İşveren Hangi Durumlarda Maaştan Kesinti Yapabilir?

Çalışanların maaşlarından kesinti yapma yetkisi, iş hukuku açısından önemli bir konudur. Ancak bu yetki, belirli kurallar ve sınırlamalara tabidir. Peki, işveren hangi durumlarda maaş kesintisi yapabilir? Kanunen belirlenen kesinti limitleri nasıl işler? Gelin, maaştan kesinti yapılmasına neden olacak durumlara birlikte bakalım.

İşverenin Maaştan Kesinti Yapma Yetkisi Var mı?

İş Kanununa göre işveren, bazı özel durumlar dışında işçinin maaşından kesinti yapamaz. Maaş kesintisi, işçinin gelirini doğrudan etkilediği için yasal sınırlarla korunur ve sadece belirli şartlara uygun olarak yapılabilir. Kesintinin gerekçesiz ya da keyfi şekilde yapılması işçinin haklarının ihlali anlamına gelir. 4857 sayılı İş Kanununun 38. maddesi, işverenin maaş kesintisi yapabileceği durumları belirler. Bu maddeye göre işveren yalnızca iş sözleşmesinde ya da toplu iş sözleşmesinde açıkça belirtilen durumlarda maaştan kesinti yapabilir. Bu tür durumların iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde önceden belirtilmiş olması zorunludur. İşçiyi hangi davranışların ne tür yaptırımlarla karşı karşıya bırakacağı hakkında bilgilendirme yapılması ise işverenin sorumluluğuna bırakılır.

Bu da İlginizi Çekebilir: Maaştan Yapılan Kesintiler Nelerdir? Nasıl Hesaplanır?

İşverenin Maaştan Kesinti Yapabileceği Durumlar

İşverenin maaş kesintisi yapabileceği durumlar sınırlıdır ve düzeni sağlamak amacıyla yapılır. Örneğin; işçinin kasıtlı olarak iş yeri kurallarını ihlal etmesi veya iş yerinde maddi hasara sebep olması halinde işçinin maaşından belirli bir miktar kesilebilir. Ancak bu durumda işçinin eyleminin iş yerine zarar verici veya düzeni bozucu bir nitelik taşıması gerekir. İş Kanununun 102. maddesi gereği işveren, maaştan kesinti yaptığı durumda işçiye kesintinin gerekçesini ve miktarını yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirim yapılmadığı durumlarda işveren idari para cezasına çarptırılabilir.

Kanunen Belirlenen Kesinti Limitleri Nelerdir?

Yasalarda işçinin maaş kesintisi limitleri açıkça belirtilir. İş Kanununun 38. maddesi gereğince işçinin maaşından yapılacak kesintiler bir ayda en fazla iki günlük ücreti aşamaz. Eğer işverenin uygulayacağı disiplin cezası bu sınırı aşacaksa kesintiyi bir sonraki aya sarkıtarak uygulayabilir. Bu sınırlama, işçinin maaşının belirli bir güvence altında tutulması amacıyla yapılır. Aynı zamanda işveren, kestiği tutarı işçilerin eğitim ve sosyal hizmetlerine harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirtilen bir banka hesabına yatırmakla yükümlüdür.

Maaş Kesintisi Konusunda Çalışan Hakları

İşçi, maaşından yapılan kesintinin gerekçesini bilme hakkına sahiptir. İş Kanununa göre işveren, yaptığı kesintinin gerekçesini ve miktarını işçiye yazılı olarak bildirmelidir. Eğer kesinti iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde belirtilen şartlara uygun yapılmadıysa işçinin söz konusu kesintiye itiraz etme hakkı vardır. İşverenin kanuna aykırı kesinti yapması durumunda işçi, hukuki yollara başvurabilir. Maaş kesintileri işçiyi mağdur edebileceği için bu tür cezaların şeffaf ve hukuka uygun şekilde yapılması gerekir.

Maaştan Kesinti Durumunda Çalışanlar Ne Yapabilir?

Bir işçinin maaşından haksız yere ya da yasaya aykırı olarak kesinti yapılması durumunda işçinin izleyebileceği bazı yollar mevcuttur. İlk olarak işçi, işverenden kesintinin gerekçesini ve miktarını yazılı olarak talep edebilir. İşveren, açıklama yapmadığı veya yasa dışı bir kesinti yaptığı takdirde işçi iş akdini feshetme hakkına sahip olabilir. Bunun yanı sıra işçi yargı yoluna giderek kesilen tutarın iadesini de isteyebilir. Ayrıca yargıtay kararlarına göre işçinin maaşından yapılan kesintiler, işçinin yazılı onayı veya mahkeme kararı olmadan gerçekleştirilemez. Örneğin; iş yerinde meydana gelen maddi hasar nedeniyle işçinin maaşından zarar tazmini için kesinti yapılacaksa işçinin yazılı onayını alması zorunludur. İşçinin izni olmadan yapılan kesintiler, işçiye fesih ve iade talep hakkı verir.