Ücretli İzin Türleri Nelerdir?

Ücretli izin, çalışanların yılın belirli zamanlarında ve uygun koşulları sağladıklarında kullanmaları mümkün olan bir izin türüdür. Devlet ve özel sektör çalışanları için kanun hükümlerine göre uyulması gereken özelliklere sahiptir. İşçi ve işveren ilişkilerini düzenleyen maddelere uygun olarak ücretli izin talebinde bulunabilirsiniz. Ücretsiz izin, yönetmelik ve türleri gibi başlıkları detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Ücretli İzin Nedir?

İşletmelerin insan kaynakları departmanlarının çalışma alanına giren bu izin türü, farklı sebeplerden kullanılabilir. Çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri olan ücretli izin nedir sorusu şu şekilde cevaplanabilir. Personelin çalışma hakları kapsamında sayılan bu izin türü, farklı günlerde ve gerekçelerle talep edebileceğiniz özelliklere sahiptir. Ücretli izin, personelin talep ve isteklerine göre verilir. Ücretli izin türlerini kullanabilmek için her çalışanın belirlenen koşulları taşıması gerekir. Haklarınızı bilmek ve talepte bulunmak için konuyla ilgili detaylı bilgi sahibi olmanız önemlidir.

Ücretli İzin Yönetmeliği Neleri İçerir?

Ücretli izin yönetmeliği, 4857 sayılı İş Kanununun “Saklı Haklar” başlıklı bölümünde detaylı olarak belirtilir. Bu bilgilere istinaden ücretli izin, maaşınızda kesinti yapılmadan elde edebileceğiniz bir haktır. Kanun çerçevesinde koruma altına alınan bir izin türüdür. İlgili yönetmelik kapsamında pek çok farklı izin türünden bahsedilir. Bu bilgiler ışığında kullanılabilecek ücretli izin günleri ve özellikleri tek tek belirtilmiştir. İhtiyaç duyulan konu başlığına uygun olan koşulları karşıladığınızda bu süreleri kullanmak mümkündür.

Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Doğar?

Ücretli izin hakkı kullanılabilmesi için çalışanların, işverenlere gerekli taleplerini iletmeleri önemlidir. Farklı konularda alınabilecek ücretli izinler, kişinin içinde bulunduğu durumun özelliklerine göre belirlenir. Devlet veya özel sektör çalışanları için farklı uygulamalar söz konusu olabilir. İnsan kaynakları departmanından veya iş kanununun ilgili bölümlerinden haklarınıza dair detaylı bilgi edinme şansınız bulunur.

Ücretli İzin Süreleri Nelerdir?

İşveren ve çalışanlar arasında sıklıkla konuşulan bu izin türünü açıklamak için ücretli izin ne demek sorusuna cevap vermek gerekir. Çalışma süresinin maaşı etkilemediği izin türüne ücretli izin denilir. Özel taleplere istinaden de verilebilir. Aynı zamanda izin türüne göre farklı zamanlarda kullanılabilir. Ücretli izin süreleri ve türleri şöyle sıralanabilir:

• Yıllık İzin:

Aynı iş yerinde bir yılı doldurduktan sonra hak edilen bir izin türüdür. Farklı yıllarda çalışanlar için bu izin süresi değişir. Buna göre; 1-5 yıl arası 14 gün, 5-15 yıl arası 20 gün, 15 yıl ve üzerinde çalışanlar için süre 26 gün olarak belirtilir. İzninizi, toplu veya bölerek kullanma olanağınız mevcuttur.

• Evlilik İzni:

Evlilik izni, yeni evlenecek çiftlere özel olarak mazeret izni kapsamında verilir. Kanunda minimum süre 3 gün olarak belirtilir. Ama özel sektörde iş sözleşmesine daha uzun süreyi kapsayacak şekilde not düşülebilir.

• Doğum İzni:

Hamile olan kadınlara özel olan bu izin; doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta verilebilir. Erkek personelin eşi doğum yaptığında da geçerli olan bu izin; işçilerde 5 güne kadardır, memurlarda istenirse 10 güne kadar uzatılabilir.

• Süt İzni:

Doğum izni dışında emziren annelere bebekleri 1,5 yaşına gelinceye kadar tanınmış olan bir haktır. İş kanununda ilk bir yıl boyunca günlük 1,5 saat süt izni verilir. Çalışanlar, izni ne şekilde kullanacaklarına özgürce karar verebilirler.

• Ölüm İzni:

Kamu çalışanları için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda 7 gün olarak belirtilir. Özel sektörde çalışanlar için 4857 sayılı İş Kanununda yer alan süre 3 gündür.

