Kümülatif Vergi Matrahı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Kümülatif vergi matrahı, işveren tarafından her bir personel için ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Bir personelin aylık brüt maaşından işsizlik sigortası ve genel sağlık sigortası payının çıkarılmasının ardından geriye kalan tutarın her ay toplanması ile ilerlenir. Bu biriken miktarlar ile kümülatif vergi matrahı hesaplanmış olur. Birikerek ilerleyen kümülatif vergiye her geçen aya, bir önceki ayın toplamı ilave edilir.

Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?

Kümülatif kelime anlamı olarak kümelenen, artarak yığılan ya da biriken anlamlarına gelir. Bir takvim yılı boyunca kümülatif vergi matrahı süreci üzerine eklenerek devam eder. İçerisinde bulunulan aydaki kesintilerin çıkarılmasıyla elde edilen tutar, bir önceki aylarda biriken toplam tutara dahil edilir. Kümülatif vergi matrahı ile personellerin yıllık kazançları üzerinden ödemekle yükümlü oldukları gelir vergisi hesaplanmış olur.

Bir personelin dahil olduğu gelir vergisi dilimini belirlemek amacıyla personelin aylık geliri baz alınarak hesaplanan tutara kümülatif vergi matrahı denir. Her bir çalışan için aylık olarak KGVM’nı (Kümülatif Vergi Matrahı) hesaplamak ve ödemek, işverenin sorumluluğundadır. Gelir vergisi matrahı anlamına gelen kümülatif vergi matrahı, her yılbaşında sıfırlanır.

Gelir Kümülatif Vergi Matrahı Nasıl Alınır?

Kümülatif vergi matrahı, e-Devlet aracılığıyla e-vergi levhası sorgulama panelinden kontrol edilebilir. E-Devlet e-vergi levhası sorgulama sayfasından görüntüleme yapmak için kişi ya da kurumun vergi kimlik numarası (VKN), il ve vergi dairesi alanları doğru bir şekilde doldurulmalıdır. E-Devlet’in yanı sıra sene içerisinde yapılan iş değişiklikleri için ise yeni iş yeri tarafından kümülatif vergi matrahı talep edilebilir. Bu durumda yeni iş yerine başlamadan önce eski iş yerinizden kümülatif vergi matrahı belgesini temin edebilirsiniz.

Sigortalı Çalışanlar Kümülatif Vergi Matrahını Nereden Alabilir?

Sigortalı çalışanlar, kümülatif vergi matrahına e-Devlet üzerinden ulaşabilir. E-Devlet / e-Vergi Levhası Sorgulama hizmeti ile son üç yıla ait vergi matrahını ve yükümlü olunan vergi tutarını görüntülemek mümkündür. Bunun yanı sıra özellikle yıl içerisinde yapılan iş değişikliği durumunda yeni işverenin talep ettiği kümülatif vergi matrahı belgesi, eski işyerinden alınabilir. Bunun için insan kaynakları departmanına talepte bulunmak yeterlidir. Bu belgede içerisinde bulunulan takvim yılının ilgili ayına kadar birikmiş olan vergi matrahı yer alır. İlgili tutarın üzerine yıl içerisinde elde edilen diğer gelirlerde eklenerek yıl sonuna kadar birikmiş olur ve yılbaşında tekrar sıfırlanır.

Takvim Yılı İçerisinde Kümülatif Vergi Matrahı Taşınabilir mi?

Kümülatif vergi matrahı, bir yıl içerisinde işveren tarafından çalışanlara ödenen ücretler üzerinden hesaplanır. Personel, yeni yıl başlamadan işten ayrılırsa kümülatif vergi matrahında da değişiklik söz konusudur. Eğer personel, yıl içerisinde farklı bir iş yerine geçiş yaparsa her işveren kendilerinin ödediği ücret üzerinden ayrı ayrı hesaplama yapar. Yani, farklı işyerlerine ait kazançlar ortak bir hesaplamaya dahil değildir. Dolayısıyla bir takvim yılı içerisinde iş değişikliği yapıldığında önceki kümülatif vergi matrahı, yeni işyerine taşınamaz. Yalnızca aynı işverene ait farklı bir çalışma yerine geçiş söz konusu ise kümülatif vergi matrahının taşınması mümkündür. Bir çalışanın aynı anda iki farklı işveren ile çalışması durumunda da gelirlerin ayrı ayrı vergilendirilmesi gerekir. Bu nedenle iki farklı işverene ait kümülatif vergi matrahlarının taşınması ya da birleştirilmesi mümkün değildir. Fakat 7194 sayılı Kanun’un 311 Nolu Tebliğine göre bu noktada bir istisna söz konusudur. Bir takvim yılı içerisinde personelin talebi ile işverenin bir önceki kümülatif vergi matrahı üzerinden vergi kesintisi yapması mümkündür. Bu sayede kümülatif vergi matrahının taşınması ile personelin yıllık vergi beyannamesi iletme sorumluluğu ortadan kalkmış olur.

Kümülatif Gelir Vergi Matrahı Nasıl Hesaplanır?

Çalışana işveren tarafından ödenen brüt ücretten genel sağlık sigortası ve işsizlik primi miktarlarının çıkarılması ile kümülatif vergi matrahı hesaplanır. Brüt ücret üzerinden %14’lük genel sağlık sigortası kesintisi ve %1’lik işsizlik sigortası kesintisi yapılır. Daha sonra bu kesintiler toplanır ve toplam kesinti brüt ücretten çıkarılır. Dolayısıyla hesaplama sürecine etki eden üç parametre brüt maaş, işsizlik sigortası ve sağlık sigortası primidir. İlk olarak Ocak ayında hesaplanan kümülatif gelir vergisi matrahı, her ay sonunda bir önceki aydan kalan tutara ilave edilerek yıl sonuna kadar hesaplanır.

Örneğin, bir personelin brüt ücreti 15.000 ₺ olsun. Kümülatif vergi matrahı hesaplarken öncelikle brüt maaşın %14’ü olarak belirlenen genel sağlık sigortası primi tutarı bulunur. Bu kesinti, 15.000 * 14/100 = 2.100 ₺ şeklinde hesaplanır. Ardından %1’lik işsizlik sigortası primi dahil edilir. Bu da 15.000 * 1/100 = 150 ₺’dir. Bu iki kesintinin toplamı ise 2.100+150= 2.250 ₺’dir. Kesintilerin brüt maaştan çıkarılması sonucunda ise kümülatif vergi matrahı, 15.000 - 2.250 = 12.750 ₺ olarak bulunur. Bu tutarın Ocak ayındaki brüt maaş üzerinden hesaplandığını varsayarsak kümülatif vergi matrahı, her ay aynı işlem ile tekrar hesaplanır ve bir önceki ayın üzerine ilave edilir.

Kümülatif vergi matrahı, bir personelin gelirinden hangi oranda gelir vergisi payı alınacağını belirleyen bir parametredir. Dolayısıyla kümülatif vergi matrahının doğru bir şekilde hesaplanıp ödeme yapılması işverenin yükümlülüğündedir. Kümülatif vergi matrahı hesaplamasını etkileyen parametrelerin de her yıl düzenli bir şekilde takip edilmesi ve bu doğrultuda güncellenmesi gerekir.