Ücretli İzin - Ücretsiz İzin Nedir?

Dün gece yarısı itibariyle sağlık bakanlığı geniş tedbirler içeren kararları devreye soktu. Sağlık bakanlığının bildirdiği genelgede; Korona virüsü (Kovid-19) salgınından vatandaşları korumak ve salgının yayılmasını engellemek için "Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yerleri" olarak faaliyet yürüten ve vatandaşların çok yakın bir mesafede bir arada bulunduğu alanlar bugün saat 10.00 itibariyle geçici süreliğine faaliyetleri durdurulacağı belirtildi.

Tüm dünya virüsle mücadele ederken tıbbi önlemlerin yanı sıra sosyal alanlar ve iş yerlerinin de ciddi önlemler almasını zorunlu kılıyor. Virüsün ekonomik açıdan yarattığı krizler çok ciddi olsa da korunma kapsamında birçok şirket aldığı önlemleri çalışanlarına duyurmaya başladı. Seyahat engeli, ücretsiz izin, evden çalışma şu günlerde çalışanların en çok duyduğu çözümler arasında. Peki; ücretli izin- ücretsiz izin nedir? Çalışanların ve işverenlerin yasal hakları nelerdir? yazımızda inceliyoruz.

Ücretli İzin Nedir?

Ücretli izin almış olan bir işçi izinli olduğu süre zarfında çalışmıyor olsa dahi maaşını düzenli şekilde almaya devam eder. Yalnızca fazla mesai ya da prim gibi çalışmaya bağlı ücretler çalışana ödenmez. Aynı zamanda bir çalışan işten çıkarılacak ya da kendi ayrılacak olsa da ihbar süresi içinde ücret kesintisi olmadan iş aramak için belirli izinler alma hakkına sahiptir.

Bunun yanı sıra çalışanlar resmi tatil olarak belirlenen günlerde çalışmadıklarında yine ücretli izinli olarak sayılırlar ve maaşlarından herhangi bir kesinti yapılmaz ve bir yıl süre ile bir şirkette çalışmış olan çalışana yıllık izin hakkı tanınır. Yıllık izin hakkı da ücretli izin kapsamında değerlendirilmektedir.

Çalışanlar bazı özel hallerde de ücretli izin alma hakkına sahiptir. Örneğin çalışanın evlenmesi, eşinin, çocuğunun, annesinin, babasının ya da kardeşinin vefat etmesi halinde 5 gün süre ile ücretli izin alma hakkı vardır. Aynı şekilde bir erkek çalışanın eşinin doğum yapması durumunda da 5 günlük ücretli izin alma hakkı bulunur.

Tüm bunların yanı sıra çalışanların ücretli izin süreleri de o şirketteki kıdemlerine ve çalıştıkları süreye göre değişiklik göstermektedir. Bu bağlamda 1 yıldan 5 yıla kadar çalışmış olan kişilere 14 gün, 6 yıldan 14 yıla kadar çalışmış olan kişilere 20 gün, 15 yıl ve daha fazla çalışmış olan kişilere de yıllık olarak 26 günlük ücretli izin hakkı verilir. Ayrıca eğer bir çalışan yıllık izinlerini kullanmamış ise ve işyerinden ayrılacaksa bu izinler asla yanmış olarak gösterilmez. Bu sebeple işverenin çalışana kullanmadığı izinlerinin ücretini ödemesi gerekecektir.

Ücretli izin hakkında sahip olan çalışanlar, yıllık izne hak kazandıkları andan itibaren bir sonraki yıla kadar o izinlerini kullanabilirler. Fakat işçinin bu kullanacağı izinlerin ne zaman kullanacağına dair işverenin de bir takdir hakkı bulunur. Bu doğrultuda izin tarihleri ile alakalı olarak işveren ile işçinin anlaşması çok önemli olmaktadır.

Koronavirüs Nedeniyle Evden Çalışanlara Ücret Ödenecek mi?

İş hukukunda "uzaktan çalışma" ücretsiz izinden farklı bir çalışma şeklidir. Düzenli olarak uzaktan çalışmak için yapılmış bir sözleşmedir. Koronavirüs dolayısıyla uzaktan çalışmayı teklif eden işletme çalışanına maaş ödemelidir.

Ücretsiz İzin Nedir?

Ücretsiz izindeki en büyük fark çalışanın izinli olduğu süre içerisinde maaş almamasıdır. Ücretsiz izin çerçevesinde iş sözleşmesi askıya alınmaktadır. Yani çalışan bu süre için çalışmakla mükellef değildir, aynı şekilde işveren de çalışana ücret ödeme ile mükellef değildir. Bu ücretsiz izin teklinin işverenden gelmesi halinde bunun işçiye yazılı bir şekilde iletilmesi gerekir. Aynı şekilde işçi de bu teklife 6 iş günü içinde yazılı olarak cevap vermek zorundadır. Ancak bilinmesi gerekir ki çalışan istemiyorsa işveren tek taraflı olarak çalışanının ücretsiz izne ayrılmasını sağlayamaz. Bu noktada tek taraflı istekler geçerli olmamaktadır.

Okulların iki hafta süreyle kreşlerin süresiz bir şekilde tatil olmasıyla çocuğuna evde bakmak zorunda kalan işçinin ücretsiz izin kullanabilmesi için işverenin kabul etmesi gerekir. Normalde işçinin ücretsiz izin alabileceği süreler kanunda sınırlanmıştır. Kanuna göre mazeret izni işçinin evlenmesi, anne veya babası, eşi, kardeşi ya da çocuklarının ölümü gibi hallerde verilir. Süresi 3 gün ile sınırlıdır. Bunun dışındaki mazeret izinleri ancak işverenin inisiyatifine bağlı olarak verilebilir.

Virüse Yakalanan İşçinin Hakları Nelerdir?

Korona Virüse yakalandığı uzmanlarca tespit edilen ya da hastalık belirtileri gösteren çalışanın, hızlıca işverenine durumu bildirmesi zorunluluğu bulunuyor. İşveren, virüs bulaşan işçiyi işyerine sokmama hakkına sahiptir.

Korona virüs ile mücadelede hem sağlık hem de sosyal koruma önlemlerine hepimizin uymasını ve kısa sürede en az zararla atlatmamızı temenni ediyoruz.