Erken Emeklilik Nedir, Erken Emeklilik Şartları Nelerdir?

Emekli olabilmek için prim/gün sayısının ve yaş haddinin artması, özel sektördeki çalışma koşulları, EYT düzenlemesinin gündeme gelmesi gibi nedenler birçok kişinin erken emeklilik isteğini tetikliyor. Mevzuatlar gereği belirli şartlarda EYT'siz erken emeklilik mümkün? Erken emeklilik koşulları nelerdir? Hangi meslek grupları erken emekli olabilir? Erken emeklilik son dakika gelişmeleri ve daha fazlasını sizin için derledik.

Erken Emeklilik Nedir?

Emeklilik haklarını düzenleyen mevzuatlar gereği, günümüzde emekli olabilmek için erkeklerde 7200 prim/gün sayısını ve 60 yaşı, kadınlarda ise 7000 prim/gün ve 58 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor. Eylül 1999 Nisan 2008 arasında sigortalı olarak çalışmaya başlayan erkeklerde 7000 prim/gün sayısını ve 60 yaşını doldurmak, kadınlarda ise 7000 prim/gün sayısı ve 58 yaşını doldurmak emekli olmak için yeterli.

Ancak erken emeklilik yasasına göre askerlik borçlanması, yıpranma payı, engellilik durumu, yaş gibi bazı kriterler emeklilik yaşını erkene çekiyor. Mevzuatlara göre belirlenen yaşı ve çalışma durumunu beklemeden emekli olma imkanı erken emeklilik olarak adlandırılıyor.

Kimler Erken Emekli Olabilir?

Haber platformları aylardır EYT erken emeklilik son dakika haberleriyle son gelişmeleri aktarmaya devam ediyor. Erken emeklilik herkesin gündeminde. Ancak belirli şartlar oluştuğunda EYT'siz erken emeklilik de mümkün. SGK kapsamında erken emeklilik haklarından yararlanabilmenin ilk koşulu kişinin en az 10 yıl sigortalı olmasıdır.

Engellilik, sakatlanma gibi istisnai durumlarda 10 yıl sigortalı olma şartı aranmaz. Sigortalı olarak çalışmış veya isteğe bağlı prim ödemesi yapmış birisi, yaş, engellilik durumu, borçlanma, yıpranma payı gibi aşağıda detaylarını açıkladığımız koşullardan birinin oluşması halinde erken emekliliğe hak kazanır.

Erken Emekli Olmanın Yolları Nedir?

Emeklilik öncesi sigortalı çalışma geçmişine sahip veya isteğe bağlı olarak sigorta primini ödeyen kişilerin durumu aşağıdaki koşullardan birisine uyuyorsa emeklilik yaşını erkene çekebilir.

• Doğum borçlanması ile erken emeklilik
• Evlat edinme ve erken emeklilik
• Askerlik borçlanması ile erken emeklilik
• Engelli çocuk sahibi olmak ve erken emeklilik
• İş gücü kaybı ve erken emeklilik
• Meslekten kaynaklı erken emeklilik

Bu da ilginizi çekebilir: Neden Bireysel Emeklilik Yaptırmalısınız?

Erken Emeklilik Şartları

• Kadınlar, sigortalı oldukları tarihten sonra doğan her çocukları için borçlanarak erken emekli olabilir. Evlat edinilen çocuklar için de durum aynıdır. Bu hak en fazla üç çocuk için 2160 prim/gün için kullanılabilir. Bu imkandan yararlanmanız durumunda emeklilik yaşınızı 6 yıl erkene çekebilirsiniz.

• Sigortalı olmadan önce askerlik yaptıysanız askerlik sürenizi borçlanarak emeklilik yaşınızı erkene çekebilirsiniz. Sigortalı olduktan sonra yaptığınız borçlanma emeklilik yaşınızı etkilemez. Ancak priminiz artacağı için emekli maaşınız bir miktar artar.

• Çalışırken iş gücünüzün yüzde %40 ile %60 arası oranlarda kaybeden bireyler malulen emeklilik hakkı kazanır. %40-49 arası hafif düzeyde, %50-59 arası orta düzeyde, %60 ve üzeri ağır düzeyde iş gücü kaybı olarak tanımlanır.

