İş Sağlığı ve Güvenliği İçin Alınması Gereken Temel Önlemler

Günümüzde iş kazaları veya bazı meslek hastalıkları, hem işverenler hem çalışanlar açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliği (İSG) konusundaki farkındalığı artırmak, her sektörde hayati düzeyde önem taşır. Peki, İSG kapsamında işyerlerinde hangi temel önlemler alınmalıdır?İSG için alınması gereken önlemlere gelin, daha yakından bakalım.

İş Sağlığı ve Güvenliği Neden Önemlidir?

İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların hayatlarını korumanın yanı sıra işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri açısından esas sayılabilecek konular arasında yer alır. Bunun yanı sıra bazı meslek hastalıkları uzun vadeli çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu tür durumlar aynı zamanda maddi kayıplara, üretim duraklamalarına ya da yasal cezalara neden olabilir. İSG önlemleri ise,karşılaşılabilecek olumsuz durumların engellenmesine zemin hazırlayarak iş yerinde güvenli çalışma ortamının oluşturulmasına katkı sağlar.

İş Yerinde Risk Analizi Nasıl Yapılır?

İSG’nin temel taşlarından biri, potansiyel tehlikelerin tespit edilmesi ve olumsuz sonuçlarının en aza indirilmesi olarak kabul edilir. Risk analizi olarak da adlandırılan bu süreç, güvenli ortam oluşturmanın vazgeçilmez parçaları arasında bulunur. Bu noktada risk analizi için şu adımlar takip edilir:

Tehlikelerin Belirlenmesi

Risk analizinin ilk adımı, iş yerindeki tüm potansiyel tehlikelerin tanımlanmasıdır. Söz konusu tehlikeler, çalışanların güvenliğini tehdit edebilecek herhangi bir durum, ekipman ve süreç olabilir. Örneğin; ağır makinelerin kullanımı, yüksek alanlarda çalışma, kimyasal maddelerle temas, kaygan zeminler veya ergonomik riskler gibi birçok faktör iş yerinde tehlike yaratabilir. Olası tehditlerin belirlenmesi sürecinde, çalışanlarla görüşülerek detaylı gözlemlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Ayrıca geçmişte yaşanan iş kazaları da tehlike belirleme sırasında önemli sayılabilecek bazı kaynakları oluşturabilir.

Risklerin Değerlendirilmesi

Tehlikeler belirlendikten sonra bu tehlikelerin doğurabileceği riskler değerlendirilir. Değerlendirme adımında, her bir tehlikenin olası sonuçlarının yanı sıra gerçekleşme olasılığı incelenir. Risk değerlendirmesi, genellikle risk matrisleri veya puanlama sistemlerinden faydalanılarak yapılır. Elde edilen veriler ise iş yerinde hangi tehlikelere öncelik verileceği konusunda rehberlik eder.

Risklerin Kontrol Altına Alınması

Belirlenen risklerin en aza indirilmesi ya da tamamen ortadan kaldırılması noktasında alınacak önlemler, risk kontrol adımında sürece dahil edilir. Alınan kontrol önlemleri ile birlikte mümkünse risklerin tamamen ortadan kaldırılması hedeflenmelidir. Eğer mümkün değilse riskin etkisini ve olasılığını en aza indirmeye odaklanılabilir.

Sürekli İzleme ve Gözden Geçirme

Risk analizi ve kontrol önlemleri alındıktan sonra bu sürecin izlenmesi ve ihtiyaç halinde gözden geçirilmesi önem arz eder. İş yerinde meydana gelen bazı değişiklikler, risk analizinin yeniden yapılanmasına sebep oluşturabilir. Ayrıca meydana gelen iş kazaları da risklerin yeniden göz önünde bulundurulması için uyarı olarak kullanılabilir.

Belgeleme ve Raporlama

Risk analizi prosesi boyunca yapılan tüm değerlendirmeler, alınan önlemler ve önlemlerin etkinlik düzeyi belgelenmelidir. Oluşturulan belgeler, yasal zorunlulukları karşıladığı gibi iş yerindeki güvenlik altyapısının geliştirilmesine katkı sağlar. Risk analiz raporlarının, iş yeri yöneticileri veya çalışanlarla paylaşılarak zaman zaman gözden geçirilmesi önerilir.

Çalışanlara Yönelik Zorunlu Eğitimler Nelerdir?

Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki hassasiyetlerini artırarak potansiyel tehlikelere karşı bilinçli olmalarını sağlamak için planlı ilerleyen eğitimlerin verilmesi gerekir. Eğitimler, yasal zorunluluk çerçevesine girmenin yanı sıra iş yerinde güvenliğin gerçekleşmesi açısından da son derece önemlidir.

İSG eğitimleri; genel güvenlik kuralları, acil durum planlaması, yangın güvenliği, ilk yardım ve mevcut ekipmanların doğru kullanımı gibi konuları kapsar. Ayrıca çalışanlara iş yerindeki spesifik tehlikeler hakkında bilgiler verilerek tehlikeler karşısında nasıl korunacakları da öğretilebilir. Düzenli biçimde yenilenen eğitimlere, çalışanların aktif katılımı sağlanarak maksimum düzeyde iş güvenliği elde edilebilir.

Hangi Kişisel Koruyucu Donanımlar Kullanılmalı?

İşyerlerinde çalışanların, tehlikelere karşı güvenliklerini sağlamaları açısından kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanmaları gerekir. Örneğin; baş koruyucu baretler, göz koruyucu gözlükler, kulaklıklar, maskeler, eldivenler ve ayakkabılar en yaygın KKD türleri arasında yer alır.

KKD seçimi, iş yerindeki spesifik tehlikeler göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Ayrıca çalışanlara donanımları nasıl kullanacakları doğrultusunda eğitim vermenin yanı sıra donanımların düzenli bakımının da yapılması gerekir. Uygun KKD kullanımı ile birlikte iş kazaları fark edilebilir oranda azalır.

İş Yerinde Güvenli Ortam Nasıl Sağlanır?

İş yerinde güvenli ortam sağlamak için birçok faktör bir arada değerlendirilir. İlk adım iş yerindeki tüm tehlikelerin belirlenmesi ve risk analizi yapılmasıdır. Ardından tehlikelere karşı alınacak önlemler belirlenerek hayata geçirilir. Önlemler arasında mühendislik çözümleri, çalışma alanlarının düzenlenmesi, güvenlik işaretleri ve uyarı levhaları yer alır.

Çalışanları güvenlik konusunda bilinçlendirerek ihtiyaç duyulan eğitimlerin verilmesi de güvenli çalışma ortamı oluşturma aşamasında kolaylık sağlar. Ayrıca iş yerinde düzenli olarak denetimler yapılmalı ve tespit edilen eksiklikler giderilmelidir. Çünkü iş yerinde güvenlik kültürü yaygınlaştığında çalışanlar hem güvenliğe önem verir hem tehlikeli konularda bilinçli davranır.

İş yerinde risk analizi sadece yasal zorunluluk değil, çalışanların güvenliğini ve iş proseslerinin verimliliği sağlama noktasında fayda sunar. Dolayısıyla tehlikelerin doğru bir şekilde tanımlanması, oluşturabileceği risklerin ele alınması veya etkili önlemlerin hayata geçirilmesi, potansiyel kazaları en az seviyeye indirir. Bu nedenle risk analizinin işyeri kültürü haline getirilmesi hem çalışanlar hem işverenler için uzun vadede büyük kazançlar elde etmeye olanak tanır.