İş Kanunu Nedir Hangi Hakları Korur?

İşverenin ve işçinin iş kanunu hakkında bilgi sahibi olması ve haklarını bilmesi, tüm yasal süreçlerde ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçmeye yardımcı olur. İş kanunu kapsamında, iş hayatı ile ilgili temel kavramlar olan işçi, işveren, iş yeri, iş sözleşmesi gibi konular net olarak tanımlanır. Yürürlükte bulunan 4857 sayılı iş kanunu çerçevesinde işçi ile işveren hakları ve yükümlülükleri açıkça ortaya konur. Kanun içeriğinde işverenin yapması gerekenler ve uymasının zorunlu olduğu kurallar aynı zamanda işçilerin hakları olarak yer alır. Bu konuya örnek olarak aşağıdaki maddeler sayılabilir:

• İşveren çalışanına ücret ödemekle yükümlüdür.
• İşveren işçiye görevini yapması için gereken malzeme ve donanımı sağlamalıdır.
• İşveren işçiyi korumakla yükümlüdür.
• İşveren çalışanına doğum izni gibi kanuni izin haklarını kullandırmak zorundadır.
• İşveren işçiler arasında ayrım yapmamalıdır.

Buna karşılık işçilerin yapmak zorunda oldukları başlıca yükümlülüklere verilebilecek örnekler şunlardır:

• İşçi sözleşmede belirtilen saatlerde ve belirtilen şekilde çalışmak zorundadır.
• İşçi işyerinin kurallarına uyum sağlamakla yükümlüdür.
• İşçi işveren tarafından verilen işi tam, eksiksiz ve zamanında yapmalıdır.
• İşçi yaptığı işe gereken özen ve sadakati göstermelidir.
   

4857 Sayılı İş Kanunu Nedir?

Türkiye’de iş hukuku ile ilgili temel hak ve görevler 4857 sayılı iş kanunu ile belirlenmiştir. 4857 sayılı iş kanunu ile, çalışma hayatının düzene sokulması, hem çalışanın hem de işverenin hak ihlalinin önlenmesi amaçlanmıştır. 4857 sayılı iş kanunu nedir denildiği zaman anlaşılması gereken başlıca konular bunlardır.

4857 Sayılı İş Kanunu Kimleri Kapsıyor?

4857 Sayılı iş kanunu bütün iş yerlerinde geçerlidir. İlgili kanun işvereni, işveren vekilini ve işçileri ilgilendirmektedir. 4857 iş kanunu çalışma hayatında yer alan bütün işçileri ilgilendirirken, devlet memurlarının bağlı olduğu kanun ise 657 sayılı devlet memurları kanunudur.

4857 Sayılı İş Kanunun En Önemli Maddeleri Nelerdir?

Yürürlükte bulunan 4857 sayılı kanun içinde yer alan bütün maddeler çok önemli olmakla birlikte düzenlemesinde ve uyulmasında özellikle titizlik gereken maddeler şunlardır:

• 45. Maddede tarım ve hayvancılık ile ilgili kurallar ve bu üretim dallarında çalışanların korunması gerektiği belirtilir.
• 48. Maddede çalışma ve sözleşme hürriyeti ile ilgili kurallar belirlenmiştir.
• 49. Maddede çalışma hakkı ile ilgili hükümler bulunur.
• 50. Maddede çalışma şartları ve dinlenme hakları kuralları bildirilir.
• 55. Maddede ücrette adalet sağlanması hakkı üzerine gereken yasal düzenlemeler yapılmıştır.
• 60. Maddede sosyal güvenlik hakkı ile ilgili yükümlülükler yer alır.

4857 Sayılı İş Kanunun Temel İlkeleri Nelerdir?

İş kanununun temel ilkeleri 2 ana başlık halinde incelenebilir. Bu başlıklar şunlardır:

• İşçinin korunması

Güçlü işveren karşısında, ekonomik yönden güçsüz ve bağımlı olan işçinin korunması ve kanunlar arasında sosyal denge kurulması iş hukukun temel ilkesidir.

• İşçi yararına yorum yapılması

Yargı aşamasında mevzuatın yeterince açık olmadığı durumlara yorum gerekmesi halinde, bu hüküm işçinin menfaati göz önünde tutularak karara bağlanmalıdır.

İş Kanunu Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?

4857 Sayılı iş kanununun Türkiye’de yürürlüğe girdiği tarih 2003 yılıdır. Çalışma hayatı içinde yer alan bütün iş yerlerinde bu kanun hükümleri uygulanır. 10 Haziran 2003 tarihinde 4857 sayılı iş kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte daha önce uygulamada bulunan 1475 sayılı iş kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.

İş Hukuku Nasıl Ortaya Çıktı?

İş hukuku, hukuk alanındaki diğer dallara göre biraz daha yeni kabul edilir. İş hukukunun kendi başına bağımsız bir alan olarak kabul edilmesi gereği, 18. yüzyılın sonralarında Dünya üzerinde gelişen sanayi devrimine paralel olarak ortaya çıkmıştır. Sanayi devrimi üretimde fabrikaların ortaya çıkmasına yol açmış bu da işçi sınıfı adı altında toplanabilecek bir çalışan grubu yaratmıştır.

İş Kanununun 24. Maddesi Nedir?

İş kanunu 24. madde kapsamında iş sözleşmelerinin fesih nedenleri fesih şekilleri itibariyle işçilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi hakları belirlenmiştir. İş sözleşmesinin işçinin kusuru olmadan fesih edilmesi halinde işçi kıdem tazminatı talebinde bulunmaya hak kazanır. Tazminat talebinin yanı sıra işçinin fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, bayram ve resmi tatil ücreti nedeniyle alacağını yasal yollardan talep etme hakkı da vardır.

İş Kanununun 25. Maddesi Nedir?

4857 İş kanunu 25. Madde içeriğinde işverenin haklı sebeplere dayanarak iş sözleşmesini feshedebilme şartları belirtilir. İş kanunu 25. Maddesine göre işveren süresi belirlenmiş ya da belirlenmemiş iş sözleşmesini süre bitmeden ya da bildirim süresini beklemeye gerek görmeden fesih edebilir. Bu madde kapsamına alınan haller iki ana başlık altında incelenir:

1. Sağlık sebepleri
2. İyi niyet kurallarına ve ahlaka uymayan haller ve benzerleridir. İşçinin işe gelmemesi yani devamsızlık hali, bu ikinci başlık kapsamında değerlendirilen hallerden biridir.

İş Kanununun 25/2 Madde Nedir?

4857 Sayılı iş kanununun 25. Maddesinin 2. Fıkrası gereği işveren işçinin bireysel bilgi ve yeterliliği/ehliyeti dışındaki işlerden sorumlu olmasını talep edemez. İşverenin derhal fesih hakkını kullanabilmesi için işçiden kişisel bilgi ve yeterliliği dışında iş yapmasını beklememelidir.

İşverenle işçinin ‘“ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller’’ nedeniyle iş sözleşmesini (haklı nedenle ve derhal) sona erdirme hakkı iş kanunu 25. Maddenin 2. bendinde tanınır.

İş Kanununun 17. Maddesi Nedir?

İş kanununun 17. Maddesi iş sözleşmesinin feshi ile ilgili hükümlerden bir tanesini içerir. Söz konusu olan iş sözleşmesini zamanından önce sona erdirmek isteyen taraf feshi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresi içerisinde diğer tarafa iletmekle yükümlüdür.