• Bazı mesleklerde ve çalışma ortamlarında mesleğini icra edenler yıpranma payı olarak isimlendirilen fiili hizmet süresi zammı gereği, çalışanların prim/günlerine ek gün ekleniyor. Yani örnek olarak yer altında çalışan bir madencinin bir yıl içinde prim gün sayısı 360 iken, fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışma süresine 180 gün daha ekleniyor.

• Bakıma muhtaç çocuğu olan annelerin 1 Ekim 2008 sonrası prim/gün sayılarına, toplam prim/gün sayısının dörtte biri eklenir. Eklenen bu süre ile emeklilik yaşı erkene çekilmiş olur.

Kadınlarda Erken Emeklilik Şartları Nelerdir?

SGK erken emeklilik koşulları kapsamında bazı faktörlerin oluşması ile kadınlar yaş sınırını beklemeden emeklilik yaşını erkene çekebilir. Kadınlarda erken emeklilik için koşullar ve imkanlar aşağıdaki gibidir;

Doğum Borçlanması

Kadınlar sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğum sebebiyle işini bırakabilir. Böyle bir durumda kadınlar sonraki yıllarda ödemesi gereken primleri borçlanma yoluyla ödeyerek emeklilik yaşını erkene çekebilir. Kadınlar, doğurdukları her çocuk için 720 prim/gün için borçlanabilir. Genel erken emeklilik şartlarında da belirttiğimiz gibi bu hak toplamda üç çocuk, yani 2160 prim/gün için kullanılabilir.

Evlat Edinilen Çocuklar için Borçlanma

Erken emeklilik şartlarında bahsettiğimiz doğum borçlanması evlat edinilen çocuklar için de geçerlidir. Kadınlar, evlat edinme yoluyla sahip oldukları her çocuk için prim/gün borçlanabilir.

Engelli Çocuk Borçlanması

Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 28. Maddesi ile engelli ve bakıma muhtaç çocuğuna bakan annelere erken emeklilik hakkı verilmiştir. Bu haktan tarım işçileri ve isteğe bağlı sigortalı olanlar da dahil Bağ-Kur, SGK, Emekli Sandığı kapsamında çalışan anneler de yararlanır. Üstte bahsettiğimiz gibi bu haktan evlat edinilen engelli olan çocuklar için de yararlanılabilir.

İş gücü kaybı meslekten kaynaklı erken emeklilik şartları ise erkeklerde olduğu kadınlar için de geçerlidir.

Erkeklerde Erken Emeklilik Şartları Nelerdir?

Sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce askere giden bir birey askerde geçirdiği süreyi borçlanarak erken yaşta emekli olunabilir. Sigortalı olarak bir işte çalışırken askerlik görevi sebebiyle işinden ayrılan bireyler de askerlik süresini borçlanabilir ancak bu uygulama emekli olunacak yaşı erkene çekmez.

Erkekler askerlik borçlanması dışında iş gücü kaybı meslekten kaynaklı fiili hizmet zammı uygulaması ile erken emekli olabilir. Detaylı bilgi

Erken Emeklilik Yasası İçeriği?

Erken emeklilik yasası, kamuoyunda EYT olarak bilinen mevzuatlardaki düzenlemelerdir. EYT hareketi ve erken emeklilik yasası talebi, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve primlerini dolduran çalışanların örgütlenerek taleplerini iletmesi ile ortaya çıkmıştır. Milyonlarca çalışan 1 Ekim 2008 tarihinde çıkan yasayla, bir önceki kanunda belirtilen şartlara göre emekli olma şansını kaybetmiştir. Ekim 2008 öncesi yürürlükteki kanuna göre emekli olmak isteyen çalışanların talepleri kamuoyunda EYT olarak isimlendirilmektedir. Beklenen düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda erken emeklilik yaşı 48-50 aralığına kadar gerileyecektir. Haber portallarında her gün SGK erken emeklilik müjdesi, erken emeklilik yasası son dakika başlıklarıyla gelişmeler farklı uzmanların yorumlarıyla paylaşılmaktadır. Ancak EYT düzenlemesine ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Son olarak bu konuda net bir gelişme ve Cumhurbaşkanından Erken Emeklilik Müjdesi 2023 başında olması beklenmektedir. Son dakika erken emeklilik haberlerini EYT düzenlemesi hakkındaki sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

EYT düzenlemesi ile ilgili sayfamıza buradan ulaşabilirsiniz.

