Gece Mesaisi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Birçok meslek alanında yaygın olarak kullanılan gece mesaisi, normal çalışma tarzına nazaran daha farklı haklara ve ücretlendirme sistemine sahiptir. Siz de gece mesailerine sahip biriyseniz size tanınması gereken olanaklar ve alacağınız ücret farkları hakkında daha detaylı bilgi sahibi olarak, haklarınızı arayabilirsiniz.

Gece Mesaisi Nedir?

Gece mesaisi, iş faaliyetlerinin yetişmesi adına kesintisiz yirmi dört saat çalışılması gerektiği zamanlarda uygulanan bir sistemdir. Bu bağlamda fabrikadaki işçilerin bir kısmını sabah bir kısmını da gece çalıştırabilirler. Fakat 24 saatlik bir faaliyet gerektirmeyen meslek gruplarında iş yerlerinizin keyfi şekilde gece vardiyası yazması 4857 Sayılı İş Kanunun 69. Maddesine göre yasal değildir. Aynı zamanda gece çalışması yönetmeliği kapsamında bu mesai en geç 20.00 saatlerinde başlayarak, sabah 06.00 saatlerinde sona ermelidir. İdeal gece mesaisi 8 saat olarak belirlenmiştir. Fakat bu süre 11 saate kadar uzatılabilir. Yönetmelik tarafından belirlenen bazı iş alanlarında 12’ye de çıkabilir. Fakat bu meslek gruplarına dahil değilseniz ve 11 saatten fazla çalıştırılıyorsanız, durum kesinlikle yasal değildir.

İş İlanlarına göz atın: Gece İş İlanları

Gece Mesaisi Olan Meslekler

Kanunlar tarafından belirlendiği üzere her meslek grubunda gece mesaisine ihtiyaç duyulmaz. Eğer ihtiyaç duyulmayan bir sektörde çalışıyorsanız ve sürekli gece mesaisi yazılıyorsa bu durum kesinlikle yasal değildir. Gece mesaisinin yaygın olarak ihtiyaç duyulduğu meslekler ise şunlardır:

• İnşaat işçiliği
• Doktor, hemşire vs
• İtfaiyeci
• Polis
• Bekçi
• Otopark görevlisi
• Yol yardım ekibi
• Benzinlik personeli
• Havaalanı yer hizmetleri
• Üretim fabrikaları

Bu meslek alanlarının birçoğunda gece mesaileri bulunur. Nedeni ise meslek grubuna 7/24 ihtiyaç duyulması ya da iş yoğunluğunu azaltmaktır.

Bu da ilginizi çekebilir: Tecrübe Olmadan Bulunabilecek İşler Nelerdir?

Gece Mesaisi Süreleri

Gece mesaisi bazı meslek gruplarında serbest olsa da belli bir saat sınırı mevcuttur. 24 saat çalışan bir iş yerinde süreler 8’er saat olacak şekilde, 3 posta işçi grubu ile düzenlenmelidir. Fakat 2017 yılında yapılan düzenlemeyle birlikte turizm, özel güvenlik ve sağlık alanlarında bazı esnetmelere gidilmiştir. Yayınlanan yönetmeliğe göre bu meslek gruplarının gece mesaisi 12’şer saat olarak 2 posta şeklinde düzenlenebilir. Bu düzenlemeler yapılırken 4857 sayılı İş Kanunu’na da uymak zorunludur. Gece mesaisinin haftada en fazla 45 saat olması gereklidir. Aynı zamanda bu belirli meslek grupları dışındaki diğer mesleklerde günlük çalışma 11 saati geçmemelidir.

