Taşeron İşçi Ne Demek? Taşeron İşçinin Hakları Nelerdir?

Taşeron ve taşeron işçi kavramlarını mutlaka duymuşsunuzdur. Klasik, işçi-işveren ilişkisine alt işveren grubunun dahil olmasıyla iş hukuku çerçevesinde bu terimler ortaya çıktı. Peki, taşeron iş ve işçilerin diğerlerinden farkı nedir, taşeron işçilerinin hakları nelerdir? Cevaplar Eleman.net İş Rehberi’inde…

Taşeron Nedir, Taşeron İşçi Kime Denir?

Alt işveren olarak da bilinen taşeron, genellikle büyük işleri üstlenen bir ana işverenden, işin belli bir kısmını veya tamamını alan alt işverene denir. Taşeron işçi ise genellikle belirli projelerde çalışan ve bu alanda uzmanlaşmış olan, işin asıl sahibi olan şirketçe tutulan işçileri ifade eder. Taşeron işçiler, işin asıl sahibi firmanın çalışanlarından farklı bir statüdedirler. Bu nedenle, çalıştıkları yerde kadrolu olarak değil, sadece proje dahilinde çalışırlar.

Kavramları daha somut bir örnekle açıklayalım;

Araba üreten bir fabrikanın temizlik işleri üzerine düşünelim. Burada araba üreten işçiler tamamen araba üretimi yapan fabrikaya ve buradaki işverene bağlıdır. Fakat temizlik işleri için çalışan işçiler bir temizlik şirketinde çalışabilirler. Bu durumda işçiler taşeron statüsünde olurlar.

Taşeron ve taşeron işçiler ile ilgili yasal kurallardan bazıları;

• Yargıtay kararlarınca yerleşik olarak belirlenmiş temizlik, tamirat, bakım, onarım, güvenlik gibi işler yardımcı işlerdir ve alt işverene devredilebilir.
• Asıl işverenin kendi bünyesinde bulunan herhangi bir işçiyi alt işverene devredemez ve haklarını kısıtlayamaz.
• Asıl işverenin herhangi bir işçisi, o işveren için çalışan bir alt işveren olamaz.
• Taşeron ilişkisi için gereklilik, asıl işverenin işyerinde uzmanlık gerektiren bir işin yapılıyor olmasıdır. Asıl işverenin yapmış olduğu herhangi bir iş, uzmanlık gerektirmediği sürece bölünerek başka alt işverenlere, yani taşeronlara verilemez.

Bu da İlginizi Çekebilir: İş Kanunu Nedir Hangi Hakları Korur?

Taşeron İşçi Hakları Nelerdir?

Taşeron işçiler, asıl olarak alt işverenin işçileridir. Taşeron işçilerinin haklarından öncelikle alt işveren sorumludur. Sürece ve şartlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilen taşeron işçi hakları;

Tazminat Hakkı

İşçi hakları denince ilk akla gelenlerden birisi olan tazminat hakkı, taşeron işçileri için de aynı öneme sahiptir. Taşeron işçileri temelde alt işverene bağlı olsalar da, tazminat hakkı söz konusu olduğunda yapılan işin süresine, şartlarına ve asıl işverenin yapısına bağlı olarak, asıl işveren de alt işveren aynı oranda sorumlu sayılabilir.

Bu duruma, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, kötü niyet tazminatı gibi tüm tazminat örnekleri dâhildir.

Hamile veya Engelli Taşeron İşçi Hakları

İş hayatındaki hamile veya engelli işçiler için birçok özel hak tanınmıştır. Normal bir hamile işçi için geçerli olan ücretli, ücretsiz izinler ve iş yerinde sahip olduğu izinler taşeron işçiler için de geçerlidir. Aynı şekilde engelli bir işçinin sahip olduğu tüm haklar engelli taşeron işçi için geçerlidir. Taşeron işçiler, işveren tarafından diğer işçilerle aynı haklara sahiptir ve bu haklar aynı oranda gözetilmek zorundadır.

Taşeron İşçileri İş Sağlığı ve Güvenliği

Asıl işveren, kendi işyerine başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları bilgilendirmelidir. Bu bilgilendirme, işyerindeki sağlık ve güvenlik tedbirleri, yasal hak ve sorumluluklar ile olağan dışı durumlarda tahliye prosedürlerini içermelidir. İşe alım sürecinde, çalışanların eğitim belgelerini kontrol etmeli ve ortak çalışma alanlarında hijyen ve güvenlik önlemleri konusunda diğer işverenlerle iş birliği yapmalıdır.

Taşeron Sisteminde İş Kazası Yaptırımı

İş kazaları, çalışma hayatının kaçınılmaz bir gerçeğidir ve maalesef her yıl birçok işçinin hayatını kaybetmesine veya sakat kalmasına neden olmaktadır. Bu tür kazaların yaşanması durumunda sorumluluk, işverenler arasında net bir şekilde belirlenmelidir. Özellikle asıl işveren ile taşeron (alt işveren) arasındaki ilişkinin olduğu durumlarda sorumluluğun kime ait olduğunun belirlenmesi çok kritiktir.

Asıl işveren, işin yürütülmesi sırasında taşeronun (alt işverenin) iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almasını sağlamakla yükümlüdür. Ancak, taşeronun ihmal veya kusuru sonucu meydana gelen iş kazalarında ceza sorumluluğu asıl işverene ait değildir. Bu durum, cezaların şahsiliği ilkesine dayanmaktadır. Yani, cezalar taşeronun yükümlülüklerine aykırı davranışından dolayı uygulanır ve asıl işveren bu cezalardan sorumlu tutulmaz.

Asıl işverenin sorumluluğu, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal düzenlemeleri yerine getirme yükümlülüğü ile sınırlıdır. Bununla birlikte, asıl işverenin, işi teslim edeceği taşeronun yeterliliğini araştırması ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli önlemleri alması önemlidir. Aksi halde, asıl işveren de kusurlu kabul edilebilir.

Sonuç olarak, asıl işveren ve taşeron arasındaki ilişkide iş kazalarından doğan cezai sorumluluk, hangi işverenin kusurundan kaynaklandığına göre belirlenir. Her iki tarafın da iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmesi, iş kazalarının önlenmesi ve çalışanların güvenliğinin sağlanması açısından son derece önemlidir.