Kısa Çalışma Ödeneği Nedir? Nasıl Başvuru Yapılır? Ödeme Ne Kadar?

Yakın dönemde Türkiye’yi ve tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını ile birlikte işverenler ve çalışanlar kısa çalışma ödeneği hakkında araştırma yapmaya başlamıştır. Ülkelerin içinde bulunduğu olağanüstü durumlarda devlet, istihdam konusunda oluşan olumsuz etkileri azaltmak için kısa çalışma ödeneği desteği sunar. Bu ödeneğe dair detaylı bilgiler yazımızda.

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa çalışma ödeneği nedir sorusunun yanıtı oldukça merak edilir. Olağandışı zorlu koşullar ve ekonomik krizlerde, işletmelerin tamamen ya da kısmen faaliyetlerini durdurduğunda, o işletmelerde çalışan sigortalılara 3 ayı geçmemek kaydıyla yapılan gelir yardımına kısa çalışma ödeneği denir. Kısa çalışma ödeneği SGK primi için de geçerlidir; bu ödeneğin alındığı süre zarfında sosyal sigorta primleri de ödenir. Kısa çalışma ödeneğinin amacı ise deneyim kazanmış nitelikli personellerin çalışmaya devam etmesini sağlayarak istihdamı korumaktır.

Kısa Çalışma Ödeneği Hangi Durumlarda Kullanılır?

Kısa çalışma ödeneği, ülkelerin içinde bulunduğu olağandışı durumlarda kullanılır. Sel, yangın, deprem kısa çalışma ödeneği kullanılan durumlardır. Çünkü bu doğal afetler, o bölgedeki ticari faaliyetlerin durmasına neden olur; bu da çalışanların gelir elde edememesi anlamına gelir. Aynı şekilde salgınlar da belli bir süre işletmelerin çalışamaması demektir; dolayısıyla kısa çalışma ödeneğine başvurulur. Bazı dönemlerde sektörlere özel durgunluklar da yaşanabilir. Bölgesel ve sektörel krizlerde kısa çalışma ödeneği devreye girer. Ülke bazında gerçekleşen ekonomik kriz de kısa çalışma ödeneği kullanılmasının nedenlerindendir.

Kısa Çalışma Ödeneği Şartları Nelerdir?

Kısa çalışma ödeneği şartları, bu ödeneğe başvuru esnasında incelenen kriterlerdendir. Belirlenen şartlara uygun olduğunuz takdirde bu ödenekten yararlanabilirsiniz. Kısa çalışma ödeneği kimler alabilir sorusuna şu şekilde yanıt verilebilir:

• Emekli olanlar kısa çalışma ödeneği alamaz.
• İşçinin son 3 yılda 450 gün prim ödemesi yapılmış olmalıdır.
• İşverenin vergi ya da SGK borcu bulunmamalıdır.
• İşçi bildirim listesinde işçilerin telefon numarası ve adres bilgileri yazmalıdır.
• İlgili işçinin son 60 günlük prim ödemesi eksiksiz olmalıdır.
• Başvuru sebebi olarak doğru kategori seçilmelidir.
• İşçi ve işyeri ile ilgili tüm bilgiler doğru olmalıdır.

Kısa Çalışma Ödeneği Başvuru Süreci Başvuru için Gerekli Belgeler

Kısa çalışma ödeneği başvuru işlemini, e-Devlet kapısından ya da İşkur üzerinden kolayca yapabilirsiniz. Kısa talep formunu doldurup kısa dönem çalıştırdığınız işçilerin listesini yapmalısınız. Ardından hazırladığınız belgeleri e-posta aracılığıyla İşkur’a iletmelisiniz. Bu belgeler şunlardır:

• Talep formu
• İşçi listesi
• Çalışma faaliyetlerinizin durduğunu ya da çalışma sürenizin azaldığını kanıtlayan belgeler
• Resmi kurumlar tarafından faaliyeti durdurulan işletmeler kapsamında yer aldığınızı kanıtlayan belgeler

Kısa Çalışma Ödeneği Ödeme Miktarı ve Süresi

Kısa çalışma ödeneği ne kadar diye merak ediyor olabilirsiniz. Bu ödeneğin miktarı yıllara göre değişiklik gösterir. Ancak oransal olarak bir hesaplama formülü vardır. Çalışanın son 12 aylık primine göre geliri dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt gelirin %60’ı, günlük kısa çalışma ödeneğine eşdeğerdir. Bu hesaplamaya göre kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücret brüt miktarının %150’sinden fazla olamaz.

Kısa çalışma ödeneği 2023 yılında ağustos ayına kadar uzatılmıştır. Bu ödeneğin süresi ise 3 ayı geçmemek şartıyla kısa çalışma süresi kadardır. Yani bir işçi en fazla 3 ay kısa çalışma ödeneği alabilir. Kısa çalışma ödeneği sorgulama işlemi ile ödemelerinizi takip etmek istiyorsanız, e-Devlet kapısını kullanarak hizmet alabilirsiniz.

Kısa Çalışma Ödeneği Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kısa çalışma ödeneğinin ilk başladığı hafta, zorlayıcı sebeplerden dolayı işveren yarım ücret ödeme yükümlülüğüne sahiptir. Yani kısa çalışma ödeneği bu süre sonunda başlar. Ayrıca işverenin işçileri için kısa çalışma ödeneği aldığı süre zarfında gelir vergisi ödeme zorunluluğu yoktur. Kısa çalışma ödeneği alırken işçinin yıllık izin kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur. Yıllık izin döneminde ücret, işveren tarafından ödenmeye devam eder. Kısa çalışma ödeneği alan işçi çalıştırılabilir mi sorusuna yanıt olarak ise hayır şeklindedir. Çünkü kısa çalışma ödeneği alan bir işçi gelir getiren bir işte çalıştığı takdirde ödenek kesilir.

