İSG Hizmeti Alma Zorunluluğu Nedir?

İş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında hem çalışanların hem de işverenlerin en önemli sorumluluklarından biridir. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi, verimli ve sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulması için 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki düzenlemeler büyük önem taşımaktadır. 2025 yılı itibarıyla, özellikle 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için bazı kritik zorunluluklar yürürlüğe girmektedir. Bu yazıda, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal yükümlülükler, işyeri tehlike sınıflarının belirlenmesi, İSG hizmetlerinin sağlanması ve işverenlerin dikkat etmesi gereken temel hususlar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

İşyeri Tehlike Sınıfının Belirlenmesi ve İSG Hizmeti Alımı

İş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirebilmek için ilk adım, işyerinin tehlike sınıfını doğru bir şekilde belirlemektir. İşyerleri; az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma, işyerindeki esas faaliyetin türüne göre yapılır.

1. İş Yerinde Tehlike Sınıfı Nasıl Belirlenir?

• İşyeri tehlike sınıfının tespiti için yapılan esas iş dikkate alınır.
• Eğer bir işyerinde birden fazla faaliyet yürütülüyorsa, bu faaliyetlerden tehlike sınıfı en yüksek olan iş esas alınır.
• İşyeri SGK sicil numarasının ilk 4 hanesi, işyerinin tescil kodunu ve dolayısıyla faaliyet alanını belirler. Bu kodlar, NACE kodları aracılığıyla işyerinin tehlike sınıfını tespit etmek için kullanılır.

2. NACE Kodları ve Tehlike Sınıfı Tespiti

• İşyerleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği'ne göre, faaliyetlerini en iyi tanımlayan NACE kodunu seçmelidir.
• Eğer işyerinin faaliyeti Tebliğ'de belirtilmemişse, Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) başvurularak gerekli bilgi alınabilir.

3. Tehlike Sınıfına Göre İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirilmesi

• Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde A sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az B sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az C sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilmelidir.
• Ancak, 31 Aralık 2024 tarihine kadar, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde B sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise C sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilebilmektedir.

Bu da ilginizi çekebilir: İşverene İstihdam Teşviki 2025

50’den Az Çalışanı Olan ve Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerleri

2025 yılı, 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için önemli bir dönüm noktasıdır. Bu işyerleri, 1 Ocak 2025 itibarıyla iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmekle yasal olarak yükümlü hale gelecektir.

1. Çalışan Sayısının Tespitinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Aynı işverenin birden fazla işyerinin bulunması durumunda, SGK kayıtlarına göre toplam çalışan sayısı esas alınır.
• Alt işveren tarafından çalıştırılan sigortalılar, çalışan sayısına dahil edilmez.
• Çırak ve stajyerler de çalışan sayısının hesaplanmasında dikkate alınmaz.

2. İSG Hizmeti Alma Yöntemleri

İşverenler, İSG hizmetlerini aşağıdaki yöntemlerden birini kullanarak yerine getirebilir:

• Çalışanlar arasından uygun nitelikte bir personel görevlendirerek,
• İşveren veya işveren vekilinin gerekli eğitimleri tamamlaması durumunda,
• Bakanlıkça yetkilendirilmiş Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) hizmet alarak,
• İş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi ile kısmi süreli çalışarak.

3. Eğitim ve Yetkilendirme Süreci

• İşveren veya işveren vekili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından gerekli eğitimleri almalıdır.
• Eğitimlerin tamamlanmasıyla birlikte İSG-KATİP sistemi üzerinden taahhütte bulunularak, işe giriş ve periyodik muayeneler haricindeki İSG hizmetleri yürütülebilir.

4. Sağlık Gözetimi ve Muayeneler

İşverenler, işe giriş ve periyodik muayeneler için bir işyeri hekimi ile çalışmak zorundadır. Bu hizmet, kamu sağlık kuruluşlarından veya aile hekimlerinden de alınabilir.

2025 İSG Zorunluluğunun İşletmelere Etkisi

2025 yılı itibarıyla İSG zorunluluklarının genişletilmesi, özellikle küçük işletmeler için bazı mali ve operasyonel yükler getirebilir. Ancak bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi, uzun vadede iş kazalarının azalması, çalışan memnuniyetinin artması ve işletme itibarının korunması gibi önemli avantajlar sağlayacaktır.

İşverenlerin Yapması Gerekenler:

1. İşyeri tehlike sınıfını doğru bir şekilde belirlemek.
2. Çalışan sayısını yasal düzenlemelere uygun şekilde tespit etmek.
3. Gerekli İSG eğitimlerini tamamlayarak veya profesyonel hizmet alarak yasal yükümlülükleri yerine getirmek.
4. İşe giriş ve periyodik muayeneler için işyeri hekimiyle çalışmak.

İş sağlığı ve güvenliği zorunluluğu, çalışma hayatının güvenli, sağlıklı ve verimli bir şekilde sürdürülebilmesi için vazgeçilmez bir unsurdur. 2025 yılında yürürlüğe girecek düzenlemeler, özellikle az tehlikeli sınıfta yer alan ve 50’den az çalışanı bulunan işyerlerini kapsamaktadır.