Devlet Memurları Şirket Kurabilir mi?

Devlet tarafından belirlenen 657 sayılı kanun, memurların şirket kurma ya da herhangi bir ek gelir elde etmesi gibi durumları açıklar. Kanuna göre, devlet memurunun kazanç getirici eylemler yapması yasaklanmıştır. Yasanın içeriğine göre bir devlet memuru:

• Tacir ya da esnaf olamaz.
• Ticari mümessil ve ticari vekillik yapamaz.
• Kollektif ve komandite şirketlerde ortak olamaz.
• Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz.
• Ofis, büro ve muayenehane açamaz.
• Özel sektörde çalışamaz.

Yasaklar doğrultusunda memur olan kişiler tarafından devlet memurları şirket kurabilir mi ya da ne tür şirketler kurabilir gibi sorular sıklıkla gündeme gelir. Devlet memurlarının başka bir yerde çalışarak ekstra kazanç sağlaması yasaklanmış olsa da şirket konusunda bazı sınırlamalar dâhilinde serbestlik tanınmıştır. Yasada belirttirdiği gibi kollektif ve komandite şirketler kurması yasaklanmıştır. Devlet memurunun bu tür şirketlerde müdürlük, denetleme ve yönetim alanlarında çalışması, ayrıca bu firmalara ortak olması da kanuna aykırıdır. Fakat anonim, kooperatif ve Limited şirketlerine bazı sınırlamalar dahilinde kurucu ya da ortak olabilirler. Devlet memurları belli kurallara dikkat ederek ve konu hakkında detaylı bilgi sahibi olarak şirketlerini kurabilir. Peki, devlet memurları ne tür şirketler kuramaz? Hangilerine ortak olabilir? Siz de bu soruların yanıtını merak ediyorsanız detayları inceleyerek bilgi edinebilirsiniz.

Devlet Memurları Ne Tür Şirket Kuramaz?

Devlet memurlarının komandit, kollektif ve adi şirket türlerinden herhangi birini kurmaları ya da bu şirketlere ortak olmaları kanun açısından yasal değildir. Bu yasaklamalar, memurların düzen ve verimini bozmamak amacıyla koyulmuştur. Ayrıca başka bir şirket kurup, burada müdürlüğünü sürdüren devlet memurlarında çıkar çatışması yaşanacağından dolayı, yasalarla bu durum engellenmeye çalışılmıştır.

Komandit ve Kollektif Şirket

Ticari faaliyet yürütmek ve gelir elde etmek için kurulan komandit şirket, iki ya da daha fazla kişi tarafından kurulabilir. Bu şirket türünde ortakların hepsi farklı sorumluluklar paylaşır. Bir kısmının sorumluluğu sınırlıyken, diğerlerinin ise sınırsızdır. Bu durum yatırılan sermayeye göre değişiklik gösterir.

Kollektif şirket ise ortak sayısı bulunmayan, gelir amaçlı kurulan bir türdür. Bu şirket türünde ortaklar arasında eşit bir paylaşım vardır. Ortaklardan hepsinin tek ve ortak bir amacı vardır. Bu amaçta şirketin sermayesini büyütmek ve geliştirmektir. Tüm ortaklar şirketin yönetiminde aynı derecede hak sahibidir. Devlet memurlarının kollektif şirket kuramamasının nedeni de tam olarak budur. Eşit sorumluluğa sahip olan devlet memuru, kamu görevleriyle ilgili çıkar çatışması yaşayabilir.

Adi Şirket

Kurulması en basit şirket türlerinden biri olan adi, en az iki ortakla faaliyete geçebilir. Bu şirketlerin tüzel kişiliği ve tescil zorunluluğu yoktur. Şirketin kazanç ve borçlarından ortaklar bireysel olarak sorumlu tutulur. Bu bağlamda şirketin mal varlığı ile yapılan her işlemde, ortakların hep beraber hareket etmesi gereklidir. Devlet memurları kamuya hizmet verdiğinden yasa, kaynakların kişi veya grup çıkarına kullanılma olasılığının önüne geçmeye çalışır.

Devlet Memurları Ne Tür Şirket Kurabilir?

Devlet memurlarının adi, komandit ve kollektif şirket kurması yasalar gereği kısıtlanmış olsa da bazı şirket türlerine karşı herhangi bir yasak koyulmamıştır. Devlet memurunun kurabileceği kısıtlaması bulunmayan şirket türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Anonim şirket; ortakların pay sahibi olduğu ve sermayesi belirli şirketleri ifade eder. Ortakların tek sorumlulukları, koydukları sermaye üzerinden belirlenir. Bundan dolayı anonim işletmelerde aşırı büyüme ve kar ile karşılaşılmaz. Anonim şirketlerin yönetim ve denetleme kurumu sözleşme tarafından herhangi birine atanabilir. Fakat devlet memurlarının yönetim ve denetleme alanında yetkisinin bulunmaması şarttır.
• Limited şirket; tüzel kişiler tarafından kurulan bir türdür. Bu tür şirketlerin sermaye ve payları önceden belirlenir. Ortak şirket borçlarından sorumlu olmamakla birlikte sadece esas sermaye paylarını öderler. Limited şirketlerde yönetim ve denetleme ortaklar dışında üçüncü kişilere de yetki verilebilir. Bunun yanı sıra “devlet memurları limited şirket kurabilir mi?” sorusuna da olumlu cevap verilebilir. Anonim şirkette olduğu gibi bu şirkette de dikkat edilmesi gereken tek nokta denetim ve yönetimin devlet memuruna verilmemesidir.
• Kooperatif şirket; ortak dayanışma ve çıkar temelli türlerden biridir. Bu tür şirketler yüksek kar amacı gütmezler. Diğer türlerde olduğu gibi kooperatif şirkette de devlet memuru ortaklardan biri olabilir, ancak şirketin yönetim ve denetlemesine dâhil edilemez.

Devlet Memurları Bir Şirkete Ortak Olabilir mi?

Devlet memurlarının bir şirkete ortak olup olamayacağı bu kuruluşun türüne bağlı olarak değişkenlik gösterir. Belli yasalara göre devlet memurunun adi, komandit ve kollektif şirketlere ortak olması yasaklanmıştır. Bu tür şirketlerde ortaklardan her biri yönetim ve denetlemeden sorumluluk alır. Fakat sermayesi belirlenmiş ve paylara bölünmüş olan anonim şirkette, ortakların hepsinin şirkete karşı yönetim ve denetleme sorumluluğunun olmasına gerek yoktur. Aynı zamanda tüzel bir kişiliği bulunan limited şirketlerde de ortakların tek sorumluluğu ortaya koyulan sermaye ile sınırlıdır. Ortaklar dilerse yönetim alanında herhangi bir görevi üstlenemez. Kooperatif şirketler de gerçek ya da tüzel kişiler tarafından kurulabilir. 657 sayılı kanuna göre devlet memurları limited, anonim ve kooperatif şirketlere ortak olabilir. Fakat yönetim aşamasında herhangi bir yetkiye sahip olmamaları gereklidir. Sadece koydukları sermaye kadar belli bir kazanç elde edebilmeleri yasayla sınırlandırılmıştır.