Meslek Kodları Nelerdir? Meslek Kodu Sorgulama Nasıl Yapılır?

2012 yılında hayatımıza giren SGK meslek kodları özellikle işverenler açısından büyük önem taşır ve işverenin çalıştırdığı her personeli için özel olarak girilir. Sosyal Güvenlik Kurumu yani SGK çalıştırılan her personel için meslek kodu belirler. Firmalar ya da işverenler tarafından meslek kodları devlete bildirilmelidir. Bu nedenle işverenlerin, meslek kodları ve ücretleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Bu yazıda meslek kodunun ne olduğu ve özellikleri hakkında bilgileri bulabilirsiniz.

Meslek Kodu Nedir?

Sosyal Güvenlik Kurumu, yani SGK’nın tüm meslek grupları için belirlemiş olduğu meslek kodları 2012 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu uygulamayla işveren ya da firmalar, işçilerini ve personellerini işe alırken gereken bilgilere ek olarak meslek kodunu eklemeli ve SGK’ya bildirmelidir. SGK meslek kodları 2023 yılı için de işverenler için son derece hayati bir konudur. İşverenler SGK’ya işçileri hakkında gerekli bilgiler konusunda bildirim yaparken meslek kodunu da ilave etmelidir.

Meslek kodları uygulamasının zorunlu olmasının nedeni kayıt dışı olarak işçi çalıştırmanın önüne geçmektir. Kayıt dışı personel çalıştırılmasının önüne geçen bu uygulamayla şirketlerin yasaya uygun işlem yapıp yapmadığının kontrolü yapılır. Bu sayede personellerin çalışma hakkı korunur. Meslek kodu uygulamasının diğer bir işlevi de yüksek maaşlı personelin SGK’ya asgari ücret üzerinden bildirilmesinin önüne geçmek ve personelin hak ettiği emekli maaşını alabilmesini sağlamaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu bu kodlar sayesinde çalışanların haklarını güvence altına almış olur.

Meslek Kodu Ne İşe Yarar?

Özellikle işverenler tarafından “Meslek kodu ne işe yarar?” sorusu sıklıkla sorulur. Kayıt dışı çalışmanın önüne geçen Sosyal Güvenlik Kurumu meslek kodları uygulamasının özellikleri şu şekilde sıralanabilir.

• Bu meslek kodları sayesinde personelin iş yerinde yaptığı filli hizmetler Sosyal Güvenlik Kurumu’na resmi olarak bildirilmiş olur. Örnek vermek gerekirse bir elektrik mühendisinin fabrikada çalışan normal bir işçi olarak bildirilmesinin önüne Sosyal Güvenlik Kurumu meslek kodu sistemi sayesinde geçilebilir. Böylece sigortalı personelin ilerideki iş yaşamı için bu bilgiler referans olur.
• Ustalık, kalfalık ve çıraklık belgesi alınırken Mesleki Eğitim Kurumu bazı kıdem koşulları arar. Bu durumun tespiti için önceden Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan meslek kodu bildirimi kullanılır. Bundan ötürü de personelin meslek kodunun doğru olarak bildirilmesi son derece önemlidir.
• Meslek kodu sisteminin avantajlarından biri de yüksek maaşlı personellerin primlerinin daha düşük olarak ödenmesinin önüne geçilmesidir. Böylece çalışanın primleri aldığı maaştan daha düşük olmaz ve emekli maaşı fiili hizmete göre belirlenir.
• Meslek kodu sistemiyle kayıt dışı işçi çalıştırma gibi bir durumun önüne geçilebilir.
• Sosyal Güvenlik Kurumu hem personelin hakkını bu sistemle korur ve hem de iş yerlerinin denetimini daha sağlıklı bir şekilde yapabilir.

Meslek Kodu Nasıl Değiştirilir?

Meslek kodunun değişimi işveren ya da firmalar tarafından online olarak yapılır. Ayrıca kodun değişimi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe gönderme yöntemi de kullanılabilir. Ancak burada göz ardı edilmemesi gereken husus kod değişikliğinin ileriki bir zaman için yapılabileceğidir. Bu şekilde personelin önceden yaptığı çalışmalar değiştirilemez.

Örnek vermek gerekirse 2018 yılında bir kişinin yaptığı mesleğin kodunun online olarak değiştirilmesi mümkün değildir. Bundan ötürü hem personelin hem de işverenin kodun takibini eksiksiz ve doğru yapması son derece önem taşır. Geçmişteki yapılmış bir meslek için işverenlerin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumu'na gidip bir dilekçe ile başvurması gerekir. İşverenin başvurusuyla geçmiş dönemdeki meslek kodunun değiştirilmesi 01.08.2009 tarihinden itibaren çalışmalar için geçerlidir. Daha önceki dönemler için meslek kodu değişimi veya güncellemesi yapılamaz.

Meslek Kodunun Bildirilmemesi Durumunda Ne Olur?

Tüm firma ve işverenler iş yerlerinde çalıştırdığı personellerin meslek kodlarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür. Eğer bir işveren ya da firma çalışanlarının meslek kodlarını kuruma bildirmezse veya yanlış bildirirse bu durumda çeşitli cezai yaptırımlar uygulanır. Bu ceza asgari ücretin %10’u kadar olacak şekilde belirlenmiştir.

SGK Meslek Kodu Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Meslek kodu sorgulama işlemi e-Devlet üzerinden online olarak yapılabilir. SGK meslek kodlarının sorgulanması için çalışanın izlemesi gereken adım şu şekildedir:

• Personel, TC kimlik numarası ve e-Devlet şifresi ile turkiye.gov.tr adresine girmelidir.
• e-Devlet sistemine girilince arama kısmına SGK Hizmet Dökümü yazılmalıdır. Bunun ardından ilgili menü karşınıza çıkar.
• SGK Hizmet Dökümü bölümünde alt kısımda personel meslek kodunu görebilirsiniz.

Meslek Kodu Nereden Öğrenilir?

Meslek kodlarını e-Devlet üzerinden son derece kolay bir şekilde öğrenmek mümkündür. Meslek kodunun öğrenilebilmesi için e-Devlet hesabına girmeli ve ardından Hizmet Dökümü bölümünü incelemelisiniz. Burada hem sigorta kaydınızı hem de meslek kodunuzu görebilirsiniz.

SGK Meslek Kodu Hangi Çalışanlar İçin Geçerlidir?

Meslek kodu, kamu görevlileri ve kamu işçileri için geçerli olduğu gibi ayrıca özel sektörde görev yapan personel ve işçileri de kapsar. Personellerin ya da işçilerin meslek kodlarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirip bildirilmediği e-Devlet sistemiyle öğrenilebilir.

Meslek Kodu Örnekleri

Sosyal Güvenlik Kurumu her meslek için özel olarak bir meslek kodu atar. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından atanan her meslek kodu sayısal numaralarla ifade edilir. Örnek vermek gerekirse psikolog için meslek kodu 263401 iken fotoğraf muhabirlerinin meslek kodu 343103 olarak belirlenmiştir. Ayrıntılı olarak kodlara SGK’nın yayınladığı meslek kodu listesinden ulaşılabilir.