Kurumlar Vergisi Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Bir takvim yılı içindeki toplam kazanç üzerinden alınan kurumlar vergisi sermaye şirketlerinin ve kurum olarak tanımlanan oluşumların devlete olan yükümlülükleri arasındadır. Kurumlar vergisi nedir? Nasıl Hesaplanır? Ne Zaman Ödenir? Beyanname nasıl verilir? gibi birçok sorunun açıklamasını içerikte bulabilirsiniz!

Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurumlar vergisi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan ve bir yılın sonundaki toplam safi kazanç üzerinden hesaplanan vergi türüdür. Yalnızca kurum statüsünde olan tüzel kişilikler/sermaye şirketleri kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür. Şahıs şirketleri ise kurumlar vergisi mükellefi değildir.

Kurumlar vergisi ve gelir vergisi birbirleri ile karıştırılabilen iki vergi türüdür. “Kurumlar vergisi ile gelir vergisi arasındaki fark nedir?” sorusuna yanıt vermek gerekirse ikisi arasında en temel fark gelir vergisinin kişilerden kurumlar vergisinin ise işletmelerden alınmasıdır. Buna göre şahıs şirketlerinden kurumlar vergisi yerine gelir vergisi alınır. Gelir vergileri senede iki kez Mart ve Temmuz aylarında iki taksitle ödenebilir.

Kurumlar Vergisi Kanunu

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, ilgili vergiye dair çeşitli konuları düzenler, birçok detayı açıklığa kavuşturur. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun içeriği temel olarak şu şekildedir:

• Kurumlar vergisinin konusu ve amacı (1.madde)
• Kurumlar vergisi ödemekle yükümlü oluşumlar (2.madde)
• Dar ve tam mükellefiyet konularının açıklanması (3.madde)
• Kurumlar vergisini ödemekten muaf olanlar, muafiyet koşulları (4.madde)
• Verginin tahsil edilmesi ile ilgili istisnalar (5.madde)

Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Kurumlar vergisi hesaplama işlemleri kurumların 1 yıl sonunda elde ettikleri safi kazançları doğrultusunda gerçekleşir. Vergi hesaplaması yapılırken GİB tarafından her yıl güncellenen kurumlar vergisi oranı dikkate alınır. Böylece kurumun toplam kazancına belirlenen vergi oranı üzerinden bir değer eklenir.

Elde edilen tüm kazanç ve iratlar ayrım yapılmaksızın bütün olarak kurum kazancını ifade eder. Ayrıca kurumlar bir yıl içinde 4 kez ve 3 ay aralıklı olarak geçici vergi ödemekle de yükümlüdür. Yıl sonu ödenecek olan kurumlar vergisinden bu geçici vergilerin toplamı gider olarak düşer.

Kurumlar Vergisi Oranları Nelerdir?

“Kurumlar vergisi oranı nedir?” sorusunun yanıtı GİB tarafından dönem dönem GİB tarafından güncellenir. 2023 kurumlar vergisi oranı ise %20 olarak belirlenmiştir. Yani kurumlar 2023 yılı içinde elde ettikleri toplam kazançlarının %20’sini devlete vergi olarak ödemelidir. Vergi oranı, toplam tutar ve vergi matrahı verilecek olan vergi beyannamesinde açıklanmalıdır.

Kurumlar Vergisinin Konusu Nedir?

Kurumlar vergisinin konusu kurumların 1 yıl içinde elde ettikleri ve vergiye tabi olan kazanç varlığıdır. Kurumlar vergisi kapsamında 7 adet gelir kaynağı belirtilir. Herhangi bir kurum vergi kanununda yer alan bu kaynaklarının birinden, birkaçından ya da hepsinden kazanç sağlıyorsa bu gelir üzerinden vergi ödenmelidir.

Tam Mükellefiyet ve Dar Mükellefiyet Nedir?