Kısa çalışma ödeneği, yalnızca kısa süreli çalışan işçilere verilir. Kısa çalışma ödeneği alıp tam gün çalışmak, bu ödeneğin kesilmesine neden olur. Ayrıca bu ödeneği alan kişi emekli olursa, herhangi bir sebepten dolayı silah altına alınırsa, geçici iş görmezlik ödeneği almaya başlarsa da kısa çalışma ödeneği kesilir. Yasaya aykırı bir durumdan dolayı ödenek kesilirse, kısa çalışma ödeneği usulsüzlük cezası uygulanır.

Kısa Çalışma Ödeneği Sıkça Sorulan Sorular

Kısa Çalışma Ödeneğinden Sonra Normal Çalışma Sürecine Dönüş

Kısa çalışma ödeneğinin sona ermesiyle birlikte işletmeler, normal çalışma sürecine dönebilir. İşkur başvurusunda işletmeler, kısa çalışma ödeneğine başlangıç ve bitiş tarihlerini onaylattığı için bu süre sonunda tekrar bildirim yapmalarına gerek yoktur. Direkt normal çalışma sürecinde devam edebilirler.

Kısa Çalışma Ödeneği ve İşsizlik Ödeneği Arasındaki Farklar

Kısa çalışma ödeneği işsizlik maaşı ile sık sık birbirine karıştırılır; ancak bu ikisi farklıdır. Kısa çalışma ödeneğine başvuru işverenler tarafından işçiler adına yapılır ve olağandışı durumlardan dolayı faaliyetlerin durması üzerine bu ödeneğe başvurulur. İşverenler, çalıştırdıkları işçilerin gelirini bu ödenek ile karşılayabilir. İşsizlik ödeneği ise sigortalı işsizlerin, yasadaki şartlara uygun olmaları durumunda işsiz oldukları dönem boyunca aldıkları ödemedir.

Kısa Çalışma Sürecinde İşten Ayrılırsa Ne Olur?

Kısa çalışma ödeneği alan işsizlik maaşı alabilir mi diye merak eden pek çok kişi vardır. Kısa çalışma ödeneği alıp ilerleyen dönemlerde herhangi bir nedenden dolayı işten ayrılan işçiler, işsizlik ödeneği alabilir. Ancak burada önemli bir detay vardır. İşçi kendi kusuru ya da isteği ile işten ayrılırsa, işsizlik maaşı alamaz.

Kısa Çalışma Ödeneği ile İlgili Öneriler ve İpuçları

Kısa çalışma ödeneğinin etkin ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılabilmesi için çeşitli öneriler ve ipuçları bulunur. İşverenlerin ve çalışanların işgücü piyasasındaki dönemsel dalgalanmalara uyum sağlamalarına yardımcı olacak bu öneriler, hem ekonomik istikrarı korumak hem de işçi haklarını güvence altına almak amacıyla önem taşır. Bunlar sayesinde ödenekten yararlanırken çok daha fazla fayda sağlamak mümkündür. Özellikle ödeneği alırken ve aldıktan sonraki süreçlerde etkin önerilere dikkat etmek gerekir. Bu önerilerden bahsetmek gerekirse kısaca şu şekilde bahsedilebilir:

Ödeneği Etkili Kullanma Yöntemleri

Kısa çalışma ödeneği alan kişilerin bu ödeneği etkili bir şekilde kullanabilmesi çok önemlidir. Bu yüzden bazı yöntemleri deneyebilirler. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:

• Kısa çalışma dönemlerinde işçiler, gelirlerinde azalma olabileceğini göz önünde bulundurarak bütçe planlaması yapmalıdır. Harcamaları kontrol altında tutarak, bu dönemi daha az mali stresle atlatmak mümkün olabilir.
• İşsizlik dönemlerinde, çalışanların becerilerini geliştirmek ve eğitim imkanlarından yararlanmalarını teşvik etmek önemlidir.
• İşverenler, kısa çalışma ödeneğini kullanarak iş süreçlerinde teknolojik iyileştirmeler yapabilirler. Otomasyon, dijitalleşme ve diğer teknolojik yenilikler sayesinde iş verimliliği artırılabilir ve işçilerin daha etkili bir şekilde çalışmaları sağlanabilir.

Ödenek Alırken İş Arama ve Eğitim Fırsatları

Kısa çalışma ödeneği alan işçiler, bu dönemde iş arama ve eğitim fırsatları sayesinde kendilerini geliştirebilir ve ilerde mesleklerini daha iyi icra edebilir. İşsizlik dönemlerinde kısa çalışma ödeneği alan işçiler, iş arama süreçlerinde onlara kolaylık sağlayacak eğitimlere başvurabilirler. Bu eğitimiler; iş arama teknikleri, CV hazırlama, mülakat becerileri gibi konularda eğitimler ve rehberlik içerebilir. Böylece işçiler, iş arama süreçlerini çok daha iyi bir şekilde yönetebilir.

Kısa çalışma ödeneği alma sürecinde işçilerin aldığı eğitimler, işsizlik döneminde yeni beceriler kazanmalarına olanak tanır ve işgücü piyasasına daha rekabetçi bir şekilde geri dönmelerini sağlar. Mesleki kurslar, dil eğitimi programları veya sertifika programları gibi çeşitli eğitim imkanları sayesinde kendilerini geliştirme fırsatı bulabilirler. Kısa çalışma ödeneği alan işçiler, iş fırsatlarına erişmek için iş bulma sürecinde aktif bir rol alabilir. İş bulma platformları, iş ilanlarına erişim, iş fuarlarına katılım gibi fırsatları değerlendiren işçiler, çok daha hızlı bir şekilde iş bulabilir.