BAĞ-KUR Nedir? Nasıl BAĞ-KUR’lu Olunur?

BAĞ-KUR; esnaf, sanatkârlar ve diğer serbest meslek sahiplerine yönelik bir sosyal güvenlik kurumu olarak 1971 yılında 1479 sayılı kanun ile yürürlüğe girdi. O dönemde, kendi işini kuran ve herhangi bir işverene bağlı olmadan çalışan bireylerin sosyal güvenlik ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan bir yapı olarak tasarlandı. 2006 yılına gelindiğinde, sosyal güvenlik sistemini daha merkezi ve etkin hale getirmek amacıyla çıkarılan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile tüm sosyal güvenlik kurumları tek bir çatı altında toplanarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kuruldu. Bu düzenleme ile BAĞ-KUR’un bağımsız bir kurum olarak varlığı sona ererek sistemin daha entegre ve verimli bir hale getirilmesi sağlandı. “BAĞ-KUR’a nasıl geçilir?” sorusuna baktığımızda; öncelikle bireyler kendi işlerini kurarak bağımsız bir çalışmaya başlamalıdır.

BAĞ-KUR Nedir?

BAĞ-KUR; özellikle küçük işletme sahipleri, zanaatkârlar ve serbest meslek sahiplerine yönelik sosyal güvenlik hizmetleri sunan bir kurum olarak tanımlanırdı. Sigortalılık sistemi, bireylerin emeklilik ve sağlık güvencesine erişimini sağlamayı hedeflemişti. 2006'dan itibaren 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Yasası’nın 4/B maddesi kapsamında yeniden düzenlenmiş ve “BAĞ-KUR” ifadesi yerini “4/B” sigortalılık statüsüne bırakmıştır. Her ne kadar BAĞ-KUR terimi halk arasında yaygın olarak kullanılmaya devam etse de resmi işlemlerde artık 4/B statüsü geçerli olup serbest çalışanlar bu statüyle sosyal güvenlik haklarından yararlanır.

BAĞ-KUR’a Kimler Başvurabilir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre BAĞ-KUR'a tabi olan kişiler 4/B sigorta statüsünde değerlendirilir. Peki, BAĞ-KUR kimler başvurabilir? Aşağıda sıralanan durumları inceleyebilirsiniz:

• Farklı şirketlerde ortak olan kişiler, limited şirket ortakları ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerde komandite ortaklar,
• Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi olarak hissedar olanlar,
• Gerçek usulde ya da basit usulde gelir vergisi mükellefi olan kişiler,
• Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı sağlayan bireyler,
• Gelir vergisi mükellefi olmasalar da esnaf ve sanatkarlar odasına kayıtlı olanlar,
• Köy ve mahalle muhtarlığı yapanlar,
• Jokeylik ve antrenörlük mesleğini sürdürenler,
• Tarım sektöründe çalışan çiftçiler,
• Avukatlık mesleğini icra edenler.

BAĞ-KUR’a Nasıl Başvurulur?

1479 Sayılı Kanun çerçevesinde zorunlu BAĞ-KUR sigortası, bir iş yükümlülüğüne girdiğiniz anda başlar. İlk olarak, BAĞ-KUR’a kaydolmanız gerekir. Bu kaydı gerçekleştirmek için ilgili SGK İl ve İlçe Müdürlüğü’ne başvurmanız yeterlidir. BAĞ-KUR başvuru şartları arasında, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak ve sigortalı bir işte çalışmamak gibi kriterler yer alır.

Başvuru belgesi olarak adlandırılan BAĞ-KUR tanıtım beyannamesi, vergi daireleri ve diğer yetkili kurumlar tarafından onaylanmalıdır. Onaylanmış bu belge, SGK İl ve İlçe Müdürlüğü’ne teslim edilmelidir.

Tarımsal faaliyetlerde bulunan kişiler, 2926 sayılı kanun kapsamına girer ve bu nedenle tarım sigortası yaptırmaları zorunludur. BAĞ-KUR kaydı, tarım sigortası üzerinden yapılır ve beyannamenin muhtarlara ya da ziraat odalarına onaylatılması gerekir.

2229 Sayılı opsiyonel sigorta için de BAĞ-KUR’a başvurma gerekliliği bulunur. Sigortalı olma durumunu kaybedenler, isteğe bağlı olarak başvuru dilekçesi ile işlem yapabilir. İsteğe bağlı sigortalı olmayı düşünenler, BAĞ-KUR’dan Opsiyonel Sigortalı Giriş Belgesi temin etmeli ve bu belge ile birlikte ikametgah belgesini onaylatarak SGK İl ve İlçe Müdürlüğü’ne teslim etmelidir.

BAĞ-KUR’lu Olmanın Avantajları ve Dezavantajları

Bağımsız çalışanlar ve işverenler için BAĞ-KUR’lu olmanın faydaları vardır. BAĞ-KUR, önemli bir sosyal güvenlik sistemidir. BAĞ-KUR avantajları arasında, esnaf ve sanatkârlar için sağlanan emeklilik hakkı, sağlık hizmetlerine erişim ve kendi prim ödemelerini yönetme esnekliği bulunur. Prim ödemelerinin tamamen kişinin sorumluluğunda olması ve bazı durumlarda düşük emeklilik maaşı alabilme riski gibi etkenler de BAĞ-KUR'un dezavantajlarını oluşturur. BAĞ-KUR kapsamındaki kişilerin sigorta süresi ve prim gün sayıları, diğer sigorta türlerine göre daha farklılık gösterebilir.

BAĞ-KUR Primlerinin Ödenmesi ve Takibi

BAĞ-KUR primlerinin ödenmesi, sigortalıların sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmesi için kritik bir adımdır. Primler, her ay düzenli olarak ödenmeli ve ödenmeyen primler, sigorta hizmetlerinden faydalanma hakkını etkileyebilir. Ödemeler, bankalar aracılığıyla ya da SGK'nın online sistemleri üzerinden yapılabilir. BAĞ-KUR prim ödeme ve gün sayıları, BAĞ-KUR'luların emeklilik maaşını doğrudan etkilediğinden, düzenli takip edilmesi gerekir. Sigorta durumunun güncel kalması için kişilerin SGK ile iletişime geçerek prim ödemelerini kontrol etmeleri önemlidir. Bu sayede hem borçlanma durumları önlenir hem de sosyal güvenlik hakları güvence altına alınır.