Stajyerlik ve Çıraklıkta Sigorta Başlangıcı

Stajyerlik ve Çıraklık İşe Girişi İlk Sigortalılıkta Başlangıç Sayılır mı?

Son yıllarda hem günlük hayatın içinde hem de sosyal medya hesapları üzerinden yapılan birçok paylaşımda stajyerlik yapan veya çırak olan kişilerin işe girdikleri tarihin ilk sigortalılıkta başlangıç sayılıp sayılmadığına yönelik farklı fikirler duyulur oldu.

Farklı alanlarda üniversite okuyan öğrencilerin kimisinin stajı zorunluyken, kimisinin isteğe bağlı. Milyonlarca gencin de merak ettiği konu işe girdikleri tarihin sigortalılık başlangıcı sayılıp sayılmayacağı. Bu konu ile ilgili her ne kadar fazla yazı olsa da yapılan yanlışlar da bir o kadar fazla. Esasında çıraklık eğitimi alan ya da stajyer olan kişilerin primleri kısa vadeli sigorta kolları üzerinden yatırılmaktadır. Bu nedenle de hizmet belgelerine bakıldığı zaman matrah ve prim gün bilgilerini göremezler. Bu bilgiler sadece uzun vadeli sigorta kollarından prim ödeyenler için geçerlidir. Fakat stajyer öğrenci ya da çıraklık eğitimi alan kişi çalışma hayatı boyunca SGK numarasını kullanmaya devam ediyor. Peki, bu durumun aslı ne?

İŞ KAZASI TEMİNATI

Mesleki Eğitim Kanunu'nda yer alan bilgilere göre işletmelerde mesleki eğitim alan öğrenciler, aday çırak ve çıraklar için meslek hastalığı ve iş kazası ile hastalık sigortası yaptırılmaktadır. Bu sigortalar, meslek lisesine giderken ya da yüksek öğrenimleri esnasında staja tabi tutulan öğrencilere stajları sırasında yapılıyor.

Staj - Çıraklık Sigortası Emeklilikte Dikkate Alınır Mı?

Staj döneminde ödenen primler meslek hastalığı ve iş kazası içindir. Bu tür sigorta prim ödemelerine kısa vadeli sigorta adı verilmektedir. Bilindiği üzere çeşitli meslekleri belirli bir süre yapan kişilerde meslek hastalığı adı verilen olgu ortaya çıkabilmektedir. Bununla beraber ülkemizde iş kazaları da sıklıkla görülmektedir. Bu sigorta, staj yapan öğrencinin iş sebebiyle hastalanması ya da staj süresi içindeyken iş kazası geçirmesi halinde raporlu olduğu dönemlerde iş göremezlik geliri alabilmesi ve tedavi masraflarının karşılanmasını sağlıyor.

Konu emeklilik olduğunda ise ölüm sigortası, yaşlılık ya da malullük adı verilen "uzun vadeli sigorta" primlerinin ödenmesi gerekiyor. Staj döneminde sigortası yapılan bireyin emekliliği için dikkate alınacak olan sigorta başlangıç tarihi, fiili olarak bir işe başladığı tarih olarak kabul edilir. Fakat staj sırasında yapılan sigorta fiili olarak işe başlama sayılamayacağı için kişinin bu sigorta ile birlikte emekli olması mümkün değildir. Ancak, çırak ya da stajyer normal bir işçi gibi prim yatırırsa, bu primler ile emeklilik tarihini öne çekebilecektir.

TESK BAŞKANI AÇIKLAMALARI

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Başkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi olan Bendevi Palandöken, askerlik süresinin borçlanmasına verilen imkan gibi stajyer ve çıkar öğrenciler için de aynı imkanın verilmesi gerektiğini ifade etti. Hali hazırda sigorta girişleri yapılmış ve MEB tarafından primleri yatırılmış olan stajyer ve çırak öğrencilerin çalıştıkları sürelerin emeklilikte dikkate alınmadığını dile getiren Palandöken, bu durumunu sosyal devlet ilkesine de aykırı olduğunu söyledi. Bu nedenle de kısa vadeli sigorta kolları primleri ödenmiş olan çırak ve stajyerler için prim ödenmiş olan dönemlerin de hesaba katılması için çalışmalara başlandığı dile getirildi.

Açıklamanın ardından TBMM'de gündeme gelmeyen bu konuda, her borçlanmanın erken emekliliğe yol açacak olması sebebiyle SGK'nın hedeflerine ulaşamayacağı ve aktüel hesapların karışacağı dile getirildi.
Zira bu tür bir değişikliğin yapılması halinde 4 - 5 milyon kişinin emeklilik tarihi ile ilgili değişiklikler meydana gelecektir.

ÖRNEKLER

1974 yılında doğmuş olan Mehmet Bey Ticaret Meslek Lisesinde okumaktayken 16 Şubat 1990 yılında ilk defa sigortalı olmuş ve yine aynı iş yerinde 16 Mart 1992 yılında sigortalı olarak tüm sigorta kolları üzerinden prim ödenmeye başlamıştır. Bu durumda Mehmet Bey ne zaman emekli olacaktır?
Mehmet Bey için 16 Şubat 1990 tarihinde sadece stajyer girişi yapılmıştır. Bu sebeple de bu tarih emeklilik yaşı hesaplaması esnasında dikkat alınmayacaktır.

16 Mart 1992 yılından itibaren tüm sigorta kollarından primi ödenen Mehmet Bey için 23 Mayıs 2002 tarihinde çıkan yönetmeliğe göre;
24 Mayıs 1991 ve 23 Mayıs 1992 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olacak kişilerin 20 yıl 47 yaş ve 5525 günden emekli olması gerekmektedir. Borçlanma söz konusu olduğunda ise bu süre daha geriye giderek erken emeklilik söz konusu olur.

Staj Sigortasında Kadınlara Pozitif Ayrımcılık

Staj sigortasına sahip olan kadın çalışanlar 3 çocuğa sahip olmaları halinde her çocuk için 2 yıl olmak üzere toplamda 6 yıla kadar doğum borçlanmasından avantajdan faydalanabiliyorlar. Öğrenci olduğu dönemde staj sigortası yaptırmış olan kadınlar fiili olarak çalışmaya ve tüm sigorta kollarından prim ödemeye başlamadan önce gerçekleştirdiği doğumlar için borçlanma hakkını kullanabiliyorlar.