Liderlik Nedir? Tarzları, Avantajları, Dezavantajları

Liderlik yeteneği, insanları bir amaca doğru harekete geçirebilen bir yetenektir. Bu sebeple kendini geliştirmek ve dönüştürmek isteyen şirketler tarafından “Liderlik Nedir?” sorusu sıklıkla gündeme gelir. Lider olan kişi kendinden alt pozisyonda çalışan kişilere motivasyon kazandırarak, onlara yol gösteren ve denetleyen kişidir. İş yerinde çalışanların yönünü bulmasına yardımcı olurken aynı zamanda kendisini takip ettirecek güce de sahiptir. Belirli motivasyonlar sağlayarak, çalışanların hedeflerine ulaşmasını sağlar. Böylelikle de çalıştığı kurum ya da şirketin ilerlemesine katkıda bulunur.

Liderlik Tarzları Nelerdir?

Çok sayıda farklı lider tarzları bulunur. Bundan sebeple de “Liderlik tarzları nelerdir?” sorusu kendine bir tarz arayan yöneticiler tarafından gündeme getirilir. Tarzlar arasında çalışanlara ve şirketinize uyan birini seçerek, kendinize yol çizebilmeniz mümkündür. En çok kullanılan liderlik tarzları arasında; işlemsel, dönüşümcü, demokratik, otokratik ve hizmetkâr sayılabilir. Bunun yanı sıra katılımcı, karizmatik gibi başka liderlik tarzları da mevcuttur. Demokratik, otokratik ve liberal geleneksel liderlik tarzları arasında sayılır. Bu tarzların yetersiz olması ve yaşadığımız dünyanın gelişip dönüşmesiyle birlikte yeni ve modern liderlik tarzları da karşınıza çıkar. Modern liderlik tarzları arasında dönüşümcü, karizmatik, işlemsel ve hizmetkâr sayılabilir.

Bu da ilginizi çekebilir: Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Nedir? Neden Önemlidir?

En Etkili Liderlik Tarzı Nedir?

Her liderlik tarzının avantajları ve dezavantajları bulunsa da en etkili liderlik tarzı olarak birini seçmek doğru olmaz. Duruma, çalışanların kişiliğine, yapılan işe ve sektöre bağlı olarak yöneticinin en etkili liderlik tarzını kendisinin bulması gereklidir. Bu sebeple yöneticinin tüm liderlik tarzlarına aşina olması gerekir. Bu liderlik tarzları arasından kendi kişiliğini törpüleyerek, uygun olanını uygulamalıdır.

Liderlik Vasıfları Nasıl Olmalı?

İyi bir liderin sahip olması gereken bir takım özellikler bulunur. Bu özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Zaman yönetimi yapabilen,
• Mütevazı,
• Gelişmeye odaklı,
• İyi bir dinleyici,
• Adaletli,
• Dışa dönük,
• Etkili iletişim kurabilen,
• Hitabeti güçlü,
• Yaratıcı,
• Güvenilir,
• Dürüst,
• Duygusal zekâsı kuvvetli.

Bu vasıflara sahip olan lider, çalışanlarına güven vererek ilham kaynağı olur. Aynı zamanda onlara motivasyon sağlayarak, iş yerindeki verimi de yüksek oranda arttırır.

Modern Liderlik Tarzları Nelerdir?

Uzun zamandır kullanılan geleneksel liderlik tarzları, yeni gelişmeler ve değişmelerden dolayı yetersiz kalmıştır. Bu durumda ortaya bazı modern liderlik tarzları çıkmıştır. Bu modern liderlik tarzları, geleneksel liderlik modellerinin cevap bulamadığı bazı sorunlara cevap olması açısından sıklıkla tercih edilir. Modern liderlik tarzları, liderliğin daha önce üzerinde durmadığı yönlerini ele almıştır. Modern modellere göre lider olan kişi, vizyon sahibidir. Aynı zamanda bu vizyonu diğerleriyle paylaşarak ortak bir vizyon yaratır. Dönüşümcü, karizmatik, vizyoner, hizmetkar, otantik, kültürel, ruhsal, etik, öğretimsel, babacan ve toksik liderlik tarzları modern modeller arasında sayılır.

Tarzınızı Anlamak Neden Önemli?

Bir şirketin verimini etkileyen, çalışanları motive eden en büyük etken yöneticidir. Bu bağlamda da yöneticinin hangi liderlik vasfını uyguladığı da önem taşır. Çalışanların kişiliğine, sektöre ve yapılan bir işe uygun olmayan liderlik tarzını uygulayan yönetici, verimin düşmesine ya da çalışanların motivasyonunu kaybetmesine sebebiyet verir. Kendi liderlik tarzının farkında olan yönetici, yapılan hataların da farkında olarak kendini dönüştürüp, geliştirebilir.

Liderlik Türleri Nelerdir?

İşlemsel Liderlik

İşlemsel liderlik tarzında; lider çalışanlara talimatlar vererek, hareket ettirici bir unsur görevi görür. Daha sonra ise verilen talimatlara yapılan dönüşlere cezalar ya da ödüller verir. Örneğin; iyi bir iş çıkartan kişilere prim verirken, hedefine ulaşamayan çalışanlara ekstra mesai yazar.

