Türkiye de Kaybolan Meslekler

Hızla gelişen teknoloji, günümüz şartlarına göre değişiklik gösteren ihtiyaçlar ve talepler zaman içerisinde bazı mesleklerin kaybolmasına bazılarında da köklü değişiklikler yaşanmasına neden oluyor. Geçmiş yıllarda her hanenin her bireyin önemli taleplerine çözümler üreten mesleklere artık günümüzde ihtiyaç duyulmuyor. Mesleklerin bir kısmı yok olup gittiği gibi yeni meslekler doğuyor. İçeriğimizde “Geçmişten günümüze kaybolan meslekler nelerdir?” sorusuna yanıtları ve 10 yıl içerisinde kaybolacak meslekler için birkaç örneği bulabilirsiniz.

Günümüzde Kaybolan Meslekler Neler?

Her geçen gün modernleşen dünyamızda sanayinin gelişmesi ve değişmesi, teknolojinin daha yaygın olarak kullanılması geçmiş yıllarda var olan birçok mesleğin ortadan kalkmasının temel nedenlerini oluşturuyor. Türkiye'de bu konuda bir araştırma yapan İstanbul Sanatkarlar ve Odaları Birliği günümüzde kaybolan meslekleri derledi. Araştırmada yer alan 123 meslekten bazılarını şöyle özetleyebiliriz:

• Ayakkabı Boyacılığı: En özel günlerde ya da günlük yaşantıda temiz, bakımlı ve parlayan ayakkabılar için sandıkları ve kendine özgü araç gereçleriyle her köşe başında görebildiğiniz ayakkabı boyacılarına artık rastlamanız pek mümkün değil. Mesleğin ortadan kalkmasında ayakkabı kullanım alışkanlıkları, ayakkabıcılık sektöründeki gelişmelerin etkili olduğunu söylemek yanlış olmaz.

• Bakırcılık: 1900'lü yıllarda evlerde yaygın olarak kullanılan bakır araç gereçleri üreten ve bakımlarını yapan bu meslek kolu da sanayinin gelişimine kurban giden meslekler arasında yer alıyor. Bakır yerine alternatif materyallerin tercih edilmesi, bakım onarım ihtiyaçlarının azalması da bakırcılık mesleğinin yok olmasındaki etkenler arasında gösterilebilir.

• Beşikçilik: Geçmiş yıllarda hepimizin annelerinin babalarının, yaşı ilerlemiş olanların kendilerinin büyüdükleri ahşap beşiklere günümüz modern dünyasında artık yer yok. Haliyle ağacı işleyerek el emeği göz nuru beşikleri üreten ustalara da gerek kalmadı.

• Ciltçilik: El yazması olarak üretilen ya da daktilo, matbaa makineleri ile üretilen sayfaları bir araya toplayan ve kitap haline getiren sanatçılar da teknolojiye yenik düştü. Ciltçilerin binbir emek ile ürettiği ciltler artık birkaç dakika içerisinde makineler ile üretilebiliyor.

• Dokumacılık: Halı, kumaş gibi tekstil ve halıcılık sektörü için üretim yapan el dokuma tezgahlarının yerine artık dokuma makineleri kullanılıyor. Denizli gibi Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde markalaşan el dokumalarının üretimi unutulan eski meslekler arasındaki yerini aldı.

• Faytonculuk: Seyahat ya da taşıma aracı olarak kullanılan faytonculuk mesleği de modern dünyamızda haklı olarak hayvan hakları ve motorlu araçların yaygınlaşması gerekçeleriyle ortadan kalktı. Türkiye'de bazı tarihi bölgelerde özel izin ve denetimlerle yürütülen birkaç faytoncudan ötesini görmeniz pek mümkün değil.

• Kaşıkçılık: Kaşıklar her evin mutfağında yer almaya devam ediyor. Gerek metal gerekse ahşap kaşıklar, gelişen sanayinin etkisiyle makineler tarafından üretiliyor. El emeği ile kaşık üretimi de artık çok az rastlanan meslekler arasındaki yerini aldı.

• Oyacılık: Bir tür örgü tekniği olan oyacılık, ev tekstilinde kullanılan birçok eşyanın el emeği olarak üretilmesini sağlayan meslekler arasında yer alıyordu. Günümüzde oyacıların işini yapan makineler bu mesleğin kaybolmasına vesile oldu.

• Sobacılık: Bir dönemin ısınma aracı olan kömür ve odunla çalışan sobalar, doğal gaz başta olmak üzere daha çevreci yakıtların kullanıldığı araçlar nedeniyle tercih edilmiyor. Haliyle o sobaları üreten ve bakımını yapan sobacılara da gerek kalmadı.

• Süpürgecilik: Evlerin ya da mekanların temizliğinde yaygın olarak kullanılan süpürgeler de artık birçok farklı formda ve çeşitte makineler tarafından üretiliyor. Anadolu'nun birçok bölgesinde özel olarak yetiştirilen çalıları bir araya getirerek süpürgeye dönüştüren süpürgecilere de artık gerek kalmadı.

• Urgancılık: Keten, kenevir ya da pamuk gibi materyallerden üretilen ve günlük yaşantıda, sanayide kullanılan urganların üretiminin insanlardan makinelere devredilmesini sağladı.

10 Yıl İçinde Kaybolacak Meslekler

Kaybolan veya kaybolmaya yüz tutan en eski meslekler gibi gelecek 10 yıl içerisinde artık icra edenlere denk gelemeyeceğimiz meslekler de bulunuyor. Günümüzde dijitalleşen dünya, yapay zeka ve robot teknolojileri sayesinde bugün hala geçerli olsa da gelecek 10 yıl içinde dünyada kaybolan meslekler arasında dahil olması söz konusu. Bu konuda da küresel çapta araştırma yapan ABD İşçi İstatistikleri Bürosu'nun bir çalışması bulunuyor. Bazıları yoruma açık olsa da bazılarının 10 yıl sonra olmayacağına neredeyse kesin gözüyle bakılan mesleklerden birkaçı şöyle:

• Vergi Denetçiliği: Yapay zeka destekli sistemler ve bilgisayar teknolojileri sayesinde vergi denetçiliği günümüzde kısmen, yakın gelecekte ise muhtemelen tamamıyla yazılımlar tarafından gerçekleştirilecek. İnsan faktörünü devreden çıkardığı için hata payını en aza indiren ve verimliliği artıran yazılımlar sayesinde vergi denetçiliği mesleği ortadan kalkacak gibi görünüyor.

• Sigortacılık ve Bankacılık: Sigorta poliçelerinin, bankacılık ürünlerinin tanıtımını, satışını yapan sigortacılık ve bankacılık mesleği de bilgisayar teknolojileri nedeniyle sayıları her geçen gün azalan meslek grubunda yer alıyor. Tamamen ortadan kalkmasa dahi bankalar ve sigorta şirketlerinin satış ekipleri yerine danışmanlık hizmeti veren daha az sayıda personel ve yazılımların desteğiyle bu işi yürütebilecek.

• Radyo veya Televizyon Sunuculuğu: Bu meslek grubu da teknolojiye yenik düşmesi muhtemel meslek grupları arasında yer alıyor. Görsel ya da işitsel medyada sunum işi devam edecek olsa da televizyon ve radyoların kullanım sayısındaki azalış bu mesleği icra edenlerin sayısında ciddi bir düşüşe sebep olacak. Bu gerekçelere ilave olarak sosyal medya başta olmak üzere haber kaynaklarına erişim imkanlarının artması ve her bireyin haberci, muhabire dönüşebilme potansiyeli de bu işin uzmanlarının sayısının azalmasına yol açacak.