Engelliler Nasıl Emekli Olur? Emeklilik Şartları Nedir?

Engelli emekliliği için gereken şartlar kişinin engel durumu, prim ödemeleri ve sigorta hizmet yılı gibi farklı sebeplere bağlı olarak değişiklik gösterir. Engelli emekliliği için merak ettiğiniz tüm detayları aşağıda bulabilirsiniz.

Engelli Emekliliği Nedir?

SGK engelli emeklilik, %40 ve üzerinde engelli raporuna sahip olan bireylerin faydalandığı bir emeklilik türü şeklinde tanımlanır. Diğer emeklilik türlerinden farklı olarak engelli emeklilik için herhangi bir yaş koşulu bulunmaz. Bu noktada kişilerin sigortalılık sürelerini ve prim gün sayılarını tamamlaması yeterli olur.

Erken emeklilik engelliler için bir avantaj olarak değerlendirilebilir. Bu noktada diğer çalışanların prim gün sayısından ve prim tutarından farklı olarak engellilerin daha erken zamanda emekli olması sağlanır. Böylece sağlıklı bireylerin aksine engelli kişiler daha kısa süre içinde ve kolay şekilde emeklilik hakkı elde edebilir.

Engelli vatandaşların emeklilik koşulları sigortalı şekilde işe başlama tarihi kapsamında değişkenlik gösterir. 1999 yılı öncesinde işe başlayan engelliler, sonraki yıllarda başlayanlara göre daha kısa zamanda emekli olabilir. Bunun sebebi ise yasa tasarısı bağlamında o yıllardan önce başlayan engelliler için emeklilik prim süresinin daha kısa olmasıdır. 2008 senesinde ise emeklilik koşulları ve başvuru süreçleri için engellilere dair yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler de engellilerin emekli olma sürecine fayda sağlar.

Engellilik Durumunun Tespiti ve Rapor Süreci

Engelliler nasıl emekli olur, diye merak eden çok sayıda kişi vardır. Buradaki en temel koşul engelli raporuyla durumun ispat edilmesidir. Çalışanların hangi engelli grubuna dahil olacağına ve hangi yüzdelik oranla engellilik hakkı elde edeceğine bu rapor kapsamında karar verilir. Engelli raporu edinmeden başvuru yapmak ya da emeklilik hakkı elde etmek mümkün olmaz.

Engelli raporları süreli ve süresiz olarak iki şekilde düzenlenir. Dolayısıyla emeklilik süreci de kendi içerisinde süreli ve süresiz engelli raporu ile emeklilik şeklinde ikiye ayrılır. Engelli raporu almak isteyenlerin içinde bulunduğu engellilik halinin hangi kategoriye dahil edildiğini bilmesi gerekir.

Süreli engelli raporu, bireylerin herhangi bir sakatlık ya da malullük durumu sonrası iş görme yetilerindeki kısıtlılıkları beyan eder. Ancak tekrar kontrol ve takip için rapora son kullanma tarihi verilir. Bu raporların süresi dolduğu zaman kişilerin tekrar muayene edilip engellilik hallerinin son durumunun araştırılması gerekir. Süresi geçmiş engelli raporlarını kullanarak emeklilik başvurusu yapılamaz.

Engelliler İçin Emeklilik Şartları

Engelli emeklilik şartları farklı koşulları kapsar. Bu noktada rapor durumu önem taşır. Engelli bireyler emekli olmak için başvuruda bulunabilmeleri adına engellilik durumlarını resmi şekilde belgeleyen bir sağlık raporuna ihtiyaç duyarlar. Bu rapor; engelliliğin süresini, derecesini ve çalışma kapasitesine olan etkisini belirler.

Süresiz engelli raporu, bireyin engel durumunun kalıcı şekilde olduğunu ve çalışma hayatına devam edemeyeceğini bildirir. Bu rapora sahip olan bireyler, belirli prim gün sayısını doldurdukları ve gerekli sigortalılık süresini tamamladıkları zaman erken emeklilik hakkı kazanabilir. Süresiz rapor alan kişiler, belirli hak ve yardımlardan yararlanmak adına raporlarını yeniden değerlendirme ihtiyacı duymadan sürekli biçimde kullanabilir.

