İşyeri İflas Ederse Çalışanlara Ne Olur?

Çalıştığınız işyeri ya da sahip olduğunuz şirketin iflas etmesi durumunda çalışanlara ne olacağını merak ediyor olabilirsiniz. Bu yazımızda işyeri iflası nedir sorusunun cevabını, çalışan hakları ve tazminatlar gibi konuları detaylı olarak ele aldık.

İşyeri İflası Nedir?

İflas, borçlunun borcunu ödeyememesi halinde alacaklıların mahkemeye başvurusu ile başlayan ve borçlunun tüm varlığının alacaklılara dağıtılarak borcun ödenmesi ile tamamlanan süreçtir. İşyerleri şirket türüne göre sahibinin mal varlıkları ya da şirket varlıkları üzerinden borçlu olabilir. Şirketin sahibinin sorumluluğu bu uygulamada mahkemenin satışa koyduğu malların kime ait olduğunu değiştirir.

Mahkemece karar verildiğinde başlayan iflas sürecinde “iflas masası” oluşturulur. Alacaklıların taleplerine göre iflas sonucu satılan mal varlıklarından elde edilen gelir borçlulara dağıtılır. Bu süreçte iflas eden şirket çalışanları ve diğer işletmeler gibi tüm alacaklılar eşit statüdedir.

Tacirler ve Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir sayılan kişilere ait işletmeler iflas edebilir. Konkordato ile karıştırılan bu kavram uygulamada farklıdır. Konkordato sürecinde alacaklılarla mahkeme aracılığıyla anlaşılır ve borçlar yapılandırılarak ödenir. İşletmenin mallarının satışına gerek yoktur. İflas sürecinde borç malların mahkeme tarafından satışı sonrası elde edilen gelirle hukuki yoldan ödenir.

İflas Durumunda Çalışanların Hakları Nelerdir?

İşyeri iflasında işçi hakları kanunlarla belirlendiği için süreç hukuki olarak işler. İşyerinin iflas etmesi işçinin sözleşmesinin feshi anlamına gelmediği için iş ilişkisi devam eder ve bazı hakları olur. İşyerinin çalışana karşı olan sorumluluğu farklı olarak artık işveren değil “iflas masası” tarafından üstlenilir. İflas durumunda çalışan hakları hakkında genel olarak şunlar söylenebilir:

• İşveren çalışanın iş sözleşmesini feshetmediyse “sözleşme feshi” sebebiyle işçinin kazandığı hakları talep etmek için iş sözleşmelerinin sonlanması gerekir.
• İflas tek başına çalışanın kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık üzün ücreti talep etmesi için yeterli değildir. Çalışanın bu taleplerde bulunabilmesi için öncelikle iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sonlandırılmalıdır.
• İşçinin iflas sürecinde yaşadığı maaş alamama, SGK priminin ödenmemesi gibi farklı sebepler haklı fesih sebebidir. İşçi kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretlerini almak için bu haklı sebepleri öne sürerek iş sözleşmesini feshedebilir.
• İşçiler iflas eden işverenine icra takibi yapma hakkında sahiptir. İşverenin haksız feshi ve işçinin haklı feshi durumu gerçekleştiğinde icra takibi başlatılabilir.

İflas Sürecinde İşçi Alacaklarının Önceliği

Çalışanların alacakları işvereni iflas ettiğinde İş Kanunu ile İcra İflas Kanunu’nun yürürlükte olan maddelerine göre işleme konur. İflas eden şirket çalışanları şirketin alacaklıları arasında öncelikli bir yere sahip olduğundan süreçte uğrayacakları zarar azaltılmaya çalışılır. İflas söz konusu olduğunda mal varlıklarının yetersiz olması nedeniyle tüm borçların ödenmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda çalışanın önceliği onu birçok alacaklıya göre şanslı hale getirir.

İşçilerin tazminat ve alacaklarına iflas masası bakar ve İş Kanunu’na göre çalışılan son 1 yıllık brüt ücretin toplamı çalışana ödenir. Bu ödemeler tüm malların satışından elde edilen gelir hesaplanarak öncelikle rehinli, sonra imtiyazlı alacaklar sıralamasıyla yapılır. İşçinin ihbar ve kıdem tazminat alacakları imtiyazlı alacaklar sınıfında kabul edilir. İflasın gerçekleşmesinden bir yıl öncesi ve iflasın gerçekleşmesiyle birlikte ortaya çıkan çalışan alacakları hacizli mal ödemelerinden sonra 1. sırada yapılır. İşçinin bu öncelikten yararlanabilmesi için iflas masası kapanmadan önce bildirimde bulunması gerekir. Aksi halde alacakları saklı kalır fakat öncelikten yararlanamaz.

İşsizlik Maaşı ve Sosyal Güvenceler

İşsizlik maaşı iflas söz konusu olduğunda en çok merak edilen konular arasında yer alır. İş sözleşmesi iflas nedeniyle feshedilen çalışanların işsizlik maaşı ve SGK güvenceleri hakkı olur. İşsizlik maaşı aldığı süre boyunca kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sigortalı sayılır. Sözleşme feshi öncesi son 3 yıl içinde 600 gün sigortası olanlar 180 gün, 900 gün sigortası olanlar 240 gün, 1080 gün sigortası olanlar 300 gün boyunca işsizlik maaşı alma hakkına sahiptir.

İşyeri İflasında İhbar ve Kıdem Tazminatı

İflas durumunda kıdem tazminatı hakkı İş Kanunu ile düzenlenen bir uygulamadır. İşverenin farklı sebeplerle işyerini kapatması durumunda işçiye kıdem tazminatı hakkı doğar. İflas eden işyeri tazminat yükleri arasında işyerinin kalıcı kapanmasından dolayı kıdem tazminatı da yer alır. İşçinin işe başlama tarihi üzerinden hesaplanan kıdem tazminatı iflas sürecinde öncelikli olarak ödenir. Bu noktada işçinin dava açarak kıdem tazminatının yeniden hesaplanmasını isteme hakkı vardır.

İhbar tazminatı iş sözleşmesi feshinin bildirim sürelerine uyulmadığı durumlarda ortaya çıkan bir haktır. İşletme iflasa gidiyor olsa dahi çalışana iş sözleşmesinin feshedileceğini resmi olarak bildirmelidir. Aksi halde işçinin bildirim süresine uyulmadığı için ihbar tazminatı talep etme hakkı doğar. İşçi de kıdem ve ihbar tazminatı almak istiyorsa iflas sürecindeki işletmenin yasal olarak kapanmasını beklemek ardından alacakları için başvuru yapmak zorundadır. İşyeri kapanmadan iş sözleşmesini fesheden çalışan kıdem, ihbar tazminatı haklarını kaybeder. Haklı sebeple fesihte sadece ihbar tazminatı hakkı kaybedilir.

Çalışanların Hukuki Yollarla Hak Arama Süreci

İflas sürecinde işçi hakları kanunda açıkça belirtilmiş olsa da uygulamada bazı hatalar hak kaybına neden olabilir. Bu sebeple iflasa sürüklenen bir işletmede çalışan kişilerin avukata danışarak hakkını aramasında yarar vardır. İflas gerçekleşmeden iş sözleşmesinin feshi, bildirim süresinin gecikmesi gibi birçok farklı sebeple çalışanlar zarara uğrayabilir.

Çalıştığınız işyeri iflas ettiyse ve iş arıyorsanız Eleman.net ile niteliklerinize ve isteklerinize göre filtreleme yaparak uygun sonuçlara kolayca ulaşabilirsiniz.