Kurumlar vergisininn tahsil edilme şekli temelde iki kategoriye ayrılır. Bunlardan biri tam mükellefiyet iken diğeri ise dar mükellefiyet koşullarını açıklar.

Tam Mükellefiyet: Tam mükellefiyet kapsamında kurumlar vergisi ödeyen sermaye şirketleri ya da tüzel kişilikler 1 yıl içindeki kazançlarının tümü üzerinden vergiye tabidir. Kurumun iş ya da kanuni merkezinin Türkiye’de olması tam mükellefiyet şartıdır. Tam mükellefiyet kapsamında değerlendirilen kurumlar hem yurt içi hem yurt dışı kazançları üzerinden kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür.

Dar Mükellefiyet: Dar mükellefiyet koşulu ise bir kurumun iş ya da kanuni merkezinin yurt dışında bulunmasıdır. Dar mükellefiyet kapsamına giren kurumlar yalnızca Türkiye sınırları içindeki kazançları üzerinden kurumlar vergisi öder.

İş merkezi kurumun fiilen toplanıp yönetildiği yer iken kanuni merkez ise kurumların iş sözleşmelerinde, tüzüklerinde ya da kuruluş yasalarında belirtilen merkezdir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi

Sıkça yöneltilen “Kurumlar vergisi beyannamesi nedir? sorusu ise her yıl kurumlar tarafından GİB’e sunulan, içeriğinde vergi borçlusu, kazançlar, vergi oranı, vergi istisnaları, mükellefiyet türü, vergi matrahı gibi konulara dair birçok detay içeren belge şeklinde yanıtlanır. Hem yıllık kurumlar vergisi beyannamesi hem de geçici kurumlar vergisi beyannamesi GİB web sitesi üzerinden indirilebilir.

Kurumlar vergisi beyannamesi vergi ödenecek olan hesap döneminin bitmesinden sonra hazırlanıp verilir. 2023 senesine ait kurumlar vergisi beyannamesi Nisan 2024 döneminde sunulur. Kurumun şubeleri, mağazaları, alım-satım büro/mağazaları, ajansları ve kuruma bağlı diğer iş yerleri için ayrı ayrı değil tek bir kazanç beyannamesi hazırlanır. Beyannameler elektronik ortamdan da iletilebilir.

2023 Kurumlar Vergisi Oranları Neler?

2021 senesinde %25, 2022 yılında %23 olan kurumlar vergisi oranları 2023’te ise %20 olarak açıklanmıştır. 2023 senesindeki toplam safi kazancının %20’sini devlete vergi olarak ödemeyen kurumlar önce gecikme cezasına tabi tutulur ardından da daha büyük cezalar ile karşılaşır.

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Kimler?

Kurumlar vergisi ödemekle yükümlü olan kurumlar farklı kategorilere ayrılır. Buna göre kurumlar vergisi borç mükellefleri şunlardır:

• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler
• Anonim şirketler
• Dernekler (Yalnızca iktisadi faaliyetler içindeki dernekler kurumlar vergisi ödemeye tabi tutulur. Sendikalar da vergi ödemesi gereken kurumlar arasındadır.)
• Cemaatler dahil olmak üzere vakıflar
• İş ortaklıkları
• Kooperatifler
• İktisadi kamu kuruluşları

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Kurumlar beyannameyi indirdikten sonra formdaki bilgileri eksiksiz ve tam olarak doldurmakla yükümlüdür. Form doldurulduktan sonra kurumun bağlı olduğu vergi dairesine iletilir ve ödeme yapılır. Kurumlar vergisi mükellefleri yıllık beyannamelerini hesap döneminin bitimini takip eden 4.ayın 25’ine kadar vergi dairesine sunmalıdır. Yani Nisan ayının 25.gününün gece yarısına kadar (00.00’a kadar) kurumlar vergisi beyannamesi verilmelidir. Dönem dönem beyannamenin verilmesi gereken son tarih değişebilir. Genellikle en geç Nisan ayının sonuna doğru beyannameler sunulmalıdır