Sürekli engelli raporu ise bireyin engellilik durumunun değişmeyeceğini ve sürekli halde olduğunu belirtir. Bu rapor, bireylerin erken emeklilik koşullarını yerine getirmesi durumunda emeklilik hakkı kazanmasına olanak tanır. Sürekli rapor alan bireylerin belirlenen sürenin sonunda yeniden değerlendirilmeleri gerekebilir.

Engelli Emekliliği İçin Gerekli Belgeler

Engelli emeklilik başvurusu yapmak için bazı belgelere ihtiyaç duyulur. Engelli emeklilik şartlarını karşılayıp emekliliğe hak kazanan bireylerden istenen başvuru belgeleri şu şekildedir:

• T.C. Kimlik Belgesi
• Engelli sağlık raporu
• Çalışma belgesi
• Engelli vergi indirimi belgesi (Ekim 2008 tarihi öncesi 4A’lı kişiler için)

Engelli emekliliği için gerekli belgeleri eksiksiz biçimde hazırlayarak başvurunuzu sorunsuz bir şekilde tamamlayabilirsiniz.

Engelli Emekliliğinde Yaş Şartı ve Prim Günleri

Engelli emeklilik yaşı için belirlenmiş bir aralık yoktur. Engellilik oranı, bireylerin emeklilik haklarına ulaşmasında son derece kritik bir rol oynar. Bu oran, bireyin günlük aktivitelerini ne derece bağımsız biçimde yerine getirebildiği ve ne oranda çalışma kapasitesine sahip olduğu konusunda bilgi verir.

2008 öncesinde işe başlayan bireylerin %40 engellilik oranıyla emekli olabilmesi için 15-20 yıl sigortalılık ile beraber 3600-4400 prim günü gerekir. 2008 sonrası işe başlayan bireylerde ise bu süreler genelde 18-20 yıldır. Prim günleri ise 4400-4680 arasında değişebilir. Bu şartlar engellilik oranının resmi şekilde belgelenmesi ve gerekli olan prim gün sayısının ödenmesi durumunda geçerlidir.

%50 engelli emeklilik şartları da 2008 yılı öncesi ve sonrasındaki dönemlere göre değişir. 2008 öncesi işe başlayanlar 15-18 yıl sigortalılık ile emekliliğe hak kazanabilir. Prim gününün ise 3600-4000 olması gerekir. 2008 sonrasında işe başlayanlar için bu süreler 16-18 yıl ve prim günleri 4000-4320 arasında değişiklik gösterebilir.

%60 engelli emeklilik şartları 2008 yılı öncesi ve sonrası işe başlayanlar için 15 yıl sigortalılık şeklindedir. Prim günü ise 3600 olarak belirtilir. 01.01.2015 ve sonrasında işe başlayanlar için bu süre, 15 yıl sigortalılık ile 3960 prim gününü kapsar. Dolayısıyla %60 ve üzerinde engellilik oranına sahip kişiler için emeklilik şartları işe başlama tarihleriyle bağlantılıdır.

Engelli Emekliliği Başvuru Süreci ve Sonrası

Engelli emeklilik başvuru süreci gerekli belgelerin toplanmasıyla başlar. Bu belgeler sağlık raporu, kimlik belgesi ya da iş yerinden alınan hizmet belgeleri gibi dokümanlar içerir. Sonrasında bu belgelerle Sosyal Güvenlik Kurumu il ya da ilçe müdürlüğüne başvuru yapılır. Başvurular SGK tarafından incelenir. İnceleme sürecinde engel derecesi ve diğer gereksinimler değerlendirilir.

Engelli emekliliği başvurusu sonuçlanma süresi ise başvurunun yapıldığı kurum ile kişinin özel durumuna göre değişebilir. Başvuru tarihi ve istenen belgelerin tamamlanma hızı süreyi doğrudan etkiler. Başvuru işlemleri tamamlandığı zaman başvurunun sonucu yazılı bildirimle kişiye iletilir. Bu bildirimde emeklilik başlangıç tarihi ve emeklilik maaşı oranı gibi önemli bilgileri görebilirsiniz.