Dönüşümcü Liderlik

Çalışanları inovasyona yönlendirerek, ilham vermeye odaklanan dönüşümcü liderlik tarzı, gelişmeyi ve dönüşmeyi amaç edinir. Çalışanlara sürekli değişik görevler vererek, konfor alanından sıyrılmaya teşvik eder. Gelişmeye ve dönüşmeye odaklı kişiler olduklarından hep daha iyisini talep eder. Böylelikle de çalışanların sınırlarını zorlar.

Demokratik Liderlik

Demokratik liderlik tarzına sahip olan yöneticiler, projeleri ve yapılan neredeyse tüm işleri demokratik yönetim ile çözer. İşin her aşamasında birlikte çalışmayı vurgulayarak, çoğu karara ekibi de dâhil eder. Böylelikle yapılan proje ve işlerin kendisi dışında çalışanları da nasıl etkilediğini gözlemler. Çalışanlarına emir vermektense, daha çok işbirlikçi bir tutum sergiler. Çalışan herkesin ifade hakkı olduğunu savunarak, toplantılarda üst pozisyondan alt pozisyona kadar herkese söz hakkı verir.

Otokratik Liderlik

Demokratik liderin tam tarzı olan otokratik tarza sahip olan yöneticiler sadece kendi doğrusunu savunur. Mutlak güç olduğuna inanarak, kararlar verir. Bu bağlamda otokratik liderlik tarzına sahip olan yönetici, çalışanların fikirlerini almaz ya da onlara söz hakkı tanımaz. Çalışanlara emirler vererek; işlerin nerede, ne şekilde, nasıl yapılacağına dair kesin ifadeler kullanır. Verim açısından olumsuz bir yanı olmadığı düşünülse de çalışanların üzerinde uygulanan baskı, mutluluğu azaltacağından verim de etkilenir.

Hizmetkâr Liderlik

Fedakârlık ve yardımlaşmaya dayanan hizmetkâr liderlik tarzına sahip olan yönetici, yükselmeye ve gelişmeye odaklanmıştır. Çalışanlara verdiği görevlere kendisi de yardım eder. Bu tarz ne kadar avantajlı gibi görünse de uzun dönemde çalışanların lidere olan saygısı azalabilir.

Tarzınızı Değiştirmek Ne Kadar Zor?

Liderlik tarzınızı değiştirmek ne kadar zor gibi görünse de kendi tarzının farkında olan liderler, kolaylıkla kendini dönüştürebilir. Örneğin; otokratik bir lider olduğunun farkında olan yönetici demokratik bir lider olmak istiyorsa çalışanlara daha fazla söz hakkı tanıyarak, onların düşünce ve görüşleri üzerinde daha fazla kafa yorabilir. Bunun yanı sıra hizmetkar lider pozisyonunda olduğunun farkında olan ve bu modelin dezavantajlarından mustarip olan yönetici, işlemsel liderlik tarzlarına yaklaşarak çalışanlara daha fazla görevler verir. Bu görevlerin sonucunda ise ödül ya da ceza yöntemini kullanarak çalışanlara motivasyon sağlayabilir. Bir lider kendi tarzına ve çalışanlara uygun tarza hakim olduğu sürece değişmesi zor değildir.

Liderlik Türleri Neden Önemlidir?

Liderin sahip olduğu tür, çalışanlarının motivasyonunu yüksek oranda etkiler. Bu durumda şirketin ve çalışanların veriminin artması açısından büyük bir önem taşır. Bu sebeple şirketlerde çalışanları destekleyen, onlara yol gösteren ve motivasyon sağlayan bir liderin olması gerekir. Bu liderin tarzı da çalışılan sektöre ve çalışan kişilerin durumuna uygun olmalıdır.

Doğru Liderlik Türleri Nasıl Seçilir?

Doğru liderlik türünü seçebilmek için yöneticinin kendini tanıması, amacının farkında olması ve çalışanların motivasyon kaynağının farkında olması gerekir. Bunlar için de yöneticinin iyi bir dinleyici ve gözlemci olması lazımdır. Çevresini dinleyerek ya da gözlemleyerek iş için en uygun tarzı bulmalıdır. Kendi şirketinize uygun tarzı bulduktan sonra ise düşüncelerinizi ve davranışlarınızı bu tarza uyacak şekilde törpülemek adına esnek davranmalısınız.

Lider, kendi alt pozisyonunda çalışan kişilere yol gösterici ve motivasyon sağlayıcı bir kişidir. Geleneksel ve modern olmak üzere birçok liderlik tarzları bulunur. Yöneticilerin bu liderlik tarzlarından hangisini uyguladığının farkında olması önemlidir, çünkü her tarzın belli avantajları ve dezavantajları bulunur. Bu bağlamda yöneticinin çalışanları ve şirket için en uygun olan liderlik tarzını belirleyerek, dönüşmesi ve gelişmesi önemlidir.