İhbar Günü Nasıl Hesaplanır?

İhbar süresi, işçi ya da işveren tarafından iş sözleşmesinin feshi durumunda, karşı tarafa önceden bildirimde bulunulması gereken süreyi ifade eder. İhbar tazminatı ise bu süreye uyulmadığında ödenmesi gereken tazminattır. İhbar tazminatı, iş hukukunda önemli bir yere sahip olup işçi veya işverenin kanunda belirtilen süreler dahilinde fesih bildiriminde bulunmaması durumunda doğar.

Bu yazıda, ihbar süresinin nasıl hesaplandığı, ihbar tazminatının ne olduğu ve hangi koşullarda talep edilebileceği detaylı şekilde ele alınacaktır.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın fesheden ve karşı tarafa gerekli bildirim sürelerine uymayan tarafın ödemesi gereken bir tazminat türüdür. İşçi veya işverenin, iş sözleşmesini feshetmek istemesi durumunda, karşı tarafa belirli bir süre önceden bildirim yapma zorunluluğu vardır. Bu süreler, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre değişiklik göstermektedir. Ancak bu süreye uyulmadığı takdirde, feshi gerçekleştiren taraf, diğer tarafa ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

İhbar tazminatının amacı, işçi veya işverene, ani işten çıkışlar nedeniyle yaşanabilecek mağduriyetleri azaltmak ve yeni bir iş aramak veya işyeri düzenlemelerini sağlamak için yeterli bir süre tanımaktır. İş Kanunu’nun 17. maddesine göre belirlenen bu süreler, işçinin kıdemine göre değişiklik göstermektedir.

Bu da ilginizi çekebilir: Askerlik Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

İhbar Süreleri Nelerdir?

İhbar süresi, işçinin kıdemine göre değişir ve işveren veya işçi için farklı değildir. İhbar süresi şu şekildedir:

6 aydan az çalışmış işçi için: 2 hafta (14 gün)

6 ay ile 1,5 yıl arası çalışmış işçi için: 4 hafta (28 gün)

1,5 yıl ile 3 yıl arası çalışmış işçi için: 6 hafta (42 gün)

3 yıldan fazla çalışmış işçi için: 8 hafta (56 gün)

Bu süreler, tarafların iş sözleşmesini feshetmeden önce karşı tarafa bildirimde bulunması gereken sürelerdir. Eğer bu süreye uyulmazsa, bildirim süresine ait ücret ihbar tazminatı olarak ödenir.

İhbar Tazminatı Şartları

İhbar tazminatı talep edilebilmesi için bazı şartlar yerine getirilmelidir:

Belirsiz süreli iş sözleşmesi: İhbar tazminatı, yalnızca belirsiz süreli iş sözleşmeleri için geçerlidir. Belirli süreli iş sözleşmeleri, sözleşmenin sona erme tarihi belirli olduğundan ihbar tazminatı uygulanmaz. Ancak, belirli süreli iş sözleşmesi ardı ardına yenilenmiş ve bu durum belirsiz süreli hale gelmişse, ihbar tazminatı gündeme gelebilir.

Haklı bir fesih sebebi bulunmamalıdır: İşçi veya işveren, haklı bir neden olmaksızın iş sözleşmesini feshetmelidir. İş Kanunu’nun 24 ve 25. maddelerinde belirtilen haklı nedenler, ihbar tazminatının talep edilmesini engeller.

İhbar sürelerine uyulmamış olmalıdır: Fesih bildirim süresine uymayan taraf, ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. Örneğin, işveren işçiyi işten çıkarırken 4 haftalık ihbar süresine uymamışsa, bu süreye karşılık gelen ücreti ihbar tazminatı olarak ödemelidir.

İhbar Süresi Hesaplama

İhbar süresi hesaplama, işçinin işyerindeki çalışma süresine göre belirlenen bildirim sürelerine dayanır. İşçinin veya işverenin bildirim süresi boyunca iş ilişkisini sonlandırmadan çalışmaya devam etmesi gerekmektedir. Ancak, fesih bildirim süresine uymak istemeyen taraf, diğer tarafa bu süreye ait ücreti ihbar tazminatı olarak ödeyerek iş sözleşmesini derhal sonlandırabilir.

İhbar tazminatı hesaplanırken, brüt ücret esas alınır. Ancak işçiye sağlanan yol, yemek, ikramiye gibi parasal ya da parayla ölçülebilen ek menfaatler de bu hesaba dahil edilir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatının hesaplanmasında kullanılan formül basittir. Aşağıdaki adımlar izlenerek tazminat tutarı hesaplanır:

Çalışma Süresi: İşçinin işyerindeki çalışma süresi dikkate alınır. Çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi esas alınır.

Brüt Ücret: İşçinin bir günlük brüt ücreti belirlenir. Buna, yol, yemek, ikramiye gibi ek gelirler de dahil edilir.

İhbar Süresi: İşçinin çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi (14, 28, 42, 56 gün) ile bir günlük brüt ücreti çarpılır.

Vergiler: İhbar tazminatı üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Damga vergisi oranı %0,759’dur.

Bu da ilginizi çekebilir: Şirket Aracı ile Yapılan Kazada Masrafı Kim Öder?

Örnek İhbar Tazminatı Hesaplaması:

Bir işçinin 1 yıllık çalışma süresi ve aylık 15.000 TL brüt maaşı olduğunu varsayalım. Bu durumda, işçinin ihbar süresi 4 hafta (28 gün) olacaktır. Hesaplama şu şekilde yapılır:

• Günlük Brüt Ücret = 15.000 TL / 30 = 500 TL
• İhbar Süresi = 28 gün
• İhbar Tazminatı = 500 TL x 28 gün = 14.000 TL

Bu tutar üzerinden damga vergisi kesilir:

• Damga Vergisi Kesintisi = 14.000 TL x %0,759 = 106,26 TL
• İhbar Tazminatı (Net) = 14.000 TL - 106,26 TL = 13.893,74 TL

İhbar tazminatı hesaplama programları bu adımları otomatik olarak yapar, ancak bu hesaplamalar bilgilendirme amaçlıdır ve kesin bordro niteliğinde değildir.