Gider Pusulası Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Fatura hükmünde olan ve resmi evrak yerine geçen gider pusulası muhasebe kaydı işlemi, ticari ilişkiler yürüten kişiler tarafından sıkça merak edilir. Bu yazımızı “Gider pusulası muhasebe kaydı nasıl yapılır?” ve “Stopaj nedir?” gibi sorularınıza yanıt vermek amacıyla hazırladık. İçerikte gider pusulası hesaplama örneğini de bulabilirsiniz.

Gider Pusulası Nasıl Hesaplanır?

Fatura yerine geçen belge olarak da adlandırılan gider pusulası, vergi mükellefi olmayan gerçek kişilerden alınan ve mal veya hizmet karşılığında hazırlanan resmi evraktır. Bunun yanı sıra gider pusulası, tüketicilerin satın aldığı ürünü iade ettiklerinde de hazırlanan belge niteliği taşır. Gider pusulalarında tarih, seri no, Maliye Bakanlığı damgası, işin mahiyeti ve cinsi, miktarı, fiyatı, tutarı ve mal ya da hizmet alan alıcı tarafın bilgileri yer alır.

Gider pusularının nasıl hazırlanacağı konusunda detaylı bilgi sahibi olmak, muhasebe kayıtlarının daha düzenli işlemesine yardımcı olur. Bu nedenler gider pusulası ile mal alımı muhasebe kaydı işleminin, ticari faaliyetleri aksatmaması için doğru biçimde düzenlenmesi önemlidir. Gider pusulası ile iade mal alımı muhasebe kaydı işlemi de yine satış yapılan ürün için tutulan kayıtlar ile benzer özellikler gösterir.

Gider pusulası hesaplama işlemi ise iki farklı yöntemle yapılır. Bu yöntemler şu şekilde sıralanır:

• Brütten Nete Gider Pusulası Hesaplama Yöntemi: Ürün veya hizmet için belirlenen brüt (kesinti yapılmamış) tutar üzerinden vergi tutarları çıkarılarak ödeme yapılan yöntemdir. Böylece ödemeyi gerçekleştiren alıcı taraf vergi olarak ödemesi gerekli tutarı vermez ve zamanı geldiğinde vergi olarak ödeyebilir.
• Netten Brüte Gider Pusulası Hesaplama Yöntemi: Bu yöntemde ise netten brüte doğru hesaplama yapılır. Karşı tarafın talep ettiği ücret baz alınarak ödemeyi gerçekleştiren tarafın ne kadar vergi ödemesi gerektiği bulunur.

Gider Pusulası Hesaplama Örneği

Gider pusulası muhasebe kaydı örneği dekorasyon işleriyle alakalı bir hizmet alımında dekorasyonun değişmesini talep eden bir iş yerinin ilgili firmaya bu işlem için brüt olarak 10.000,00 ₺ ödemiş olduğunu varsayalım. Bu durumda brüt tutar üzerinden bakacak olursak, %10’luk gelir vergisi de yani 1.000,00 ₺ ilgili firmaya ödenmiş olur. Böylece ödenen net ücretin 9.000,00 ₺ olduğunu anlamak mümkündür.

Formülle anlatırsak: Gelir Vergisi Stopajı = Brüt Ücret x Gelir Vergisi Stopajının Oranı

Gelir Vergisi Stopajı = 10.000,00 ₺ x %10 = 1.000,00 ₺

Aynı işlem için: Net ücret = Brüt ücret - Kesintilerin Toplamı (Gelir Vergisi Stopajı)

Tesisatçıya ödenen net ücret = 10.000,00 ₺- 1.000,00 ₺= 9.000,00 TL

Net ücret üzerinden yapılan hesaplama işleminde ise: Brüt Ücret = Net ücret / (1 - Gelir Vergisi stopaj oranı)

Brüt Ücret = 9.000,00 ₺ / (1 - %10) = 10.000,00 ₺ olur.

