İcra Takibi Vakalarında Ne Yapmak Gerekir?

İş yeri sahiplerinin ticari faaliyetleriyle ilgili zor dönemlerinde karşılaşabilecekleri bir kavram olan icra takibi, işletme açmak isteyenler tarafından da sıkça merak edilir. Şirketlerin dikkat etmesi gereken en önemli konulardan birisi olan icra vakaları, temel bilgileri edinerek minimum zararla atlatılabilir. “İcra takibi nedir?”, “İcra takibi nasıl yapılır?”, “İlamsız icra takibi nedir?” ve “İcra takibi vakalarında ne yapmak gerekir?” sorularıyla ilgili cevapları içerikte kapsamlı şekilde bulabilirsiniz.

İcra Takibi Nedir?

İcra takibi, borçlu kişinin bir neden belirtmeden ödeme yapmaması durumunda alacaklı tarafın ilgili borcu İcra Müdürlüğü üzerinden başlattığı takip olarak tanımlanır. İcra takibi vakaları temelde iki ana gruba ayrılır. Bu icra takibi türleri; ilamlı ve ilamsız icra olarak sıralanır. İki farklı türün, icra takibi masraf hesaplama adımları da birbirinden farklıdır.

Mahkeme kararına dayalı olarak İcra Müdürlüğünce başlatılan takip, ilamlı icra takibi olarak adlandırılır. Alacaklı ve borçlu kişi ya da kurumlar arasında mahkeme kararına dayalı bir karar bulunmadığı durumlarda ise ilamsız icra takibi başlatılır. Bu icra takibi türüne; kira sözleşmesine dayalı tahliyeler, teminat alacakları ve para ilişkileri anlaşmazlıkları da dahildir.

Genel Haciz Yolu ile Takip (İlamsız İcra)

İlamsız takip türlerinden birisi olan genel haciz yolu ile takip, herhangi bir senet veya sözleşmeye dayalı olmayan konusu para olan icra takibi türüdür. Başvuran kişi veya kurumun alacak kaynağına bakılmadan başlatılabilen genel haciz yolu ile takipte talep ekine herhangi bir belge ekleme zorunluluğu da yoktur. Avukatsız icra takibi için de genel haciz yolu ile takip yapmak mümkündür. Ancak dosya açılış talebinde bulunmadan önce icra takibi harç hesaplama noktasında detaylı bilgi sahibi olmak önemlidir.

Eğer takip talebi bir belgeye dayalıysa da ilgili belge alacaklıya tebliğ noktasında ek olarak gönderilir. Ayrıca mahkeme ilamları veya kambiyo senetlerine dayalı alacak taleplerini de genel haciz yolu ile takibe koymak mümkündür. İcra Müdürlüğünce onaylanan alacak talepleri, kısa sürede işleme alınır. Ancak İcra Müdürlükleri herhangi bir mesajla taraflara bilgilendirme sağlamadığı için “Hakkınızda icra takibi başlatılacaktır” mesajı gelmesi durumunda bu hususun dikkate alınmaması önemlidir. İcra takibi nasıl yapılır sorusuna cevap niteliğinde hazırlanan bazı mobil siteler de kötü amaçlı olabilir. Kötü niyetli kişi veya kurumlar tarafından gönderilen “İcra takibi başlatılacaktır.” gibi SMS durumlarında ilgili İcra Müdürlüğünü arayarak bilgi almak gerekir.

Borçlu Olmadığını Düşünen Kişi İcra Dairesinden Gönderilen Ödeme Emrini Aldığında Ne Yapmalıdır?

Genel haciz yoluyla başlatılan icra takiplerinde, borçlu kişi ödeme emri eline geçtiği günden itibaren 7 gün içinde ilgili alacağa itirazda bulunabilir. Tahliye taahhütnamesi icra takibi vakalarında da ilgili kişinin tahliyeye yine 7 günlük itiraz süresi bulunur. İcra takibi emri elinize ulaştığında evrak veya borcun kaynağına yönelik tespitiniz doğrultusunda takibe itiraz edebilirsiniz.

