NAICS Kodu Nedir? Ne İşe Yarar?

Kuzey Amerika’da faaliyet gösteren şirketlerin sınıflandırılması için kullanılan işletme kodlarına “NAICS kodu” adı verilir. Siz de Kanada, Meksika ve Kuzey Amerika eyaletlerinde şirket açmak istiyor ya da buradaki şirketlerle iş birliği planlıyorsanız NAICS kodunu merak edebilirsiniz. İşletme kodlarının yaratıcısı sayılabilecek Amerika’da kullanılan NAICS sistemi ve tüm detayları içerikte bulabilirsiniz.

NAICS Kodu Nedir?

‘’North American Industry Classification System’’ kelimelerinin baş harflerinden oluşan NAICS Amerika, Meksika ve Kanada arasında ortak olarak geliştirilmiştir. İşletmelerin ticari faaliyetlerini sınıflandırmak için kullanılan 6 haneli bir kod sistemidir. Ana ve alt sektörler olarak ticari faaliyetlerin ayrışmasını kolaylaştırdığı için hükümet tarafından ortaya atılmıştır. Bir şirketin hangi alanlarda faaliyet gösterdiğini, o alanda faaliyet gösteren diğer işletmelerin verilerini elde ederken kolay sınıflandırma sağlar.

NAICS kodun tarihi 1997 yılına dayansa da bugün kullanımda olan sistemin temeli 2002 yılında atılmıştır. Hizmet türü kodları sayısı 15, üretim sektörü kodları 5 olmak üzere 20 ana sektör ve alt sektörlerden oluşur. 2017 yılında yapılan son revizyonla NAICS kod sisteminde tanımlı 1057 sektör vardır.

4 haneli SIC koduna kıyasla okuması ve anlaşılması zor olsa da sektör kombinasyonu konusunda daha başarılı bir sistemdir. Başlangıçtaki 2 hanenin “20” sayısına kadar olan kısmı ana sektörlerdir. “99” rakamlarına ulaşana kadar artan kısım ve sonraki haneler alt sektörleri gösterir.

Her basamak esasında giderek daralan kategorilerin bir parçası, sistematik şekilde oluşturulan dizinlerin göstergesidir. 1. ve 2. hane ana sektör, 3. hane alt sektör, 4. hane endüstri grubu olduğu için SIC kodu ile benzerdir. NAICS kodunu ayrıştıran 5. ve 6. hane ABD, Kanada, Meksika sektörlerini ve ulusal endüstrileri temsil eder.

NAICS Kodu Ne İşe Yarar?

Şirket kodları arasında popüler olan NAICS temelde ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması ve standart bir dil oluşturmayı amaçlar. Genel olarak “NAICS kod ne işe yarar?” sorusuna cevap verilirse:

• İşletmenin bulunduğu faaliyeti, sektörünü, ilgili olduğu alanları, endüstrisini ayırt etmeyi sağlar.
• Endüstri ve sektöre özel trendler, gelecek durumu, rakip analizi, karşılaştırma için veri sunar.
• Şirket faaliyetlerinin endüstri standartlarına uygunluğunu denetlemek için sınırlandırma yaratır.
• Benzeri hizmette bulunan işletmelerin karşılaştırılması ve istatistiksel verilerin toplanması için araştırmayı kolaylaştırır.
• Kaynak arayışında şirketin bulunduğu sektör ve pazarı incelemede bulunan bankalar, yatırımcılar, ortaklara fikir verir.

İşletmeler NAICS Kodlarını Nasıl Kullanır?