• Hastalık İzni:

İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu maddelerinde hastalık izni en fazla 10 gün raporlu olarak verilebilir denmektedir. İlgili raporun işverene teslim edilmesi önemlidir. Hastalık durumuna göre gerekirse yeniden rapor alınarak süre uzatılabilir.

• Periyodik Kontrol İzni:

Hamile çalışanların bu süreç boyunca haklarından faydalanmalarına olanak sunan bir izin türüdür. Kapsamı; hamilelik sırasında gereken her türlü doktor kontrolü, tetkikler ve muayeneler olarak tanımlanır.

• Yeni İş Arama İzni:

Yeni iş arama izni, günlük minimum 2 saat olarak verilebilir. Çalışma süresine göre tanınan bu hak, değişiklik gösterebilir.

• Refakat İzni:

Çalışanların; çocuk, eş veya birinci dereceden yakınlarının hastalıkları durumunda kullanabilecekleri izin türüdür. Şirket politikalarına göre süre değişebilir. Genelde 3 ay olarak sınırlansa da özel durumlarda 6 aya kadar çıkarılma olasılığı bulunur.

• Resmî Tatil İzni:

Resmî bayramlar, dinî, milli, kültürel ve özel günlerde çalışanlara verilen izinlerdir. Kanun tarafından hak olarak tanımlandığı için zorunlu bir izin türüdür ve çalışanlara o gün için ücret ödenmesi gerekir.

• Evlat Edinme İzni:

4857 numaralı Kanunun 74. maddesinin 5. fıkrası kapsamında evlat edinme izni, kadın ve erkek memurların hepsine eşit olarak 8 hafta ücretli olarak verilir. Burada en önemli şart, çocuğun 3 yaşını doldurmamış olmasıdır.

• Hafta İzni:

Hafta içi boyunca çalışanların mesai yapması karşılığında verilen izin türüdür. 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz 24 saat olarak kullandırılması gerekir.

Çalışanlara İşverenlerin Yan Haklar Kapsamında Sunduğu Ücretli İzinler Hangileridir?

Ücretli izin türleri kanunda belirtilen ve yan hak olarak tanımlanan izinler olmak üzere farklı başlıklar altında incelenebilir. Zorunlu olmayan, çalışanlarına avantaj sağlamak ve aidiyet duygusu yaratmak amacıyla özel sektör tarafından sunulan bu olanaklar şöyledir:

• Karne İzni: Ebeveynlere çocuklarının bu özel gününde jest olarak sunulan bir izin hakkıdır. Zorunluluk içermediği için her kurum tarafından uygulanmayabilir.
• Doğum Günü İzni: Çalışanlarını özel hissettirmek amacıyla bazı kurumların sağladığı olanaklar arasında sayılır. Doğum gününde veya çalışanın talep ettiği bir günde kullanılabilir.
• Taşınma İzni: 4857 sayılı İş Kanununda bu konuda bir izin türü bulunmamakla birlikte personel memnuniyeti açısından verilen bir izindir. Taşınma izni bir veya iki gün olacak şekilde uygulanabilir.
• Regl İzni: Özel sektörde kadınların yaşadıkları olumsuzlukların giderilmesi amacıyla bazı firmalar tarafından uygulanan bir izin türüdür. Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanununda yapılması planlanan değişiklikler kapsamında kabul görürse yasal olarak kadın memurlar regl günlerinde 1 gün izinli sayılabilecek.

Ücretli İzin Talebi Nasıl Yapılır?

Ücretli izin talebinde bulunmak isteyen çalışanların ilgili talep formunu yazılı olarak işverenlerine sunmaları gerekir. İş Kanununda yıllık izin konusunda bir ay önceden talepte bulunulması şartı vardır. Kurumların personellerine bu haklarından faydalanmaları konusunda titizlikle davranmaları ve bu hakkı vermeleri önemlidir.

Ücretsiz İzin Nedir?

Çalışanların farklı amaçlarla talep ettikleri diğer izinler, ücretsiz izin olarak bilinir. Ücretsiz izin hakkı, çalışanlara sağladığı olanaklar bakımında farklıdır. Ücretli izin sırasında maaş kesintisi yapılmazken ücretsiz izin de adından da anlaşılacağı gibi maaş tutarından gereken miktar düşülerek ödeme yapılır. Ücretsiz izin türleri arasında; yol izni, askerlik izni ve özel izinler sayılabilir. Ücretsiz izinler, işverenin ve personelin karşılıklı olarak anlaşmaları durumunda kullanılabilir. Anlaşma kapsamında ve izin türüne göre iş akdi askıya alınabilir. Askerlik gibi durumlarda iş akdi bu süre zarfında askıya alınır ve çalışan dilerse görevini tamamladıktan sonra işine geri dönme hakkına sahiptir.