Gider Pusulası Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Yukarıdaki örneği, gider pusulası muhasebe kaydının nasıl yapılacağı ile ilgili ele alalım. İlgili işlemin gider pusulası muhasebe kaydı:

• Hizmet Toplam Gideri: 10.000,00 ₺
• Ödenen Gelir Vergisi: 1.000,00 ₺
• Hizmet Alımı: 9.000,00 ₺ olarak kayıt altına alınır.

KDV’li gider pusulası muhasebe kaydı işlemi ise ilgili mal ya da hizmet alımına ilişkin KDV tutarının da ayrı bir satırda kayıt altına alındığı işlemdir. Burada dikkat edilmesi gereken hizmet veya mal alımının oransal değerinin yasal muhasebe işlemlerinde kullanılan geçerliliğe sahip olmasıdır. Ayrıca gider pusulası iade muhasebe kaydı işlemini de yine benzer şekilde yapabilmek mümkündür.

Stopaj Nedir?

Ticari işletmelerin sıkça karşılaştığı stopaj kavramı, hizmet veya mal karşılığında vergi dairesine ödeme yapılmak üzere kesilen tutarı ifade eder. Stopaj yapılan kişi ise bu kesintiyi kayıtlı bulunduğu vergi dairesine bildirdiği beyannamede hesaplanan gelir vergisinden de düşebilir. Bu gibi durumların muhasebe alanında uzman kişiler tarafından takip edilmesi, ticari işletmenin hak kaybı yaşamasını engellemeye fayda sağlar.

Gider Pusulası Stopaj Oranları Nedir?

Gider pusulası stopaj oranları yasal çerçeve ile belirlenmiştir. Gider pusulası stopaj oranları; işin geçici olup olmadığına ve karşı tarafın esnaf muafiyetinin bulunup bulunmadığına göre belirlenir. İki duruma göre yapılan ticari ilişkilerde gerçek stopaj değeri kolayca hesaplanabilir.

Eğer kişi Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesinde belirtilen niteliklerle esnaf muafiyeti kapsamında:

• Hurda mal alımlarında, mal bedellerinde veya malların üretimi için ödenen hizmet tutarlarında, %2
• Diğer emtia alımlarında, %5
• Diğer hizmet alım işlemlerinde ise %10 olarak hesaplamaya dahil edilir.

İşin düzenli olup olmadığının incelendiği ve kişinin esnaf muafiyeti kapsamına girmediği durumlarda ise:

• Düzenli olarak emtia veya hizmet satan kişi işletmenin bordrolu çalışanıysa, alınan maaş miktarına göre; %15, %20, %27 veya %35,
• Kişi serbest meslek faaliyetinde bulunuyor ve yapılan ticari iş GVK’nun 18. maddesi kapsamındaysa %17, değilse %20 oranında kesinti uygulanır.
• Eğer kişi serbest meslek erbabı olup, gerçekleşen iş veya hizmet düzenliyse serbest meslek makbuzu kullanılır.

Gider Pusulası Stopaj Hesaplama Nasıl Yapılır?

Gider pusulası stopaj hesaplama işlemi; brüt ücret ve gelir vergisi stopaj oranları kullanılarak yapılır. Formül olarak “Gelir Vergisi Stopajı = Brüt ücret x Gelir Vergisi Stopaj Oranı” kullanılır. Örneğin %2 gelir vergisi stopaj oranı uygulanan bir hizmet için 5.000,00 ₺ ödediyseniz,

Gelir Vergisi Stopajı = 5.000,00 ₺ x %2 gelir vergisi stopaj oranı hesaplamasından, sonuç: 100,00 ₺ olarak bulunur.

Bu tip hesaplamalar için çeşitli firmalar tarafından hazırlanan online programları kısa sürede bulmak mümkündür. Bu programlar, satış iade gider pusulası muhasebe kaydı tutma işlemlerinde de ekstra kolaylık sağlar. Ayrıca yüksek miktarda; ürün satışı ve hizmet tedariği sağlayan işletmeler için iade gider pusulası muhasebe kaydı işlemleri, özel yazılım içeren programlarla kolayca takip edilebilir.