışan varsa bu oran %15’e düşmektedir.

Stajyer Maaşı Nasıl Hesaplanır?

Kanun, stajyer maaşları konusunda belirli bir alt sınır koymaktadır. Bu sınır, stajyerlerin emeğinin karşılığını almasını güvence altına alır. Örneğin, asgari ücretin %30’u olarak belirlenen bir maaş, iş yerinde 20 ve daha fazla çalışanı olan işletmelerde zorunludur. Bu tutar işverenin isteğine göre artırılabilir, ancak kanuni alt sınırın altında bir ödeme yapılamaz. İş yerinde 20’den az çalışan bulunuyorsa, bu maaş oranı %15’e düşer.

Stajyerlerin Çalışma Saatleri ve Tatil Hakları

Stajyerlerin çalışma süreleri ve tatil hakları da kanun tarafından güvence altına alınmıştır. Stajyerlerin resmi tatil günlerinde maaşlarından kesinti yapılmaması esastır. Ancak stajyer, kendi tercihiyle işe gelmezse bu durum bir devamsızlık olarak değerlendirilir ve maaşında kesinti yapılabilir.

3308 sayılı Kanunun 26. maddesine göre, mesleki eğitim gören öğrencilere her yıl tatil döneminde bir ay ücretli izin verilir. Bu hak, öğrencilerin dinlenme ve eğitimlerine ara verme ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sağlanır. Ayrıca ortaöğretim kurumlarında staj yapan öğrenciler de yarıyıl tatili ve yaz tatili dönemlerinde ücretli izin hakkına sahiptir.

İş Yerinde Stajyer Çalıştırma Zorunluluğu ve Devlet Destekleri

Stajyer çalıştıran işletmelere belirli koşullarda devlet desteği sağlanır. İşletmede çalışan sayısı 20’nin altında ise stajyer maaşının 2/3’ü, 20 ve daha fazla çalışanı olan işletmelerde ise 1/3’ü oranında devlet desteği verilir. Bu destekler, işverenlerin stajyer çalıştırma zorunluluğunu yerine getirirken finansal olarak desteklenmelerini sağlar. Böylece iş yerleri, gençlerin eğitimine katkı sağlarken aynı zamanda devletten teşvik alır.

Stajyer İçin İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirimi

Stajyerler de iş kazası ve meslek hastalığı risklerine karşı koruma altındadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince, stajyerlerin iş kazası bildirimleri işverenler tarafından yapılır. Bu durumda işveren, kaza durumunda yetkili mercilere gerekli bildirimleri yapmakla yükümlüdür.

Stajyer Çalıştırmama Durumunda İşverene Uygulanan Yaptırımlar

3308 sayılı Kanunun 24. maddesi, stajyer çalıştırma yükümlülüğüne uymayan işletmeler için yaptırımlar öngörmektedir. 10 veya daha fazla çalışanı bulunan işletmeler, zorunlu staj kapsamına alınmış bir alanda faaliyette bulundukları hâlde stajyer çalıştırmazlarsa, çalıştırmadıkları her stajyer için ceza ödemek zorundadır. Bu ceza, asgari ücretin belirli bir oranı üzerinden aylık olarak hesaplanır ve bu işletmelerin yaptırımlarla karşılaşmalarına neden olur.

Stajyer Çalıştırma Yükümlülüğü Bulunan İşletmeler Nasıl Stajyer Bulabilir?

Bir işveren olarak eleman.net üzerinden stajyer ilanınızı yayınlayabilir ve yüz binlerce üyemizle ilanlarınızı buluşturabilirsiniz.

Staj arayan bir öğrenci olarak ise eleman.net’e üye olup Stajyer İş İlanları sekmesinden yüzlerce stajyer ilanına ulaşabilirsiniz.