4A, 4B, 4C Nedir?

İş hayatında, çalışanlar ile işverenlerin birbirlerine karşı olan sorumlulukları ve hakları kanunlarla düzenlenir. İşverenler tarafından, özel sektörden ya da kamu olmasına bakılmaksızın çalışanlara sosyal güvence sağlanması yasal zorunluluklar arasındadır. Türkiye'de yürürlükteki yasal mevzuatlar gereği, çalışanlara sosyal güvence sağlayan Sosyal Güvenlik Sistemi kendi içerisinde 4A, 4B ve 4C olmak üzere 3 farklı kategoriye ayrılır. Rehber niteliğindeki içeriğimizde çalışan 4A, 4B, 4C nedir? sorusu başta olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde sağlanan sosyal güvence türleri hakkında merak ettiğiniz tüm cevapları bulabilirsiniz.

4A, 4B, 4C Kadro Nedir?

Türkiye'de herhangi bir iş yerinde sigortalı olarak çalışan ya da kendi işini yapan işletme sahiplerine, çalışma hayatı boyunca güvence sunan sisteme Sosyal Güvenlik Sistemi adı verilir. Sosyal Güvenlik Sistemi, devlete ödenen primler karşılığında sağlık hizmetlerinden, emeklilik ve işsizlik ödeneği gibi devlet tarafından sunulan sosyal haklarını kullanabilmesini sağlar. Sosyal Güvenlik Sisteminde çalışanlar 4A, 4B ve 4C olmak üzere 3 farklı kategori altında sınıflandırılır.

Türkiye'de 2006 yılında sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanmasıyla birlikte Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Bağ-Kur ve Emekli Sandığı olarak hizmet veren kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu olarak birleştirildi. Ücretli çalışanların sosyal haklarını sağlayan SSK, 4A olarak; bir işyerine bağlı çalışmayan işverenleri, sanatkarlar ve serbest meslek çalışanlarını güvence altına alan Bağkur sistemi ise 4B olarak güncellendi. Kamu hizmeti sunan devlet memurlarının sosyal haklarını gözeten Emekli Sandığı ise 4C kapsamında hizmet vermeye başladı. Bu bağlamda memurlar 4A, 4B, 4C mi sorusu, 4C olarak yanıtlanabilir.

4A Kimleri Kapsar?

2006 yılında 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu, kurulan SGK’ye devrolması ile birlikte bu tarihe kadar Sosyal Sigortalar Kurumuna (SSK) prim ödeyen ücretli çalışanlar yeni uygulamada 4A kapsamında sınıflandırılır. 4A kadrosu ile çalışanların tanımı; özel sektörde, bir iş yerinde, sözleşmeli olarak çalışanların sigorta primlerinin ödendiği sigorta koludur denilebilir. Ücretli çalışanlar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu`na göre 4A kadrosu ile devlet tarafından sunulan haklar ve hizmetlerden faydalanabilir.

4B Kimleri Kapsar?

4B kadro, eski sistemde Bağ-Kur olarak bilinen sosyal sigorta türüne verilen isimdir. 5510 Sayılı Kanun`da yapılan tanımlamalara göre, kendi nam ve hesabına çalışarak serbest meslek çalışanları, sanatkarlar ve işverenlerin sigorta primleri 4B kadrosu ile ödenir. Tüm sosyal haklar 4B kapsamında düzenlenir.

Sosyal Sigortalar Kanunu esasları uyarınca 4A ile 4B kadroları, özel sektördeki çalışanlar ve işverenlere sosyal güvence sağlar. 4A, 4B farkı nedir? Sorusunun temel yanıtı ise kişilerin bir işverene bağlı olarak mı yoksa kendi adlarına mı çalıştıkları ile açıklanır. Bu bağlamda bir iş yerinde ücretli olarak çalışanlar 4A; kendi işlerini yapanlar 4B olarak özetlenebilir.

4C Kimleri Kapsar?

Yenilenen sosyal güvence sisteminde, kamu hizmeti veren devlet memurları çalışma hayatlarını SGK'ye bağlı olarak 4C kadrosunda sürdürür. Bir başka ifade ile öğretmen, asker, polis, doktor gibi kamu alanında mesleklerini icra eden çalışanlar ile devlet kamu ve kuruluşlarında kadrolu olarak çalışan herkes memur statüsünde 4C kadrosunda yer alır. Ayrıca ilgili bakanlıkların görüşüne bağlı olarak 1 yıldan az veya süreli olarak sözleşmeli bir şekilde çalışanlar da 4C statüsündedir. Bu başlığın altında 4A, 4B 4C sigortalı ve Emekli Sandığı kavramını da açıklamakta fayda var. 2006 yılında tüm sosyal sigorta hizmetlerinin SGK çatısı altında bir araya toplanmasının ardından Emekli Sandığı, 4C kadroları olarak değiştirilmiştir.

Türkiye'de yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu, 4A, 4B ve 4C kadroları ile tüm çalışanları kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Çalışma hayatı boyunca, sigorta primleri bu üç kadro altında ödenir. Böylece, çalışanlar iş hayatı boyunca kendilerine sunulan Genel Sağlık Sigortası ile kamu tarafından sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Sağlık hizmetlerinin yanı sıra çalışanlar, emeklilik hakkı elde edebilir ve sigortalı olarak çalışma süreleri boyunca ödedikleri primler sayesinde emekli maaşı almaya hak kazanır. Emeklilik dönemindeki haklar ve maaş hesaplamaları yine 4A, 4B ve 4C kadroları için yasalarla belirlenen katsayılar ve yöntemler ile belirlenir.

4A, 4B ve 4C Hizmet Dökümü Nedir? Hizmet Dökümü Nasıl Alınır?

Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altındaki tüm çalışanların iş hayatı, ücret ödemeleri, sigorta primleri ile çalışma hayatına dair tüm bilgiler hizmet dökümü olarak bilinen belgeler üzerinden takip edilebilir. Hizmet dökümü belgelerinde sigortalıların iş hayatı boyunca çalıştıkları iş yerleri, giriş ve çıkış tarihleri, aylık bazda ödenen prim tutarları, toplam iş hayatı boyunca prim ödenen çalışma gün sayısı gibi kritik bilgiler yer alır. Hizmet dökümünde 4B kadrosu ile sigortalı olanlar basamak bilgisini de görebilir.

4A, 4B ya da 4C kapsamındaki çalışanlar hizmet dökümlerini diledikleri her an e-Devlet üzerinden görüntüleyebilir. Hizmet dökümü sorgulama için e-DEevlet uygulaması ya da turkiye.gov.tr internet adresi üzerinden kişilerin kendilerine özel kimlik numarası ve şifre ile sorgulama yapması gerekir. Hizmet dökümü belgelerinize, e-Devlet panelindeki Sosyal Güvenlik Kurumu sayfasına giderek SGK Tescil ve Hizmet Dökümü sorgulama ekranından ulaşabilirsiniz. Bu ekran ile 4A, 4B ve 4C kadrolarındaki tüm çalışma hayatı geçmişinizi, güncel durumunuzu ve toplam prim ödenen çalışma gün sayınızı görebilirsiniz. Ayrıca sigortalı olma tarihinizi ve yıllara göre ödenen prim tutarları ile gün sayılarınızı bulabilirsiniz.