Gece Mesaisinde İşverenin Sorumlulukları

Gece mesaisi düzenlemelerinde her işverenin belli birtakım sorumlulukları bulunur. Bunların en başında çalışma sürelerini yasalara göre hazırlamasıdır. Ek olarak gece mesaisi yapması yasalar gereği uygun olmayan kişilere özel düzenlemeler yapmak da işverenin önemli sorumluluklarındandır. Aynı zamanda işveren tarafından yapılan gece mesaisinin öncesinde işçilere duyurulmalıdır. Duyuruda gece mesai süresi, işin başlama ve bitiş zamanı detaylı şekilde aktarılmalıdır. Ek olarak yapılan bu duyurudan sonra işçi gece mesaisine kalmadan 11 saat öncesinde dinlendirilmelidir. Örneğin; 16.00 - 00.00 saatleri arasında çalışıyorsanız, tekrardan 00.00 - 08.00 saatlerinde gerçekleşecek gece vardiyasına kalamazsınız. Gece mesaisi öncesinde 11 saat dinlenme hakkınız mevcuttur. Çalışanlarına gece mesaisi yazan işverenlerin bu gibi küçük detaylara dikkat etmesi hem kanunlar hem de işçiler nezdinde önem taşır. Fakat hiçbir işveren de işçiye vardiya değişikliğini dayatamaz. Öncesinden duyurusu yapılmış ve onaylanmış bir vardiya planı konusunda işçi ısrarla kabul etmiyorsa, işveren 4857 sayılı İş Kanunu’na göre çalışanın iş akdini haklı nedenler doğrultusunda feshedebilir.

Gece Mesaisi Yapan İşçilerin Hakları

Gece mesaisi birçok meslek alanında yaygın olsa da belli kurallar dahilinde planlanması gereklidir. Aynı zamanda gece mesaisi kapsamında her çalışanın da ekstra bazı hakları bulunur. Gece çalışanların hakları şu şekilde sıralanabilir:

• Eğer ki gece çalıştırılması yasaklı grupta yer alıyorsanız, yazılan programa itiraz etme hakkına sahipsiniz.
• İşçi hakları gereği gece çalışma aralığınız belirlenen süreyi geçmemelidir. Turizm, özel güvenlik ve sağlık alanında bu süreler değişik gösterebildiğinden, kendi meslek grubunuza uygun gece çalışma kurallarına göz atmalısınız.
• Gece mesaisi yapan işçilerin normal çalışma tarzına nazaran daha yüksek maaş alması hakkıdır. Gece çalışanların maaşları normalin %50 daha fazlası olarak hesaplanır.

İşverenleriniz bu haklara saygı duymadığı ya da yerine getirmediği takdirde çalıştığınız yerden şikâyet olabilirsiniz. Aynı zamanda dava açarak yenilen haklarınıza karşı belli bir tazminat da talep edebilirsiniz.

Bu da ilginizi çekebilir: Binlerce meslek hakkında detaylı bilgi. Mesleklerin güncel maaş verileri eleman.net Meslek ve Maaş Rehberi'nde!

Gece Mesaisi Yapamayacak Kişiler

Gece mesaisi birçok işçi için uygun olsa da bazı kurallar mevcuttur. İşverenler vardiya planı yaparken bu kurallar dahilinde gece mesaisi yapmaması gereken kesimler hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Gece mesaisi yapması yasak olan grupları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• 18 yaşını tamamlamamış çocuk ya da genç işçilerin gece mesaisine yazılması kesinlikle yasaktır.
• Kadın işçilerin gece mesaisine yazılabilmesi için sağlık raporunun alınması gereklidir. Herhangi bir sağlık sorunu olmadığı takdirde gece çalışmasına katılabilir. Ek olarak eğer hamileyse isteğe bağlı olarak çalışabilir, fakat kesinlikle çalışmaya zorlanamaz.
• Yeni doğum yapmış bir kadının da yaklaşık bir yıl boyunca gece vardiyasında çalışması 4/a-ssk kapsamındaki sigortalılar için yasaklanmıştır.
• Engelli çalışanlarında da istediğinin dışında gece vardiyasına yazılması yasaktır. Fakat çalışan talep ederse çalışabilir.

Bu da ilginizi çekebilir: Sertifika ile Yapılan Meslekler Nelerdir?

İnşaat, sağlık, güvenlik, sanayi gibi alanlarda fazlasıyla tercih edilen bir çalışma şekli olan gece mesaisi, özellikle işleri yetiştirmek ve kesintisiz hizmet sağlamak amacıyla kullanılır. Yasalar gereği hangi meslek alanlarında ne kadar gece mesaisi yapılacağına dair kurallar belirlenmiştir. Aynı zamanda gece mesaisinde çalışan kişilerin bazı temel hakları da bulunur. Gece çalışması mesai ücreti, çalışma süreleri gibi haklar konusunda bilgi alarak daha bilinçli bir süreç yaşayabilirsiniz. Aynı zamanda olası bir hak ihlalinde gece çalışanların tazminat hakları kapsamında işvereninize karşı dava açabilirsiniz.