“NAICS işletme kodu nedir?” sorusuna yanıt verdikten sonra bu sınıflandırmanın şirketler tarafından nasıl avantaja çevrildiğinden bahsetmek gerekir. İşletmeler kodu kullanarak resmi, gayri resmi birçok işlemi daha kolay, hızlı halledebilir. Şirketlerin NAICS kodunu en yaygın olarak kullandıkları işler şunlardır:

• Devlet sözleşmelerinde şirketi tanımlamak için kodu kullanarak zaman kazanır.
• Müşteri, yatırımcı portföyünü listelerken kodu kullanarak faaliyet alanlarını netleştirir.
• Potansiyel müşteri arayışında kod sayesinde sektörel olarak değerlendirilebilecek isimleri tespit eder.
• Güven ortamı tesis edilmesi gerekiyorsa müşterinin sektörünü ve risk durumunu analiz etmek için kullanır.
• Ticari formlar düzenlenirken, internet uygulamalarında iş hallederken kod kullanılması zorunludur.
• Endüstriye dayalı vergi teşvik ve desteklerinden faydalanmak için kodlar kullanılır.

NAICS Kodu Nasıl Alınır?

Amerika kodu olduğu için NAICS sınıflandırılması ABD, Kanada ve Meksika ülkelerinde kullanılır. ABD sayım bürosu tarafından sağlanan ve analiz için kullanılan bir sistemdir. İlk kez NAICS kodu alan işletmelerin doğru sektör sınıflandırmasını bulması için online yardımcı araç hizmetleri ve listeler bulunur. Kod alabilmek için sırasıyla şu işlemleri yapmanız gerekir:

• İşletme faaliyet alanı belirlendikten sonra ana faaliyet alanı, üretilen mallar ya da sunulan hizmetlere göre kategori seçilir.
• NAICS resmi web sitesinde İngilizce olarak endüstri, sektör, ürün, hizmet ile alakalı anahtar kelimeleri kullanarak arama yapılır.
• Uygun kod seçildikten sonra açıklamalar ve ilgili endüstriler incelenerek doğruluğu teyit edilir.
• Şirket açılışı, resmi form ve işlemlerde kullanmak üzere NAICS kodu not edilir.

Bir Şirketin Kaç Tane NAICS Kodu Olabilir?

NAICS kodları işletmenin faaliyet alanına göre birden fazla alınabilir. Ana faaliyet alanı olarak bir NAICS kodu alınır. Diğer faaliyet alanları olarak her bir sektör için farklı kodlar olabilir. Yani bu durumda NAICS kodu almak için bir sınırlama olmadığını söylemek doğrudur. SIC kodları 4 basamaklı olduğu için kombinasyon sayısı NAICS koduna göre azdır. Bu nedenle en fazla 4 adede kadar alınabilir. NAICS kodları 6 basamaklı olduğu için sektörel bir sınırlama getirilmemiştir.

Bir Şirketin NAICS Kodu Nasıl Öğrenilir?

“NAICS işletme kodu nasıl öğrenilir?” sorusuna kısaca ABD Sayım Bürosu’nun “NAICS Kodu Arama Aracı” örnek verilebilir. Fakat işletmenin adres, isim bilgileri sizde yoksa arama yapılmayabilir. Bu durumda şirketin resmi web sitesindeki hakkımızda, iletişim bölümlerinde yer alan faaliyet alanları, ek bilgiler ile araştırma yapabilirsiniz. Ticaret odaları, sektörel gruplar, vergi beyannamesi örneği, vergi dairesi, işletme raporları, idari belgeler üzerinde de kodlar bulunur. Araştırma yaparak bu verilerden herhangi birine ulaşıp işletmenin NAICS kodunu öğrenebilirsiniz.

NAICS Kodu Değiştirilebilir mi?

İşletmelerin zaman içinde faaliyet alanı değişebilir ya da çeşitlenebilir. Bu durumda sınıflandırmanın doğru yapılması için NAICS kodlarının değişmesi gerekir. Resmi olarak kodun değiştirilmesinde ve yenilerinin eklenmesinde bir sorun yoktur. Fakat bu işlemin işletmenin hususi başvurusu ya da devlet memurlarının tespiti ile yapılması gerekir.