Nöbetçi icra dairesine veya ilgili kuruma itirazda bulunurken yetki itirazına da bulunmak mümkündür. Bu gibi durumlarla karşılaşıldığında sakin kalarak ilgili takip emrini detaylıca incelemek en önemli hususlar arasındadır. Ayrıca ilamsız icra takibinde belirtilen tutar kadar borçlu olmadığını düşünen kişi, esas tutarı yazılı beyanlar İcra Müdürlüğüne bildirilmelidir. Bildirim yapılmaması veya itirazda bulunulmaması durumunda ise başlatılan icra takibi resmiyet kazanır ve kesinleşir. Kesinleşen icra takibi vakalarında ise borçlu kişinin 7 gün içinde gerçeğe dayalı ve açıklamalı mal varlığı beyanında bulunması zorunludur.

Borçlu Borca İtiraz Ettiğinde Ne Olur?

Borçlunun ilamsız icra takibi vakasına itiraz etmesi sonucu İcra Müdürlüğü ilgili takibi durdurur. Bu durumda borçlu tarafın haklı veya haksız olduğuyla ilgili detaylı bir araştırma yapılmaz. Alacaklı kişi veya kurumun ise takibe yapılan itirazı iptal etmek için 6 ay içinde İcra Mahkemesi’ne başvurarak “İtirazın İptali” davası açması gerekir. İcra İflas Kanunu’nun 68. maddesine göre düzenlenen itiraz talebi; icra takibi itirazının geçici olarak kaldırılması ve kısmen kaldırılması olarak ikiye ayrılır. Bu ayrım ise borçlu tarafın itiraz dilekçesinde belirttiği bilgi ve belgelere göre şekillenir.

İtirazda bulunmak için de İcra Müdürlüğü tarafından gönderilen takip belgesinin tebliğ tarihi dikkate alınır. Herhangi bir hak kaybına uğramamak için takip emri dayanağı belgenin tebliğ tarihine dikkat etmek önemlidir. Bunun yanı sıra açılan İtirazın İptali davasında borçlunun beyanlarının gerçek dışı olduğunun tespit edilmesi halinde ilgili ilamsız icra takibi kaldığı yerden devam eder ve aleyhe olarak %20’den az olmamak üzere “İcra inkar tazminatı” cezası kesilir.

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile Takip (İlamsız İcra)

Bono, poliçe ve çeklere dayalı olarak başlatılan ilamsız icralar, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip olarak tanımlanır. Alacaklı taraf kambiyo senedi aslını icra dairesine sunarak, icra takibi başlatma işlemi tamamlanmış olur. Senedin vade tarihinin yaklaşması durumunda icra memuru takip emrini borçlu kişiye gönderir. Borçlunun bu durumda eline geçen tebliğde yer alan tutarı icra dairesinin banka hesabına 10 gün içinde ödemesi gerekir. Eğer ilgili senet kambiyo senedi hükmünde değilse borçlu 5 gün içinde İcra Mahkemesine itirazda bulunabilir. Bunun yanı sıra imza kendisine ait değilse de borçlu kişi itiraz hakkını kullanabilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, borçlunun imzanın kendisine ait olmadığını düşünmesine rağmen itirazda bulunmazsa icra takibinin kesinleşeceğidir. Ayrıca itiraz sonucu imzanın kendisine ait olduğu tespit edilen borçlu aleyhine alacağın %10’u oranında para cezası kesilir. Alacağın zaman aşımına uğraması veya icra dairesinin yetkisiz olduğunun düşünüldüğü durumlarda da borçlu yine 5 gün içinde İcra Mahkemesine şikayette bulunabilir. Kambiyo senedine dayalı takipte yapılan itirazlarda, satış işlemlerinin dışında tüm alacak borç ilişkileri İcra Müdürlüğünde takibe devam eder. Bu duruma önlem almak için borçlu kişi İcra Mahkemesine geçici durdurma talebi yapabilir. Ayrıca borçlu kişinin kambiyo senedine dayalı icra dosyalarında takibin kesinleşmesi durumunda, 3 gün içinde gerçek mal beyanında bulunması zorunludur. Bunun yanı sıra kambiyo senedine dayalı takiplerde ilamsız dosyalara göre sürenin daha kısa olduğunu bilmek önemlidir. Bu nedenle e-Devlet üzerinden belirli aralıklarla icra takibi sorgulama işlemi yapılması fayda sağlayabilir.