Erken Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?

Erken emeklilik koşullarından birini karşılıyorsanız bulunduğunuz bölgedeki Sosyal Güvenlik Kurumu'na giderek emeklilik başvurusu yapabilirsiniz. Kurumunuz sizden emeklilik başvurusu için belgeler talep edecektir. Başvurunuz, belgelerinizle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından incelemeye alınır ve emeklilik şartlarını taşıyorsanız emekli aylığı almaya hak kazanırsınız. Bir diğer yol ise E-devlet üzerinden başvuru yapmaktır. Gerekli belgeler ve bilgiler kimlik numaranıza kayıtlı olduğu için e-devlet üzerinden yapılan başvurularda belge sunmanıza gerek yoktur.

Erken Emekli Olabilecek Meslekler

Bazı meslekler ve çalışma koşulları insanı fiziksel ve mental olarak yıpratıyor. Ciddi sağlık riskleri içeren meslekler yasalarımız gereği kişiye daha erken emekli olma imkanı veriyor. Ancak genelgelere göre dikkat edilen tek unsur mesleğin kendisi değil. Bazı mesleklerde belirleyici unsur çalışma koşulları. Hangi meslek ve çalışma ortamı emeklilik yaşını erkene çekiyor sizin için sıraladık;

Hangi Mesleklerde Çalışanlar Erken Emekli Olabilir?

• Madencilik ve yeraltında yapılan işler
• Cıva üretimi yapılan işler
• Demir ve Çelik fabrikaları,
• Asit üretimi yapan fabrikalar
• Sahil Güvenlik Komutanlığı,
• Radyoaktif işler,
• Türk Silahlı Kuvvetleri çalışanları,
• Emniyet güçleri
• Ceza infaz kurumu çalışanları,
• Basın ve gazetecilik işleri,
• TRT haber hizmetinde çalışanlar,
• TBMM yasama organı üyeleri,
• Cumhurbaşkanlığı yardımcıları ve bakanlar,
• Kurşun ve arsenik işleri
• Su altında yapılan işler,
• Alüminyum, Döküm, Çimento, Cam fabrikaları
• Kok fabrikaları
• Termik santraller
• İtfaiye ve yangın söndürme işleri
• İhtiyat pilotları
• Ağız-diş radyoloji uzmanları
• Eczacı, Tabip, Hemşire, Ebe, Hastabakıcı
• Toplum sağlığı teknisyenleri

BONUS 1: En Erken Emekli Olan Ülkeler Hangileri?

Dünyada emekli olma yaşı ülkelere göre farklılık gösterse de ortalama emeklilik yaşı 60-65 arası diyebiliriz. ABD, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda gibi milli geliri yüksek ülkelerde emeklilik yaşı 66-67. Hindistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Suudi Arabistan, Özbekistan gibi ülkelerde ise ortalama emeklilik yaşı erkeklerde 60, kadınlarda 58. En erken emeklilik yaşı ise kadınlarda 50 yaş ile Çin, erkeklerde 58 yaş ile Endonezya.

BONUS 2: Gençlerin Emeklilik Beklentisi

Eleman.net ekibi olarak iş dünsyasına dair anketlerle üyelerimizin eğilim ve düşüncerini sormaya devam ediyoruz. Emeklilik bbeklentisi üzerine yaptığımız anket çalışmasına göre katılımcıların yüzde 61'i emekli olabileceğini düşünmüyor. Bu endişe 25-29 yaş aralığında yoğunlaşıyor.

25-29 yaş aralığındaki çalışanların %74'ü, 30-34 yaş aralığındaki çalışanların %67'si, 16-24 yaş aralığındaki çalışanların ise %60'ı emekli olabileceğini düşünmüyor. Yaş ortalaması arttıkça emekli olabileceğine dönük inaç da artış gösteriyor. 35-39 yaş aralığındaki çalışanların %59'u emekliliğe hak kazanacağını düşünmezken, 40 yaş üstü çalışanlarda bu oran yüzde 36'ya geriliyor.